زهرا کشوری
خبرنگار
هفته میراث فرهنگی و موزه‌داری بار دیگر نگاه‌ها را به سمت موزه‌های کشور برد. بسیاری از موزه‌های ایران بناهای تاریخی هستند که از سوی حوادث طبیعی چون سیل، زلزله و آتش‌سوزی تهدید می‌شوند. کارشناسان اعتقاد دارند در میان استانداردهای پنج‌گانه تنها حفاظت فیزیکی موزه‌ها توسط یگان حفاظت رعایت می‌شود. منتقدان معتقدند آنچه در ایران اتفاق می‌افتد، بیشتر شبیه انبارداری اشیای تاریخی است تا موزه داری.
«دامون‌ منزوی» عضو شورای بین‌المللی موزه ها در گفت‌و‌گو با «ایران» موزه‌ها را دارای پنج وظیفه اصلی می‌داند که بر اساس آنها پنج استاندارد از جمع‌آوری و نگهداری پژوهش و نمایش برای آنها تعریف شده است. منزوی اعتقاد دارد در ایران تنها استاندارد نگهداری و حفاظت فیزیکی به طور کامل رعایت می‌شود. او شرایط موزه‌ها را به لحاظ شرایط حفاظتی به‌دلیل حضور یگان حفاظت مناسب تعریف می‌کند و می‌گوید: «ما یک فاکتور دیگر به اسم حفاظت پیشگیرانه داریم که در بیشتر موزه‌ها از جمله موزه‌هایی که در شهرستان‌ها قرار دارد، رعایت نمی‌شود. حفاظت پیشگیرانه شامل شرایط رطوبتی، تهویه، نور مناسب، مخزن مناسب و تجهیزات می‌شود.
او استاندارد جمع‌‌آوری اشیا و اسناد را قوی نمی‌داند و می‌گوید: «مثلاً در موزه حشره شناسی، موزه داران حشره‌ها را جمع‌آوری می‌کنند، بنابراین استاندارد‌ها از ابتدا تا انتها رعایت می‌شود. مثلاً در موزه تاریخ طبیعی لندن متخصصانی هستند که با موزه همکاری می‌کنند و جمع‌آوری آنها در هماهنگی کامل با موزه است.»
منزوی حضور نماینده موزه‌ها در کاوش‌های باستان‌شناسی را ضروری می‌داند و می‌گوید: «نحوه جمع‌آوری آثار توسط باستان‌شناسان با موزه‌‌داران فرق دارد، بنابراین اجازه نمی‌دهند استانداردهای جمع‌آوری اشیا رعایت شود.»
منزوی بحث را به زلزله، سیل و آتش‌سوزی می‌برد و اعتقاد دارد موز‌ه‌های کشور از ناحیه حوادث طبیعی بسیار آسیب‌پذیر است. او موضوع را به خیابان امام خمینی در تهران و موزه ملی و... می‌برد و می‌گوید: «بسیاری از موزه‌های ما در بناهای تاریخی هستند اما برنامه منظمی با آتش‌نشانی‌ها برگزار نمی‌شود تا آنها بدانند در زمان زلزله یا سیل باید از چه موادی استفاده کرده و عملیات نجات را از کدام نقطه شروع کنند. مثلاً اگر موزه‌ای دچار آتش‌سوزی شود و در آن موزه اسناد کاغذی مهمی‌ وجود داشته باشد نباید از آب برای اطفای آن استفاده کرد.»او کشورهای نیوزیلند، استرالیا و انگلیس را مثال موفقی از موزه‌داری می‌داند که مدام مانورهای مشترک با سازمان آتش‌نشانی‌ برگزار می‌کنند تا در زمان حوادث داشته‌های موزه را نجات بدهند.
منزوی می‌گوید:«در اطراف آتش‌نشانی حسن آباد در تهران موزه‌های زیادی وجود دارد. این ایستگاه باید بداند در زمان حوادثی مثل سیل، آتش‌سوزی یا زلزله برای هر کدام از موزه‌ها چه موادی را استفاده کند. زمانی که مانوری را انجام می‌دهد، باید بداند چه نقاطی از موزه را در اولویت نجات قرار بدهد.»
تعطیلی تنها مرکز آموزش عالی میراث‌ فرهنگی!
منزوی اعتقاد دارد در زمینه پژوهش و آموزش نیز استانداردهای ۹۰% از موزه‌ها ضعیف است.او می‌گوید: «چون نگاه حرفه‌ای به موزه‌ها نمی‌شود، نیروهای متخصص کمی در دانشگاه تربیت می‌شوند و همان افراد هم جذب موزه‌ها نمی‌شوند و بیکار هستند.» رشته مطالعات موزه در دانشگاه‌های تهران، اصفهان و شیراز تا مقطع ارشد تدریس می‌شود.
همچنین او از تعطیلی تنها مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در دوسال گذشته به عنوان یک اتفاق تلخ یاد می‌کند.
منزوی استانداردهای موزه‌داری در نمایش را هم بسیار پایین توصیف می‌کند و اعتقاد دارد نمایش موزه‌ها در ایران به سبک قرن ۱۵و ۱۴ اروپا است و مخاطب محور نیست. به گفته منزوی، استاندارد روایت محوری در موزه‌ها وجود ندارد و بیشتر نگاه «شی‌ء محوری» غالب است.
او تنها راه علاج این مسأله را تعیین چارت استاندارد موزه‌داری حرفه‌ای می‌داند و می‌گوید:«اگر وظایف مشخص باشد موزه‌ها از حالت خمودگی در می‌آید.»
این کارشناس ضعیف‌ترین بخش موزه‌داری در ایران را روابط عمومی می‌داند.
محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی در گفت‌و‌گو با «ایران» موزه‌های ساخته شده در سال‌های اخیر را دارای تمام استانداردهای لازم می‌داند و درباره حضور نماینده موزه‌ها در کاوش‌های باستان شناسی می‌گوید: «در تمام حفاری‌ها حتماً یک نماینده از موزه‌ها حضور دارد و به محض به دست آمدن یک شیء، آن شیء صورت‌ جلسه و توسط امین اموال ثبت می‌شود.»
او درباره ارتباط مستقیم موزه‌ها با سازمان آتش‌نشانی هم می‌گوید: «ما الان یک ستاد مدیریت بحران در معاونت میراث فرهنگی داریم که یکی از وظایف آن مراوده نزدیک با آتش‌نشانی است.»
او از قرارداد کاخ گلستان با سازمان آتش‌نشانی خبر می‌دهد و می‌گوید:« یک مطالعه توسط آتش‌نشانی در کاخ گلستان انجام می‌گیرد و ضابطه‌ها از این مطالعه احصاء و به موزه‌های دیگر اعلام می‌شود.»
به گفته او، این مطالعه و همکاری با آنها می‌گوید که چه تجهیزاتی باید در موزه‌ها استقرار یابد. کارگر می‌گوید: «نیروهای سازمان آتش‌نشانی چند بار از موزه بازدید کرده‌اند.» او درباره چرایی تعطیلی مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی هم می‌گوید: «طبق یک مصوبه اعلام کردند که تمام دانشگاه‌های وابسته به سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها مستقیم زیر نظر وزارت علوم بروند.»

نیم نگاه
در اطراف آتش نشانی حسن آباد در تهران موزه های زیادی وجود دارد . این ایستگاه باید بداند در زمان حوادثی مثل سیل، آتش سوزی یا زلزله برای هر کدام از موزه ها چه موادی را استفاده کند . زمانی که مانوری انجام می دهد، باید بداند چه نقاطی از موزه را در اولویت نجات قرار بدهد

گروه ایران زمین - معاون گردشگری تبلیغ و اجرای «تور با وعده واکسن کرونا» را فاقد وجاهت قانونی دانست و گفت: «مطابق مقررات با آن برخورد خواهد شد.»
به‌دنبال تبلیغ تور واکسن کرونا در فضای مجازی، ولی تیموری ـ معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ در نامه‌ای تأکید کرد: با توجه به شرایط رکود ناشی از شیوع کرونا در فعالیت‌های خدماتی مبتنی بر اقتصاد گردشگری از جمله مراکز اقامتی، پذیرایی و تفریحی و نیز دفاتروشرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری، متأسفانه برخی از واحدهای گردشگری به انجام تبلیغات کاذب در برخی رسانه‌ها و همچنین در فضای مجازی به‌صورت غیرواقعی و اغواکننده تور با واکسن کرونا، اقامت در کلبه و ویلاهای غیرمجاز و... اقدام می‌کنند که ادامه اینگونه فعالیت‌های کاذب و دروغین می‌تواند لطمه‌های جبران‌ناپذیری بر پیکره ضعیف صنعت گردشگری وارد کند.
به‌منظور حمایت از ذی‌نفعان و فعالان حوزه گردشگری و جلوگیری از اجرای اینگونه اقدامات تبلیغی دروغین و مخرب، دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری و دارندگان مجوز فعالیت در فضای مجازی، صرفاً مجاز به معرفی مراکز اقامتی دارای پروانه بهره‌برداری متبوع هستند و تبلیغ مراکز غیرمجاز و استفاده از آن در برگزاری و اجرای تور فاقد وجاهت قانونی است.
پیرو این دستور، علی رفیعی ـ معاون گردشگری تهران ـ نیز در بخشنامه‌ای خطاب به تمام تشکل‌های گردشگری، اقامتی، پذیرایی، تفریحی و حمل‌ونقل در این استان تأکید کرد از هرگونه اقدام تبلیغی خارج از موارد مندرج در آیین‌نامه‌های موجود خودداری کنند. تبلیغ تور واکسن کرونا نخستین‌بار در پاییز سال گذشته همزمان با آغاز واکسیناسیون در برخی کشورها، انجام شد که آژانس‌دارها آن را دروغین دانستند و وزارت بهداشت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در واکنش به آن، هر نوع تور گردشگری با عنوان واکسیناسیون کرونا را غیرمجاز اعلام کردند.

جدیدترین مرز ایران تیرماه در آذربایجان غربی راه‌اندازی می‌شود

ایلام -  معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل نقل جاده‌ای کشور گفت: تیرماه سال‌جاری مرز رازی واقع در آذربایجان غربی با وان ترکیه به‌عنوان جدیدترین مرز کشور راه‌اندازی می‌شود.
به‌گزارش ایرنا، داریوش امانی اظهار داشت: ایران دارای ۲۴ مرز رسمی خشکی و آبی است که مهران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مرزهای تجاری و مسافری ایران محل تردد بیش از ۶۰ درصد زائران و تجار به سمت عراق یا برعکس است که چندی پیش به منطقه آزاد تجاری ارتقا یافت.
وی افزود: هم اکنون گذرگاه مهران یکی از پرترددترین مرزهای عبوری کشور برای زائران و مسافران و تجار است که باتوجه به شرایط خاصی که دارد، بیشتر زائران و تجار برای رفت و آمد بین عراق و ایران این مرز را انتخاب می‌کنند. رئیس سازمان راهداری و حمل نقل جاده‌ای کشور یادآور شد: برنامه‌ها برای مرز تجاری و مسافری مهران در افق ۱۰ ساله تدوین شده است که این پروژه‌ها بر اساس اولویت‌های تعیین شده بتدریج ایجاد می‌شود. امانی اضافه کرد: یکی از مهم‌ترین اهداف و برنامه‌ها این است که از حجم بار مسافر مهران کاسته شده و یک توازن و تقسیم مسافر بین پایانه‌های مرزی ایلام و کرمانشاه ایجاد شود.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه مهران به منطقه آزاد تجاری تبدیل شده بدون شک این تحول بر حجم ترددهای تجاری و مسافری مهران خواهد افزود. امانی تأکید کرد: سعی بر این است که تمام تعهدات کوتاه مدت مربوط به استان ایلام و مرز مهران تا پایان سال‌جاری به اتمام برسد ولی برنامه‌های چشم‌انداز ۱۰ ساله بر اساس زمان‌بندی مشخص اجرایی می‌شود.

دومین گورخر باغ وحش صفادشت تلف شد

مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان محیط زیست از تلف شدن دومین گورخر باغ وحش صفادشت خبر داد.
به‌گزارش مهر، شهاب‌الدین منتظمی مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان محیط‌ زیست با اشاره به اینکه کارشناسان استانی محیط زیست در حال حاضر در محل باغ وحش حاضر شده‌اند، گفت: دلایل تلف شدن گورخر در دست بررسی است.
چهارم اردیبهشت ماه مسئولان باغ وحش صفادشت از خرید و ورود ۳رأس گورخر آفریقایی (دو ماده و یک نر) خبر دادند و فیلم‌هایی از سوی دوستداران و فعالان محیط زیست از نحوه انتقال این ۳ حیوان منتشر شده است که نشان می‌داد نحوه انتقال غیراستاندارد، توأم با خشونت و بدون آگاهی از رفتار این گونه همراه بوده است. به همین دلیل واکنش‌های بسیاری به باغ وحش داران و سازمان محیط زیست نسبت به این اتفاق صورت گرفت. گورخرها به‌دلیل مشکلات گمرکی سه روز در گمرک معطل ماندند و متأسفانه گورخر نر در مسیر انتقال به باغ‌ وحش جان خود را از دست داده و لاشه آن تحویل باغ‌ وحش می‌شود.
حال دو رأس گورخر دیگر هم آنچنان مساعد اعلام نشده بود و مسئولان باغ وحش صفادشت به بررسی دامپزشکان خود تکیه کرده و علت مرگ را استرس بیش از حد و ایجاد عفونت داخلی حین انتقال و وقفه بدون دلیل در گمرک بازرگان عنوان کردند.