فضائل حضرت فاطمه (س) در منابع برادران اهل سنت

اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری

​​​​​​​حضرت فاطمه (س) از جایگاه ویژه‌ای در مکتب اسلام برخوردار است و قرآن کریم در پاسداری از حرمتش، وی را «خیر کثیر» نامیده است. رسول خدا (ص) که در کلام و رفتارش سستی و جانبداری عاطفی راه ندارد، در تکریم وی آشکارا همت گمارده و به احترامش مقابل چشم دیگران از جای برمی‌خاست و دست  آن حضرت را بوسیده و بر جای خود می‌‌نشاند. به گواه تاریخ، رفتاری که پیامبر خاتم در حق حضرت فاطمه به جای آورده و یا جملات نغز و بلندی که در وصف حضرتش فرموده، به منظور صرف تجلیل و تکریم از وی نبوده، بلکه معرف شأن و منزلت سیده زنان عالم حضرت فاطمه زهرا (س) است. چنین است که عالمان دین با هر گرایش و مذهبی بر مقام معنوی حضرتش تأکید دارند و او را تجلی کمال انسانی و فضائل معنوی دانسته و از کرامت و عظمتش به وضوح یاد کرده و مقام وی را در دستگاه ربوبی رفیع و والا شمرده‌اند. وجود گرانقدر حضرت فاطمه (س) زندگی معنوی و موقعیت اجتماعی مسلمانان را تحت تأثیر قرار داد و جایگاه شایسته و والای فرزند آدم را ارتقا بخشید.
از این رو معرفی و ترویج فضائل حضرت زهرا (س) به‌ عنوان نمونه فضیلت و کرامت، مورد اهتمام عالمان دین اعم از شیعه و سنی قرار گرفته و با نگارش کتاب‌های متعدد به ذکر فرازهایی از آن همه توفیق یافتند. این مجموعه‌ها ضمن برانگیختن حس احترام نسبت به مقام و جایگاه ویژه حضرت فاطمه (س) موقعیتی فراهم می‌‌آورند که شخصیت تحسین‌برانگیز حضرتش، ملاک و معیار راستین شریعت اسلامی شمرده شده و مفاهیم مکتب در سیره عملی آن حضرت به دست آید.
در پرتو سیره عملی حضرت فاطمه (س) فرد مسلمان دارای آن‌چنان موقعیتی می‌‌شود که می‌‌تواند با تعهد و فضیلت به برپایی مناسبات اخلاقی، خیرخواهانه و حساس نسبت به سرنوشت دیگران، اهتمام ورزیده و به جامعه‌ای سرشار از دوستی و مهرورزی دست یابد.
چنین است که بسیاری از دانشمندان اهل سنت درباره حضرت فاطمه زهرا (س) و فضائلش قلم به دست گرفته و گزارش‌هایی در احوال و زندگانی آن حضرت نوشته‌اند. از این رو منابع حدیثی اهل سنت، شامل کتاب‌های تاریخی، سیره، شرح حال، جوامع حدیثی، معجم‌های حدیثی و... از قرن دوم هجری به این سو دارای گزاره‌های متقنی پیرامون ارجمندی‌های یگانه بانوی جهان اسلام و دخت گرامی پیامبر اسلام (ص) است. راویان این احادیث علاوه بر رسول خدا(ص)، از اهل بیت آن حضرت (ع)، همسران، منسوبان و اصحاب حضرتش احادیثی روایت کرده‌اند که چهره تابناک و نورانی حضرت فاطمه (س) را می‌‌نمایاند و در هیچ کجا از منابع عالمان اهل سنت طعن و کنایه‌ای نسبت به حضرت زهرا(س) وجود ندارد. از جمله احادیث موثقی که در منابع برادران اهل سنت روایت شده، حدیث مشهور کسا است که حضرت فاطمه (س) محور و کانون این حدیث است. همچنین در منابع حدیثی برادران اهل سنت، فضائل و ویژگی‌های اخلاقی – معنوی حضرت فاطمه (س) به نحو مکرر و مبسوطی ذکر شده است.در این منابع به واقعه مباهله اشاره صریح شده و به نقل از راویان، حضرت فاطمه (س) مصداق «نسائنا» شمرده شده است.
همچنین از قول انس بن مالک آمده است: رسول خدا(ص) مدت شش ماه برای رفتن به نماز صبح از کنار خانه فاطمه عبور می‏‌کرد و می‏‌فرمود: «الصلاة یا أهل بیت محمد، انّما یرید الله لیُذهـب عنکـم الرجـس أهل البـیت و یطهـّرکم تطهیرا» (الاحـزاب، 33) به درسـتی که خداوند می‌‌خواهد تا پلیدی را از شما اهل بیت بزداید و شما را پاک و پاکیزه نماید.
همچنین براساس روایات منابع برادران اهل سنت، حضرت فاطمه (س) محبوب‏‌ترین فرد نزد پیامبر(ص) بوده و این علاقه به سبب نسبت پدر و فرزندی نبوده، بلکه به سبب جایگاه و مقام حضرت زهرا(س) بود، زیرا رسول خدا(ص) دارای دختران دیگر نیز بود. درهمین رابطه ابن اثیر و سایر محدثین اهل سنت به نقل از عایشه همسر رسول خدا(ص) در کتاب خود آورده است: «جمیع بن عمیر تیمی می‌‌گوید؛ نزد عایشه رفتم و از او پرسیدم: پیامبر(ص) چه کسی را بیش از همه دوست می‌‌دارد، گفت فاطمه. سؤال شد ازمردان چه کسی را؟ گفت: همسرش را» همچنین طبرانی و ابن اثیر به نقل از سلسله روات خود نقل کرده‌اند که رسول خدا(ص) به فاطمه فرمود: «انّ الله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک»، (خداوند با خشم تو خشمناک و از رضایت تو خشنود می‌‌گردد.)