مجید میرزاحیدری
خبرنگار

 گروه محصولات فلزی بورسی همچنان در انقباض، تنگنایی که از، از دست رفتن حدود یک‌سوم ارزش بازار گروه محصولات فلزی در یک‌سال گذشته حکایت دارد.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی هم به‌تازگی در گزارشی از رشد ۶.۲ درصدی شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی در شهریور ماه امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل خبر داده و در عین‌حال گفته که در شهریور ماه سال‌جاری نسبت به ماه قبل، از بین ۱۵ رشته فعالیت صنعتی بورسی، رشته فعالیت‌های «شیمیایی (بجز دارو)» و «محصولات فلزی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را درکاهش شاخص تولید داشته‌اند.
از نمادهایی همچون فنرژی، فکمند، فجوش، فبستم، چدن، فجام، فلامی، فبیرا، فاما و فاراک به‌عنوان نمادهای حال حاضرگروه فلزات یاد می‌شود.
عمده محور فعالیت شرکت‌های حاضر در این گروه حول محور تولیدات فلزات و غلتک، چدن، بسته بندی، جوشکاری، ماشین‌سازی، ریخته‌گری، تأسیسات حرارتی و دیگ‌های بخار و تیغ یکبار مصرف متمرکز شده است.
واقعیت این است که این گروه هم همچون سایر ناشران بورسی ریسک‌های متعددی را در پیش رو دارد که دست‌کم پیچیده بودن شرایط اخذ تسهیلات بانکی به‌دلیل کمبود منابع، عدم توانایی در بازپرداخت بموقع تسهیلات دریافتی در کوتاه یا بلندمدت، محدودیت در انتقال وجوه خارجی، نوسانات نرخ ارزو نرخ تورم، تولید محصولات پروژه‌ای با حاشیه سود پایین و عدم امکان وصول بموقع مطالبات ناشی از کمبود منابع نزد کارفرمایان از جمله مشکلات پیش روی عمده شرکت‌های مستقر در این گروه است.
اما گروه محصولات فلزی در بازار سهام چه مختصاتی دارد؟
در حال حاضر دوره وصول مطالبات این گروه در محدوده 248 روز بوده که در نوع خود عددی قابل توجه است.
نرخ بازده دارایی به‌عنوان یک عامل اثر‌گذار در تقسیم‌بندی شرکت‌های بورسی همواره مورد توجه بوده که این نرخ در گروه مورد اشاره بسیار پایین و یک امتیاز منفی برای آن به شمار می‌رود.
از نسبت پرداخت سود ناشران بورسی به‌عنوان عاملی جذاب برای معامله‌گران یاد می‌شود که این فاکتور در گروه محصولات فلزی حدود 31 درصد بوده که عددی پایین است، زیرا ماهیت شرکت‌های مستقر در گروه، تولیدی بوده و باید این نرخ به مراتب بالاتر باشد.
نسبت p/e گروه محصولات فلزی در حال حاضر در محدوده 9.2 درصد بوده که از میانگین p/e بازار که در محدوده 5.5 درصد بوده بسیار بالاتر است.
با این حساب آیا سهم گروه محصولات فلزی برای معامله‌گران جذاب بوده و چرا برخی شاخص‌ها در این گروه تا این حد پایین است؟ مدیرعامل شرکت تولیدی چدن‌سازان در گفت‌و‌گو با «ایران» و در توصیف پایین بودن نرخ بازده دارایی گروه محصولات فلزی، از صادرات به‌عنوان یک پتانسیل بالا در گروه ساخت محصولات فلزی و صنعت فولادی یاد کرده که در شرایط فعلی اتفاقاً به یک نقطه‌ضعف تبدیل شده و شرکت‌های بورسی صادرات محور در این راستا، تنبیه می‌شوند!
داوود صافی دستجردی، توضیح داده که اولین نکته، مربوط به مالیات بر ارزش افزوده بوده، زیرا شرکت‌های صادرات‌محور، حتی با تأخیر یکساله سهم مالیات بر ارزش افزوده خود را از سازمان امور مالیاتی مسترد می‌کنند که این امر بر نرخ بازده دارایی این گروه تأثیرگذار بوده است. به گفته وی، دلیل دوم تنبیه شرکت‌های صادرات محور، واردات مواد اولیه مورد نیاز آنها با نرخ ارز واقعی و صادرات با نرخ ارز نیمایی بوده است. صافی دستجردی، دلیل دیگر تأثیرگذار بر نرخ بازده دارایی پایین این گروه را افزایش صددرصدی قیمت تمام شده محصولات نهایی دانسته که برعکس و به‌صورت قیمت‌گذاری دستوری در بازار بورس کالا عرضه می‌شود؛ نرخ تمام شده محصولات صد درصد افزایش یافته اما فنر فروش قیمت به‌صورت دستوری جمع شده است.
مدیرعامل شرکت تولیدی چدن‌سازان، درباره طولانی بودن دوره وصول مطالبات گروه محصولات فلزی اذعان داشت که مهم‌ترین دلیل آن ناشی از شرایط فروش در بورس کالا به‌صورت اعتباری و سه ماهه بوده که باعث شده تا دوره بازگشت مطالبات طولانی شود.
وی در توصیف دلایل پایین بودن نسبت پرداخت سود در گروه محصولات فلزی اذعان داشت که ریشه این اتفاق در افزایش نرخ تورم بوده که باعث شده تا سرمایه در گردش این گروه به دوبرابر افزایش یابد، زیرا یک شرکت تولیدی در سال گذشته برای حفظ سطح تولید خود در یک شرایط مشخص، یک هزارمیلیارد تومان سرمایه در گردش نیاز داشت، اما در سال‌جاری برای اینکه همان سطح تولید را حفظ کند، ولو بدون انجام هرگونه طرح توسعه‌ای نیازمند سرمایه در گردش دوبرابری بوده که باعث شده تا شرکت‌های این گروه، کمترین سود تقسیمی را مدنظر داشته باشند. مدیرعامل شرکت تولیدی چدن‌سازان، با اشاره به بالا بودن نسبت p/e گروه محصولات فلزی از میانگین بازار سهام یادآور شد که در حال حاضر بازار سرمایه در شرایطی نیست که بتوان قیمت سهم‌ها را براساس p/e ارزیابی کرد، زیرا شرایط بازار سرمایه از شاخص‌های اصلی قیمت‌گذاری منحرف شده و بر ورود و خروج پول متمرکز شده و بخشی هم ناشی از عدم اطمینان بر روی صادرات و واردات و نرخ ارز بوده که سرجمع این موارد، در کنار نااطمینانی تأثیر منفی خود را گذاشته است.
وی در عین‌حال دورنمای این گروه در بازار سرمایه را مثبت ارزیابی کرده و گفته که پتانسیل خوبی برای رشد در این گروه وجود دارد، زیرا این گروه بشدت متأثر از نرخ ارز است.

گروه اقتصادی / روند نزولی شاخص‌ها در اولین روز معاملاتی آبان ماه ادامه یافت تا شاخص کل بورس با کاهش 12 هزار و 161 واحدی، سطح حمایتی یک میلیون و 300 هزار واحد را از دست بدهد و در ارتفاع یک میلیون و 296 هزار واحد بایستد.
در این روز کاهش قیمت در گروه‌های فلزات اساسی، استخراج کانه‌های فلزی و محصولات شیمیایی بیشترین تأثیر را بر روند نزولی شاخص کل بورس داشت.
همچنین قرمز پوشی 358 نماد در مقابل 168 نماد سبز رنگ باعث شد تا شاخص هم وزن نیز یک هزار و 298 واحد از ارتفاع خود را از دست بدهد و به عدد 377 هزار واحد برسد.
در فرابورس نیز شاخص آیفکس با کاهش 71 واحدی روبه‌رو شد و در ارتفاع 17 هزار و 782 واحد به کار خود پایان داد.
در جریان معاملات دیروز، هرچند که در ابتدا شاهد ورود پول حقیقی به معاملات بازار بودیم، اما افزایش عرضه‌ها در ساعات پایانی باعث شد تا بیش از 220 میلیارد دیگر از معاملات سهام خارج شود و این شاخص اولین روز ماه جدید را به رنگ قرمز به پایان رساند. همچنین در این روز بیش از 10 میلیارد تومان نیز از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت خارج شد تا خروج پول از تمامی تالارهای بازار سرمایه به ثبت رسد.
دیروز، صف‌های خرید در بازار نیز با افت محسوسی روبه‌رو شد و در مقابل 59 نمادی که در صف خرید قرار داشتند، 67 نماد نیز در پایین‌ترین قیمت مجاز روزانه به صف نشستند.
این رویه در سرانه خرید و فروش حقیقی‌های بازار نیز قابل مشاهده بود و درحالی که سرانه خرید حقیقی‌ها با کاهش 6 درصدی همراه شد، سرانه فروش آنها به میزان 5 درصد افزایش یافت.
با وجود این ارزش معاملات خرد با بهبود جزئی نسبت به روز معاملاتی قبل روبه‌رو شد و با ثبت 2 هزار و 329 میلیارد توان، بالای میانگین 30 روز گذشته ایستاد.
ترین‌های بازار
دیروز، سه گروه هتل و رستوران با منفی 5.99 درصد، پیمانکاری صنعتی با 2.65 درصد و سرمایه‌گذاری با 2.46 درصد بیشترین بازدهی منفی و سه گروه محصولات لبنی با 2.91 درصد، زغال سنگ با 2.68 درصد و تجهیزات صنعتی با 2.22 درصد بیشترین بازدهی مثبت را در بازار به ثبت رساندند.
بیشترین ارزش معاملات در نماد‌های «حکشتی»، «شپنا» و «خگستر» اتفاق افتاد و نمادهای «دی»، «خساپا» و «دانا» بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص دادند. بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها به نمادهای «فسوژ»، «حکشتی» و «غدشت» تعلق گرفت و حقوقی‌ها در نماد‌های «شپنا»، «حفارس» و «ونوین» بیشترین خرید را به ثبت رساندند.
بیشترین فشار تقاضا در نمادهای «فرآور»، «ثنوسا» و «سدبیر» به ثبت رسید و نمادهای «اپال»، «جم» و «ثغرب» بیشترین فشار عرضه را داشتند.

سعید رشیدی‌نوبندگانی
خبرنگار

هفته گذشته مجمع عمومی سالانه شستا، به‌عنوان بزرگترین شرکت سرمایه‌گذاری بازار سرمایه، برگزار شد و این شرکت مبلغی بالاتر از سود سال 1401 را برای پرداخت به سهامداران خود تصویب کرد. تقسیم سود 135 ریالی برای سال مالی منتهی به خرداد 1401، در حالی اتفاق افتاد که نسبت‌های مالی شرکت از کاهش بازدهی دارایی و حقوق صاحبان سهام این شرکت خبر می‌دادند. همچنین نگاهی به وضعیت معاملات سهام این شرکت در یک سال گذشته نشان می‌دهد، این شرکت در حدود 12.4 درصد از ارزش سهام خود را ازدست داده که این موضوع نسبت قیمت به ارزش خالص دارایی‌های آن را به محدوده 77 درصد رسانده است. وجود درآمد سازی‌های مناسب در کنار سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ این هلدینگ، باعث شده تا کارشناسان نسبت به رشد سود‌سازی و درآمدهای آن خوشبین شوند و اکثر کارشناسان در مجموع عملکرد یک سال گذشته این شرکت را قابل قبول و مثبت، ارزیابی کنند. 
بزرگترین ابرهلدینگ اقتصادی کشوراز نگاه آمار
سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی با سرمایه ثبتی 163 هزار و 600 میلیارد تومان به‌عنوان بزرگترین ابرهلدینگ اقتصادی ایران شناخته می‌شود و به‌واسطه 9 هلدینگ زیر مجموعه خود تقریباً در همه حوزه‌های اقتصادی مهم کشور اقدام به سرمایه‌گذاری کرده است و از این‌رو عملکرد آن را می‌توان نمونه‌ای از عملکرد کل اقتصاد ایران تلقی کرد. سرمایه‌گذاری‌های این شرکت از نظر ارزش بازاری، 41درصد در محصولات شیمیایی و 9 درصد در صنایع فلزات اساسی بوده است و این شرکت 35 درصد دارو و 49 درصد بنزین کشور را تولید می‌کند و از طریق مالکیت شرکت‌های رایتل و صدرتأمین در حوزه ارتباطات و تولید سیمان و سایر مواد معدنی نیز فعالیت می‌کند.
شستا در حال حاضر 87 پروژه بالای 50 میلیارد تومان را در دست اقدام دارد و از این نظر به‌عنوان بزرگترین سرمایه‌گذار در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور شناخته می‌شود. بر اساس صورت‌های مالی تلفیقی منتهی به 31 خرداد 1401، شستا توانسته سود عملیاتی را 24 درصد و سود خالص خود را 22 درصد نسبت به سال مالی قبل افزایش دهد. با وجود این، حاشیه سود عملیاتی این شرکت در حال کاهش بوده که مدیران شرکت مهم‌ترین دلیل آن را مربوط به قیمت‌گذاری دستوری خوراک و محصولات تولیدی دانسته‌اند.
این ابر شرکت ایرانی هرچند که توانسته در سال مالی 1401، سود‌سازی تلفیقی خود را بهبود بخشد؛ اما با نگاهی به عملکرد شرکت اصلی مشخص می‌شود که سود خالص شرکت به میزان 31 درصد کاهش یافته است.
همچنین نرخ بازده دارایی شرکت اصلی با کاهش قابل توجهی روبه‌رو شده است و از حدود 56 درصد در سال مالی منتهی به خرداد 1400، به حدود 10 درصد در سال مالی منتهی به خرداد 1401 رسیده که مهم‌ترین دلیل آن، افزایش سرمایه از طریق مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها ذکر شده است. با این حال شستا نتوانسته سود‌سازی خود را به ازای هر سهم بهبود بخشد و این عنوان با کاهش 31 درصدی، به عدد 13 توان رسیده است. 
حقوقی‌ها خریداران اصلی شستا بوده‌اند
نگاهی به معاملات یک سال گذشته معاملات نشان می‌دهد، مالکیت سهام شستا همواره از سمت حقیقی به حقوقی در جریان بوده و در این مدت حقوقی‌های بازار بیش از 16 میلیارد برگ سهم را از حقیقی‌ها خریداری کرده‌اند. در همین مدت ارزش بازاری سهام این شرکت نیز درحال کاهش بوده و حجم و ارزش معاملات نیز با کاهش روبه‌رو شده است. 
ریسک‌های شستا کدامند؟
بر اساس اعلام هیأت مدیره این شرکت، سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی در سال منتهی به 31 خرداد 1401، با انواع ریسک‌های سیستماتیک مانند ریسک بازار (نوسانات قیمت سهام، بخشنامه‌های دولتی و غیره)، ریسک ناشی از نرخ بهره (اعمال سیاست‌های مالی و پولی توسط دولت و بانک مرکزی)، تورم و ریسک نوسانات نرخ ارز، ریسک‌های بین‌المللی که بر اقتصاد جهانی تأثیر‌گذار بوده و تحریم‌های ظالمانه‌ای که بر ایران تحمیل شده؛ مواجه بوده است.
بر این اساس، هر چند که در سال 1400، مشکلات ناشی از تحریم‌های امریکا و شیوع بیماری کرونا کاهش یافت، وجود کسری بودجه دولت، نوسانات بازار ارز، تبادلات بین‌المللی و محدودیت کشور برای دستیابی به درآمد‌های حاصل از فروش نفت مشکلات زیادی را برای بنگاه‌های اقتصادی به وجود آورد. از سوی دیگر تغییرات متعدد قوانین، محدودیت‌های تأمین انرژی و به طور خاص قیمت‌گذاری دستوری منجر به بروز مشکل در فعالیت‌ها و سود‌آوری شرکت‌ها شده است.
با وجود این ارزش افزوده تولیدشده در سال 1400 نسبت به سال 1399 با افزایش 8.8 درصدی روبه‌رو شده که با توجه به افزایش 9 میلیون نفری جمعیت کشور طی 10 سال گذشته، درآمد سرانه را 3 درصد کاهش داده است. همچنین روند مستمر افزایش سطح عمومی قیمت‌ها که به دلایلی چون تحریم و افزایش هزینه‌های تولید اتفاق افتاده یکی از اصلی‌ترین معضلات کسب و کار‌ها بوده است.
از منظر جهانی نیز هرچند که پایان شرایط کرونایی در جهان فرصت رشد دوباره اقتصادها را ایجاد کرده بود، جنگ روسیه و اوکراین سبب عدم توازن عرضه و تقاضا در جهان شد و افزایش قیمت‌ها را درپی داشت که افزایش بی‌سابقه انرژی کودهای شیمیایی، مواد غذایی و سایر کامودیتی‌ها منجر به افزایش قیمت‌ها در تمامی کشورهای جهان شد. جنگ روسیه و اوکراین همچنین دورنمای اقتصاد جهانی را تحت تأثیر قرار داد و رشد اقتصادی جهانی به میزان 50 درصد کاهش یافت.

صورت‌های مالی گذشته نگر شرکت‌های بورسی برای سهامداران مفید نیست

یک کارشناس بازار سرمایه، اظهار کرد: شرکت‌های فعال در بازار سهام می‌توانند یک پیش‌بینی عملکرد سود و زیانی و ترازنامه‌ای، کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را ارائه دهند تا سهامداران براساس آن برنامه‌ها، سهم‌های مورد نظر خود را خریداری کنند.
فرشید اردبیلیون جهانی، در گفت‌و‌گو با چابک آنلاین، با بیان اینکه صورت‌های مالی شرکت‌ها عمدتاً گذشته نگر هستند، افزود: گذشته نگری برای بازار سهام مفید نیست بنابراین چنانچه شرکتی معتقد است که سهام آن شرکت دارای ارزندگی است بهتر است که بودجه و ترازنامه 5 سال آینده خود را که مورد تأیید حسابرس هم بوده به سازمان بورس ارائه دهد، آن وقت سهامداران برمبنای این گزارش‌ها سهم را می‌خرند.
وی، افزود:این کاهش خریدی که اکنون در بازار وجود دارد به این دلیل این است که هیچ شرکتی برنامه سال بعد خود را تعریف نمی‌کند و همه چیز درابهام است.
مدیرعامل شرکت کارگزاری جهان سهم، گفت: صورت‌های مالی گذشته نگر شرکت‌های بورسی برای سهامداران مفید نیست و در حال حاضر سهم براساس سود سال‌های بعد قیمت می‌خورد یعنی شرکت باید آینده سهم خود را برای سهامدار روشن کند و با اینکار از سهم خود دفاع کند.


مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران
ورود پساب به بورس در انتظار درخواست پذیرش از آبفا است

مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران گفت: پساب‌ها پس از پذیرش در بازار فیزیکی بورس انرژی عرضه خواهند شد، اما در ابتدا باید وجود برخی از چهارچوب‌های فنی، ویژگی‌های خریداران و ساز کارهای مدنظر شرکت آب و فاضلاب کشور به مرحله نهایی برسد.
هفته گذشته شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور از راه‌اندازی سامانه اینترنتی بازار آب و پساب کشور خبر داد و اعلام کرد که زیرساخت‌های لازم جهت حضور طرح بازار آب و پساب کشور در بورس در آینده نزدیک فراهم خواهد شد.
در این زمینه «علی نقوی»، مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران به جزئیات عرضه پساب در بورس انرژی اشاره کرد و افزود: از گذشته مذاکراتی را در خصوص بازار پساب با شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور داشتیم. بورس انرژی نیز در این زمینه مطالعاتی را انجام و پیشنهاداتی را به وزارت نیرو ارائه داده تا امکان معامله پساب صنعتی و کشاورزی در سازکار شفاف بورس انرژی فراهم شود.
وی اظهار کرد: تاکنون این تصمیم به مرحله نهایی نرسیده و بورس انرژی هم درخواست پذیرشی را دریافت نکرده است، اکنون مسئولان وزارت نیرو در حال پیگیری این مسأله هستند.


رئیس سازمان خصوصی‌سازی:
وزارت اقتصاد هنوز سهام خودروسازان را ارزش‌گذاری نکرده است

رئیس سازمان خصوصی‌سازی با بیان اینکه در حذف قیمت‌گذاری دستوری خودرو اشتراک نظر داریم، گفت: وزارت اقتصاد هنوز سهام خودروسازان را ارزش‌گذاری نکرده است.
به گزارش وزارت امور اقتصادی و دارایی، حسین قربان‌زاده درباره موضوع واگذاری سهام دولت در ایران خودرو و سایپا، اظهار کرد: وزارت صمت مکلف به آزادسازی وثیقه سهام دولت در این دو خودروساز بود تا قابلیت عرضه داشته باشند؛ مهم‌ترین نکته باز شدن قفل این سهام است که اکنون در وثیقه است.
رئیس سازمان خصوصی‌سازی یادآور شد: سهام دولت در ایران خودرو ۵ درصد و در سایپا ۱۷ درصد است که البته موضوع سهام «تودلی» این شرکت‌ها هم مطرح است که وزارت صمت با همکاری خود شرکت‌ها بحث فروش سهام تودلی را دنبال می‌کردند.
رئیس سازمان خصوصی‌سازی تأکید کرد: پیش نیاز واگذاری، حذف قیمت‌گذاری دستوری است تا شرکت‌ها چشم‌انداز سودآوری داشته باشند چرا که نمی‌شود شرکت زیان‌ده را واگذار کرد؛ بلکه ابتدا باید در سپهر تنظیم‌گری، چشم‌انداز سودآوری را ترسیم کرد و سپس دولت، خروج از تصدی گری را دنبال کند.
قربان‌زاده درباره ارزش‌گذاری سهام خودرویی دولت در ایران خودرو و سایپا یادآور شد: آنچه تا حالا اطلاعیه زده شده، ارزش‌گذاری خود شرکت‌ها است و وزارت اقتصاد ارزش‌گذاری نکرده و اطلاعیه‌ای هم در این خصوص نداشته است.