گروه اقتصادی/ چند وقتی است که بازار خودرو مانند سال‌های گذشته جنب و جوش ندارد و فعالان این حوزه معتقدند که بازار خودرو وارد رکود شدیدی شده است. اما چرا بازار خودرو وارد رکود شده و آیا واژه رکود برای این بازار درست است؟ بازار خودرو از ابتدای سال‌جاری، وضعیت جدیدی به خود گرفته است؛ وضعیتی که در آن خرید و فروش خودرو به تعادل رسیده، فعالیت سودجویان کمتر شده است و دیگر مردم برای خرید خودرو در بازار عطش ندارند. با این توضیح و به اعتقاد کسانی که سال‌های سال در بازار خودرو فعالیت می‌کردند، این بازار دچار رکود نشده است. البته بازار فعلی خودرو آن چیزی نیست که مقبول فعالان این بازار باشد به‌خصوص آنهایی که در این حوزه به دنبال دلال‌بازی هستند. بر اساس اطلاعات به دست آمده از اواخر سال گذشته تاکنون تعداد نمایشگاه‌های خودرو در سطح کشور بیش از 22 درصد افزایش یافته و این عدد منهای نمایشگاه‌هایی است که در سطح کشور بدون مجوز فعالیت خود را آغاز کردند.
اگر این حوزه با رکود مواجه است چرا تعداد نمایشگاه‌های خودرو اضافه شده است؟ آیا فعال اقتصادی حاضر است پول و سرمایه خود را وارد حوزه‌ای کند که در آن خواب سرمایه وجود دارد؟ به طور قطع پاسخ به این سؤال منفی است، چرا که بخش خصوصی و فعالان اقتصادی هیچ زمان وارد فعالیتی نمی‌شوند که به بازار آن شک و شبهه داشته باشند یا اینکه سرمایه خود را از دست بدهند. در حقیقت نمایشگاه‌داران با علم بر آنکه بازار خودرو چه روندی را در پیش خواهد گرفت فعالیت خود را توسعه می‌دهند.

بازار به قبل از سال 97 برگشت
آن چیزی که به عنوان رکود در بازار خودرو مطرح می‌شود در حقیقت همان تعادلی است که سال‌های قبل از 97 در بازار خودرو وجود داشت. قبل از سال 97 بازار خودرو روزهای آرامی را سپری می‌کرد و هر فردی که نیاز داشت به بازار خودرو می‌رفت و هر فردی هم که عجله نداشت، خرید از خودروساز را انتخاب می‌کرد. در این دوره نیز چنین وضعیتی حاکم شده است. از آنجا که بخش قابل توجهی از خودروها از قرعه‌کشی خارج شدند، مردم با ثبت‌نام نسبت به خرید خودرو اقدام می‌کنند؛ در خودروهایی که هنوز با قرعه‌کشی عرضه می‌شود نیز مردم همچنان شانس خود را امتحان می‌کنند و البته وزارت صمت وعده داده است که عمر قرعه‌کشی در برخی از خودروها تا پایان سال‌جاری خواهد بود.

تعادل، رکود نیست
خرید از خودروساز و نرفتن به بازار خودرو به تعبیر فعالان بازار، رکود است اما به تعبیر کارشناسان اقتصادی متعادل شدن عرضه و تقاضا است. سال‌های گذشته به جهت فساد در تولید و عرضه خودرو به مردم و بازار، دست خیلی‌ها از خرید خودرو از کارخانه کوتاه بود اما از سال گذشته با شفاف شدن تولید و عرضه خودرو، مردم می‌توانند به صورت مستقیم خودروی مورد نیاز خود را از شرکت‌های خودروسازی خریداری کنند.
نکته دیگر آنکه دلالان بازار بشدت از ثبات قیمت خودرو هراس دارند و همواره از تمام توان خود برای به‌هم زدن بازار و سوق دادن قیمت‌ها به سمت بالا استفاده می‌کنند. از ابتدای سال‌جاری تا پایان شهریورماه قیمت خودرو به ثبات نسبی در بازار رسیده بود و فاصله قیمت کارخانه و بازار رو به کاهش بود، اما از مهرماه با افزایش قیمت ارز و عدم واردات خودروهای خارجی، برخی از سودجویان از این فرصت بهره بردند تا قیمت خودرو در بازار را افزایش دهند.

رشد 300 درصدی تولید
رشد قیمت برخی از خودروها در شرایطی رقم خورده که تولید خودروی کامل 300 درصد افزایش داشته است. بررسی آخرین وضعیت تولید خودرو در کشور نشان می‌دهد که از ابتدای سال‌جاری تا پایان مهرماه 467 هزار و 623 دستگاه خودروی کامل تولید شده، این در حالی است که سال گذشته 112 هزار و 534 دستگاه خودرو تولید شده بود. در این بازه زمانی تعداد خودروهای ناقص مانده در پارکینگ به صفر رسیده است در حالی که در مدت مشابه پارسال حدود 200 هزار دستگاه خودرو در پارکینگ‌ها دپو شده بود. همچنین خودروسازان بخش خصوصی در نیمه نخست امسال 80 هزار و 251 دستگاه خودرو تولید کردند که بیانگر رشد 15 درصدی است.
محمدحسین صمدی، کارشناس بازار خودرو به «ایران» گفت: فعالان بازار خودرو نباید انتظار داشته باشند که با بازار تشنه مانند سال‌های 1397 تا 1400 روبه‌رو باشند. در آن برهه زمانی تولید خودرو کم بود و شرکت‌های خودروسازی قطره‌چکانی نسبت به عرضه خودرو اقدام می‌کردند و البته طرح قرعه‌کشی هم در آن سال‌ها موفقیت‌آمیز نبود.
او ادامه داد: اما در این دوره تولید خودرو افزایش یافت، به مردم اطمینان داده شد که قیمت‌ها افزایش کارخانه‌ای نخواهد یافت، فروش و عرضه خودرو توسط خودروسازان ساماندهی پیدا کرد و فروش بخشی از خودروها از طریق بورس کالا اتفاق افتاد، این موارد سیگنال‌های مثبت به سمت بازار هدایت کرد و سبب شد که مردم از گرانی خودرو واهمه نداشته باشند و در صورت نیاز برای خرید خودرو اقدام کنند.

6 عامل رکود بازار خودرو
این کارشناس بازار خودرو با تأکید بر اینکه در سال‌های گذشته موجی از تقاضا برای خرید خودرو در بازار سرگردان بود اما این روزها خریدها منطقی شده است، گفت: بر این اساس بهتر است که وضعیت فعلی بازار خودرو را با سال‌های قبل از 97 بسنجیم. چند عامل سبب شده که این روزها بازار خودرو تا حدی جنب و جوش قبل از سال 97 را نداشته باشد. اولین آن اغتشاشات اخیر است، از آنجا که در برخی از محله‌ها اغتشاشات وجود دارد برخی از خریداران خودرو، میلی برای خرید ندارند.
او ادامه داد: دومین عامل افزایش قیمت برخی از خودروها بواسطه قیمت ارز است. سومین عامل بالا بودن قیمت خودرو در بازاراست و این در شرایطی است که تولید خودرو رو به افزایش است. چهارمین عامل بالا بردن قیمت خودروهای کارکرده است، وقتی قیمت خودروهای کارکرده منطقی نباشد مردم از خرید خودرو استقبال نمی‌کنند. پنجمین عامل خبر واردات خودرو است، این امر انگیزه جدی برای متقاضیان خودرو ایجاد کرده است که برای خودروهای خارجی صبر کنند. ششمین موضوع که اهمیت بسزایی دارد خبر ورود 9 مدل خودروی جدید به بازار است، از همین رو مردم منتظر خودروهای جدید هستند که وزارت صمت قول آنها را داده است. صمدی تأکید کرد: بازار خودرو وارد رکود نگران‌کننده نشده است و تنها نسبت به انتظاری که نمایشگاه‌داران از آن دارند، فاصله گرفته است.
روز گذشته پراید ۱۱۱ صفر کیلومتر مدل ۹۸ حدود ۲۰۰ میلیون تومان، وانت پراید (مدل ۱۴۰۱) ۱۷۲ میلیون تومان و پراید ۱۳۱ حدود ۱۸۲ میلیون تومان قیمت‌گذاری شد. همچنین تیبا صندوق‌دار صفر کیلومتر مدل ۱۴۰۱ به ۲۰۱ میلیون تومان و تیبا هاچ‌بک ۲۰۸ میلیون تومان ارزشگذاری شد. فروشندگان برای کوئیک معمولی دنده‌ای ۲۰۹ میلیون تومان، مطالبه می‌کنند. همچنین ساینا ای. ایکس صفر کیلومتر مدل ۱۴۰۱ به ۲۰۶ میلیون تومان و ساینا اس ۲۲۲ میلیون تومان قیمت‌گذاری شدند و نکته‌ اصلی این است که این خودروها کمترین اختلاف قیمت را با نرخ‌های دو هفته قبل بازار دارند.
سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو نیز گفت: وقتی نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند افرادی که خودرو در اختیار دارند عجله‌ای برای فروش نخواهند داشت، اما خریداران واقعی ناچارند خودروی مورد نیازشان را با صرف هزینه بالاتر خریداری کنند.
او بازار خودرو را در شرایط رکود توصیف کرد و افزود: با وجود رشد قیمت‌ها، کسی برای خرید صف نکشیده و خرید و فروش‌ها در حداقل خود است. نتایج آخرین طرح‌های فروش خودروسازان نیز نشان می‌دهد، بیشترین تقاضای مردم برای خرید خودرو در دسته پژو است که همچنان با قرعه‌کشی به مردم عرضه می‌شوند و به دلیل اختلاف قیمتی شدید با بازار، بسیاری افراد و دلالان نسبت به ثبت‌نام آنها اقدام می‌کنند.

رشد ۵ تا ۱۰ درصدی قیمت خودروهای خارجی
بازار خودروهای خارجی نیز دست‌کمی از خودروهای داخلی و مونتاژی ندارد و قیمت‌ها متأثر از نرخ دلار رو به صعود و بازار در رکود کامل است.
کورش طواحن، نمایشگاه‌دار در شمال تهران گفت: این روزها خودروی صفر کیلومتر کمتر در بازار یافت می‌شود و به همین دلیل قیمت این دسته از خودروها افزایش بیشتری را تجربه کرده است، به‌طوری که قیمت‌ها پنج تا ۱۰ درصد رشد داشته است.
او بیان ‌داشت: به‌طور مثال هر دستگاه لکسوس صفر کیلومتر مدل ۲۰۱۷ که دو هفته پیش ۵.۸ میلیارد قیمت داشت، امروز ۶.۲ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده است.
این فعال بازار خودروهای خارجی افزود: هر دستگاه تیگوان صفر کیلومتر مدل ۲۰۱۸ مشکی رنگ در این مدت از ۴.۶ میلیارد به ۴.۹ میلیارد تومان، نیسان ایکس تریل مدل ۲۰۱۸ صفر کیلومتر ۴.۱ میلیارد تومان و سانتافه مدل ۲۰۱۷ صفر کیلومتر ۳.۳ میلیارد تومان نرخ‌گذاری شده است.


بـــرش
​​​​​​​ بر اساس اطلاعات به دست آمده از اواخر سال گذشته تاکنون تعداد نمایشگاه‌های خودرو در سطح کشور بیش از 22 درصد افزایش یافته و این عدد منهای نمایشگاه‌هایی است که در سطح کشور بدون مجوز فعالیت خود را آغاز کردند

آخرین وضعیت تولید خودرو در کشور نشان می‌دهد که از ابتدای سال‌جاری تا پایان مهرماه 467 هزار و 623 دستگاه خودروی کامل تولید شده است، در حالی که سال گذشته 112 هزار و 534 دستگاه خودرو تولید شده بود

دلالان بازار بشدت از ثبات قیمت خودرو هراس دارند و همواره از تمام توان خود برای به‌هم زدن بازار و سوق دادن قیمت‌ها به سمت بالا استفاده می‌کنند

گروه اقتصادی/ اتاق تهران با اشاره به اینکه در یک سال اخیر، ترکیب صادرات ایران به روسیه از محور محصولات کشاورزی به محصولات صنعتی تغییر کرده است؛ اقدامات راهبردی برای توسعه روابط با روسیه را پیشنهاد کرد.
اتاق فکر ژئوپلیتیک اتاق بازرگانی تهران طی گزارشی، روابط تجاری ایران و روسیه را مورد تحلیل قرار داده و چند توصیه سیاستی را برای تحکیم روابط تجاری دو کشور ارائه کرده است.
این گزارش با نگاهی به روندهای تاریخی رابطه ایران و روسیه آورده است: شاید روس‌ها در کنار بریتانیایی‌ها جزو کشورهایی هستند که هنوز قضاوت مردم ایران درباره‌شان با یک بدبینی عمیق تاریخی درآمیخته است که دلیل اصلی آن جداسازی بخش‌های مهمی از سرزمین ایران از طریق قراردادهای ترکمنچای و گلستان است اما بر اساس نظرات برخی کارشناسان، از سال ۱۷۲۰ تا امروز، در بیشتر توافقنامه‌های امضا شده بین ایران و روسیه فارغ از نتیجه آن، ایرانیان از نظر تجاری برنده بوده‌اند. ایرانیان پس از توافقنامه گلستان و ترکمنچای روابط خود را با روس‌ها افزایش دادند و تا سال ۱۳۱۰ این کشور شریک نخست تجاری ایران بود. تا اینکه حاکمیت وقت از ترس ورود اندیشه‌های مارکسیستی، سعی در محدود کردن سطح مبادلات کرد.
در ادامه این گزارش آمده‌است: مهم‌ترین ویژگی رابطه ایران و روسیه در قرن ۱۹ و همچنین اوایل قرن ۲۰ رابطه مبتنی بر تجارت دریایی بود. بخشی از این رابطه از سر ناچاری ژئوپلیتیکی و جغرافیایی و بخش دیگر ناشی از توانمندی‌های اقتصادی دو کشور بود. روابط تجاری مبتنی بر «ناچاری ژئوپلیتیکی» از زمان فروپاشی شوروی نیز تداوم داشت، از همین رو، توسعه رابطه اقتصادی در اولویت دو کشور قرار نداشته و بیشتر متأثر از تحولات منطقه‌ای و نگاه ژئوپلیتیکی به روابط تجاری ایران و روسیه بین‌المللی بوده است.
تحلیلگران اتاق فکر ژئوپلیتیک اتاق تهران سپس با اشاره به روندهای راهبردی جاری روسیه در ارتباط با دیگر کشورها و نیز تبیین پنج سناریو در ارتباط با سرنوشت جنگ روسیه و اوکراین به فرصت‌های راهبردی ایران در این شرایط پرداخته‌اند: یکی از بزرگ‌ترین موانع در توسعه رابطه دوجانبه ایران و روسیه عدم شکل‌دهی به همکاری‌های استراتژیک (بجز نیروگاه بوشهر) بوده است. در حال حاضر، توسعه و فعال‌سازی کریدور شمال - جنوب و ظرفیت ترانزیتی ایران با وجود تمایل کم جمهوری آذربایجان از حوزه‌های استراتژیک همکاری است.
در ادامه این گزارش آمده است: در گذشته بیشتر مبادلات ایران متمرکز بر مواد غذایی بود که در یک سال اخیر، ترکیب صادرات ایران به روسیه از محور محصولات کشاورزی به محصولات صنعتی تغییر کرده، به طوری که در ماه‌های اخیر با رشد ۳۰ درصدی صادرات کالاهای صنعتی به روسیه تراز صادرات صنعتی به این کشور برای اولین بار مثبت شد.
همچنین ایران دارای مالکیت ۵۳ درصدی در بندر سالیانکا و دارای بندر رسمی در آستاراخان روسیه است؛ در عین حال هر دو کشور دارای منابع گازی در دریای خزر و حوزه‌های مشترک هستند. از سوی دیگر تجار غیرروس مانند آذری‌ها، ارامنه و تاجیک‌ها به دلیل اشتراکات قومی و زبانی با اقوام ایرانی، فرصت تجاری مهمی برای گسترش روابط محسوب می‌شوند و البته استان‌های مسلمان‌نشین روسیه بازار بالقوه مناسبی برای کالاهای ایرانی به حساب می‌‌آیند.
این گزارش ضمن بیان این توصیه که انتخاب رویکرد موازنه‌ساز در روابط روسیه با غرب برای ایران ضرورت حیاتی دارد، در ادامه اقدامات راهبردی برای توسعه روابط با روسیه را پیشنهاد کرده است؛ چنانکه «تکمیل حلقه مفقوده کریدور شمال-جنوب یعنی راه آهن رشت-آستارا در کوتاه‌ترین زمان»، «تعریف مدل همکاری جوینت‌ونچر با شرکت‌های روسیه برای راه‌اندازی خط حمل‌ونقل دریایی با کشتی‌های رو-رو در خزر»، «تشکیل هلدینگ ویژه صادرات مواد غذایی به روسیه با مشارکت شرکت‌های کوچک و متوسط» و «تشکیل کنسرسیوم استخراج و انتقال منابع گازی دریای خزر با همکاری روسیه، هند و سایر طرف‌ها» از جمله این پیشنهادها است.

فاطمه مقیمی، عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی تهران گفت: اقتصاد ایران در سال‌های گذشته تبادلات خود با اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا را افزایش داده و در این حوزه اقدامات خوبی نیز صورت گرفته است. با وجود این وقتی صحبت از تجارت آزاد با اوراسیا یا آزادسازی واردات از این اتحادیه مطرح می‌شود، باید در نظر داشت تا زمانی که برخی مقدمات لازم فراهم نشود، امکان استفاده از تمام ظرفیت‌ها وجود نخواهد داشت.
او با بیان اینکه برطرف شدن مشکلات و محدودیت‌های بانکی یکی از اصلی‌ترین اولویت‌ها در این حوزه خواهد بود، تشریح کرد: یکی از اصلی‌ترین مشکلات تجار ایرانی در سال‌های گذشته، بحث تبادل مالی و انتقال ارز در بازارهای خارجی بوده که بازار اوراسیا نیز از این موضوع مستثنی نیست. ما تا زمانی که نتوانیم برای این معضل راه حلی پیدا کنیم، رسیدن به اهداف کلان در توسعه تجارت با اوراسیا ممکن نخواهد بود.
عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران و روسیه در پاسخ به این سؤال که آیا مذاکرات برای استفاده از راهکارهای دوجانبه مالی، می‌تواند مشکلات بانکی را کاهش دهد؟ گفت: همان‌طور که برخی مذاکرات با روسیه در این زمینه انجام شده که از راهکارهایی مانند پول ملی یا ساختارهای نقل و انتقالاتی دوطرفه در دستور کار قرار بگیرد، می‌توان در اتحادیه اوراسیا نیز از آن استفاده کرد؛ اما باید توجه داشت که این راهکارها در کوتاه مدت پاسخگو هستند و برای توسعه روابط و بالا بردن سطح تجارت میان دو طرف، مشکلات بانکی باید به شکل بلندمدت برطرف شوند.
او خاطرنشان کرد: قطعاً بازاری مانند اوراسیا، برای ما ظرفیت‌ قابل قبولی برای حضور و فعالیت دارد و تجار ایرانی نیز امکان نقش آفرینی در آن را خواهند داشت، اما تا زمانی که پیش‌نیازها نهایی نشوند، دستیابی به اهداف کلان در این حوزه دشوار خواهد بود.

رئیس اتاق اصناف ایران از برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی نمایشگاه‌های صنفی، به صورت کوتاه مدت، برای صنوف مختلف و به صورت چرخشی در فضای تجاری مترو خبر داد.
قاسم نوده فراهانی اظهار کرد: در حال حاضر فضای تجاری مترو در اختیار افرادی است که پروانه کسب ندارند و همین امر موجب شده کالاهای بی‌کیفیت با قیمت‌های بالا به دست مصرف‌کننده برسد. این در حالی است که مصرف‌کننده متضرر هیچ جایی برای احقاق حق خود ندارد و متروی تهران نمی‌تواند به طور تخصصی بر کیفیت و قیمت کالاها نظارت داشته باشد. لازم است تا این نظارت به اتحادیه‌ها واگذار شود تا حقوق مصرف کننده رعایت شود.
او با بیان اینکه پیشنهاد شده فضای تجاری مترو در اختیار آن دسته از افرادی قرار گیرد که پروانه کسب دارند، تصریح کرد: همچنین برای حمایت بیشتر از مصرف‌کنندگان، در نظر داریم این غرفه‌ها در اختیار تولیدکنندگان و واردکنندگان قرار گیرد تا کالا به صورت مستقیم به دست مصرف‌کننده رسیده و مشمول کاهش هزینه شود. این طرح برای صنوف دوچرخه، لوازم ورزشی و فناوران رایانه بررسی می‌شود و چنانچه اجرای پایلوت آن در تهران نتایج مثبتی داشته باشد می‌توانیم در شهرستان‌هایی که مترو دارند نیز از این تجربه استفاده کنیم.

وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام‌کرد: تاکنون از مجموع بیش از ۳۸۰ درخواست شرکت‌های واردکننده خودرو به وزارت صمت، ۲۴ مجموعه مدارک کامل به وزارتخانه ارائه کرده‌اند و تعداد این افراد و شرکت‌ها رو به افزایش است. در این میان بانک مرکزی قول مساعد داده که برای واردات خودرو حدود یک میلیارد دلار ارز تخصیص دهد، در عین‌حال اگر افرادی رمزارز یا منابع ارزی در خارج از کشور دارند به شرط تأیید بانک مرکزی می‌توانند خودرو وارد کنند. همچنین برای خودروهای خدمات عمومی نظیر تاکسی نیز افراد می‌توانند در تعامل با شهرداری به صورت «ساخت، تملک و بهره برداری» خودرو وارد کنند.

مبادلات تجاری ایران و امریکا در ۹ماهه نخست ۲۰۲۱ بالغ بر ۲۹،۹ میلیون دلار بوده، که این رقم در مدت مشابه امسال با رشد 42 درصدی به ۴۲،۲ میلیون دلار افزایش ‌یافته است.
جدیدترین آمار منتشر شده از سوی دفتر آمار امریکا نشان می‌دهد‎‏، صادرات کالا‌های ایرانی به مقصد امریکا در ۹ ماهه نخست ۲۰۲۲ (دی- شهریور) رشد قابل‌توجهی نسبت به سال قبل داشته است. این کشور در ماه‌های ژانویه تا سپتامبر سال قبل تنها ۰،۶ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده بود؛ اما در مدت مشابه امسال واردات امریکا از ایران به ۱۰،۹ میلیون دلار رسیده، که این رقم رشد ۱۸ برابری نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۱ داشته است.
بر اساس این گزارش، واردات از امریکا به ایران در ماه‌های ژانویه تا سپتامبر (دی- شهریور) امسال ۳۱،۳ میلیون دلار بوده، که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۷ درصدی داشته است. امریکا در ماه‌های ژانویه تا سپتامبر (دی- شهریور) ۲۰۲۱ بالغ بر ۲۹،۳ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود.
مبادلات تجاری دو کشور در ۹ ماهه نخست سال میلادی گذشته بالغ بر ۲۹،۹ میلیون دلار بوده، که این رقم در مدت مشابه امسال به ۴۲،۲ میلیون دلار افزایش‌یافته است. مبادلات تجاری این کشور با ایران در ۹ ماهه نخست سال‌جاری میلادی (دی- شهریور) رشد ۴۱ درصدی داشته است.
امریکا در نهمین ماه سال‌جاری میلادی ۵،۹ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده است. این در حالی است که طی ۸ ماهه قبل از آن کل واردات امریکا از ایران ۵ میلیون دلار اعلام شده بود.
در سپتامبر (شهریور) ۲۰۲۱ نیز واردات امریکا از ایران ۰،۱ میلیون دلار اعلام شده بود، که براین‌ اساس واردات امریکا از ایران در سپتامبر ۲۰۲۲ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۹ برابر شده است.
با وجود رشد قابل‌توجه واردات امریکا از ایران در سپتامبر ۲۰۲۲ صادرات این کشور به ایران در این ماه ۱۹ درصد کاهش‌ یافته و از ۴،۲ میلیون دلار به ۳،۴ میلیون دلار رسیده است.