ژانویه ثانویه

زهره صفاری/ هزاران نفر از هواداران ژائر بولسونارو، رئیس‌جمهور شکست‌خورده برزیل با حمله به کاخ ریاست‌جمهوری، دادگاه عالی و کنگره این کشور، تراژدی کاخ کنگره امریکا را تنها چند روز پس از دومین سالگرد آشوب 6 ژانویه اجرایی کردند و با زیر سؤال بردن نتیجه انتخابات، خواستار برکناری لولا دا سیلوا از کرسی ریاست دولت شدند. به گزارش شبکه خبری الجزیره، این حمله که مورد انتقاد بسیاری از رهبران جهان قرار گرفت، ظرف سه ساعت، پایتخت برزیل را به آشوب کشید اما از آنجا که آخر هفته و شمار نمایندگان و کارکنان بسیار اندک بود تنها با خسارات مالی شدید همراه شد. براساس تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، هواداران افراطی بولسونارو با هر ابزاری که در اختیار داشتند به تخریب شیشه‌های پنجره‌ها و مبلمان هر سه ساختمان پرداختند. در این میان برخی از آنها حتی به کنارگذاشتن دا سیلوا نیز قانع نبودند و بازگشت او به زندان را فریاد می‌زدند.
خشم دا سیلوا و انکار بولسونارو
لولا دا سیلوا که تنها چند روزی است به‌طور رسمی رئیس‌جمهور برزیل شده است، در زمان این آشوب در برازیلیا حضور نداشت اما در سخنرانی بسیار تندی، سلفش را بشدت به خاطر راه انداختن این بحران مورد سرزنش قرار داد و قول داد که مقصران را مجازات کند. او که آشوبگران برزیلی را خرابکار، نئوفاشیست و افراطی خواند، با بی‌کفایت دانستن نیروهای امنیتی به دلیل ناتوانی در کنترل اوضاع، خواستار مداخله پلیس فدرال تحت نظر دولت مرکزی برزیل شد: «این اقدام براندازانه از طریق شبکه‌های اجتماعی و از میامی تهییج شده است.» اما بولسونارو که هنوز به شکست در انتخابات اعتراف نکرده است، در حالی که در فلوریدا و در نزدیکی مهم‌ترین متحد خارجی‌اش دونالد ترامپ به سر می‌برد، پس از 6 ساعت سکوت در پیامی توئیتری، اتهاماتی را که لولا به او وارد کرده بود، رد کرد و با محکوم کردن حمله گفت: «اعتراضات مسالمت‌آمیز بخشی از دموکراسی است اما حمله و تخریب ساختمان‌های دولتی عبور از خط قرمزها است.» در عین حال فردریک واسف، وکیل خانوادگی بولسونارو حاضر به پاسخگویی در این باره نشد.
به نوشته یورو نیوز، این حمله از دو هفته قبل در شبکه‌های اجتماعی برنامه‌ریزی شده بود اما گزارش‌های اولیه نشان می‌دهد، پلیس ضدشورش 2 ساعت پس از شروع حمله در صحنه حاضر شده است. در همین حال ایبانیس روچا، فرماندار برازیلیا که از هواداران قدیمی بولسونارو به‌شمار می‌رود به خاطر این اهمال بشدت مورد انتقاد قرار گرفت. بنا بر گزارش پلیس حدود 300 نفر از آشوبگران بازداشت شده‌اند. مارکو اورلیو ملو، قاضی سابق دادگاه عالی امریکا معتقد است این حمله به‌مراتب از آنچه در کاخ کنگره رخ داد، فاجعه‌بارتر بود.
محکومیت اجرای نسخه ترامپ در برزیل
از دقایق اولیه وقوع این حملات، ناظران سیاسی آن را پیروی از نسخه آشوبگرانه ترامپ در ترغیب مخالفان داخلی برای براندازی دولت پیروز خواندند و به همین خاطر چنین آشوبی را از سوی بولسونارو که بسیاری او را به خاطر سیاست‌های مشابه‌اش با رئیس‌جمهور سابق امریکا، ترامپ کوچک می‌نامند، بعید به نظر نمی‌دانستند. دیلگو آمپارو، استاد حقوق دانشگاه برزیل معتقد است: «بولسونارو نیز مانند ترامپ که در امریکا بذر بی‌اعتمادی به دولت را کاشت، همین روند را در برزیل در پیش گرفت.»
واکنش‌های جهانی 
حملات حامیان بولسونارو، از سوی بسیاری از رهبران جهانی مورد انتقاد قرار گرفت. جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا که هنوز از سایه تبعات 6 ژانویه 2021 بیرون نیامده است، همزمان با وزیر خارجه، مشاور امنیت ملی و جمعی از نمایندگان مجلس کشورش با محکومیت این حمله گفت: «من حمله به دموکراسی و انتقال قدرت صلح‌آمیز در برزیل را محکوم می‌کنم. مؤسسات دموکرات این کشور در حمایت کامل ما هستند و خواست مردم آن، نباید کوچک شمرده شود.» همچنین گابریل بوریچ، رئیس‌جمهور شیلی؛ گوستاوو پترو، رئیس‌جمهور کلمبیا؛ آلبرتو فرناندز، رئیس‌جمهور آرژانتین؛ نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا؛ آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل؛ ژوائو گومز کراوینیو، وزیر خارجه پرتغال، شارل میشل، رئیس شورای اروپا؛ امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و دولت استرالیا نیز در پیام‌هایی جداگانه با مقامات داخلی برزیل همصدا شده و با محکومیت این حمله، بر احترام به دموکراسی و خواست مردم برزیل تأکید کردند.