گروه اقتصادی / صنعت نفت کشور این روزها برای تولید و عرضه حداکثری گاز در زمستان آماده می‌شود، اگرچه 3 سالی است که تراز تولید و مصرف گاز منفی است و این موضوع در زمستان 1399 با خاموشی‌ها -در نتیجه کمبود سوخت نیروگاهی- خودنمایی کرد؛ اما مجموعه وزارت نفت در تلاش است  مانند زمستان 1400 این ناترازی را به نوعی مدیریت کند و اجازه ندهد که تجربه سال 1399 تکرار شود، البته یک تفاوت میان زمستان امسال و زمستان 3 سال اخیر وجود دارد، آن هم افزایش سالانه تقاضاست که ممکن است موجب تشدید این ناترازی تا 260 میلیون متر مکعب در روزهای سرد امسال شود.
با این حال، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران که وظیفه تولید حداکثری گاز را دارد، می‌گوید: «امسال با مجمومه اقداماتی که در جریان است حداکثر تولید گاز را در زمستان خواهیم داشت و اگر مصرف کنندگان، مصرف بهینه داشته باشند، مشکلی در تأمین انرژی کشور نخواهیم داشت.»
محسن خجسته مهر در پاسخ به این سؤال «ایران» که آیا امسال تولید گاز کمتر از سال گذشته است، بیان می‌کند: «این ادعا صحت ندارد. حداکثر ظرفیت تولید گاز را امسال خواهیم داشت و تولید گاز خام کشور حدود یک میلیارد مترمکعب در هر روز خواهد بود. ما تمام تلاشمان را می‌کنیم که هیچ کاهشی در تولید رخ ندهد؛ اما مسأله اصلی مصرف است که هر سال افزایشی بیش از افزایش تولید دارد.»
 او با اشاره به اینکه تولید امسال کمتراز سال گذشته نخواهد بود، اظهار می‌کند: «امسال حتی افزایش تولید نیز داریم. از جمله اینکه 2 ردیف پالایشگاه فاز 14 پارس جنوبی بهره‌برداری شده و این موضوع به شیرین‌سازی بیشتر گاز و تزریق آن به شبکه کم خواهد کرد. گذشته از آن فاز 11 پارس جنوبی به تولید می‌رسد و از این محل نیز افزایش تولید خواهیم داشت. در همین حال، دو شرکت مناطق نفت خیز جنوب و نفت مناطق مرکزی نیز برای تولید حداکثری و افزایش تولید برنامه‌هایی در دست اجرا دارند که در نتیجه آن تزریق گاز به شبکه افزایش می‌یابد. براساس مجموعه اقداماتی که در حال اجراست برآورد ما این است که تولید امسال کمتر از سال قبل نخواهد بود، اما همان‌طور که اشاره شد، مصرف نیز لازم است که بهینه باشد».
معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه سوآپ فرآورده‌های نفتی روسیه در حال انجام است، درباره تجارت گاز برای افزایش پایداری شبکه می‌گوید: «برنامه داریم علاوه بر سوآپ گاز ترکمنستان، سوآپ گاز از روسیه هم داشته باشیم، اما فعلاً واردات گاز نداریم».
میزان تولید و مصرف گاز در زمستان
ایران سومین تولیدکننده گاز جهان است، اما از آنجایی که تقریباً تمام این گاز طبیعی تولیدی را مصرف می‌کند، متناسب با تولید در بازارهای جهانی سهم ندارد. در مقایسه می‌توان گفت که ایران به اندازه 65 درصد اتحادیه اروپا گاز مصرف می‌کند،البته با چند تفاوت میان مصرف ایران و اتحادیه اروپا، از جمله اینکه با سبدی از راهکارهای کاهنده مصرف، امسال اروپا برای کاهش 20 درصدی مصرف آماده می‌شود و ایران برای افزایش حداقل 6 درصدی مصرف. یا در موردی دیگر، عمده مصرف گاز اروپا صنعتی است اما 46 درصد مصرف گاز ایران مربوط به بخش خانگی و تجاری است. در همین حال، اولویت تأمین گاز در اروپا صنعت است و در ایران خانه‌ها در اولویت قرار دارند. قیمت گاز در اروپا بر مبنای مکانیسم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و در ایران تکلیفی و یارانه‌ای است.
این موارد و مسائل مشابه موجب شده که مصرف گاز ایران حدود یک چهارم بیش از نیاز واقعی باشد و ظرفیت تولید یک میلیارد مترمکعب در هر روز نیز حریف تقاضای گاز کشور نشود. امسال هم، به گفته محمدرضا جولایی، مدیر دیسپیچینگ شرکت ملی گاز ایران، افزایش ۶ درصدی تقاضا در نیمه دوم سال پیش‌بینی شده و لازم است که این مصرف بویژه در بخش خانگی با مجموعه اقداماتی مدیریت شود. مصرف گاز ایران به شدت تابع بخش خانگی و تجاری است و این بخش پارسال رکورد مصرف ۷۲۰ میلیون مترمکعب در روز را به ثبت رساند. درحالی که عرضه گاز (شیرین شده) رقمی  حدود 850 میلیون مترمکعب در روز بود،البته میان ناترازی گازی ایران و اروپا یک تفاوت وجود دارد. در این خصوص، فریدون برکشلی، رئیس گروه مطالعات انرژی وین می‌گوید: «اندازه و ابعاد مشکل در ایران و اروپا یکسان نیست. ایران دسترسی به منابع گازی در داخل و حتی در همسایگی دارد؛ حتی می‌تواند کاهش فصلی صادرات داشته باشد. ایران با اروپا، قابل مقایسه نیست. اروپا هیچ‌گونه دسترسی ندارد.» این درحالی است که ایران سوخت مایع را نیز در زمستان می‌تواند جایگزین بخشی از مصارف گاز کند، اما با تمام این موارد، راهکار اصلی مدیریت مصرف است که سرمایه‌گذاری در این زمینه ۱۰ برابر سرمایه‌گذاری در افزایش تولید صرفه خواهد داشت.

خبر روز
عملیات اجرایی میدان مشترک سهراب این هفته آغاز می‌شود
معاون وزیر نفت می‌گوید که در پایان این هفته، عملیات اجرایی میدان مشترک سهراب به ارزش حدود یک میلیارد دلار آغاز می‌شود. مخزن این میدان میان ایران و عراق مشترک است. در همین حال، عملیات اجرایی توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی نیز که با قطر مشترک است تا 2 هفته دیگر آغاز می‌شود.
محسن خجسته‌مهر دیروز در نخستین کنفرانس ملی افزایش بهره‌دهی چاه‌های نفت و گاز بیان کرد: قرارداد میدان‌های یاران شمالی و جنوبی، بلال، سهراب و لایه نفتی پارس جنوبی در دولت سیزدهم تنفیذ و عملیات اجرایی آنها آغاز شده است و در مورد میدان مشترک آزادگان نیز خبرهای خوبی تا پایان سال خواهیم داشت. خجسته‌مهر با اشاره به همکاری میان صنعت و دانشگاه عنوان کرد: همه تلاش ما این است از مرحله شعار عبور کنیم و تعداد قابل‌توجهی از چاه‌ها که موسوم به چاه‌های کم‌بازده و بسته هستند به شرکت‌های دانش‌بنیان بسپاریم تا با کمترین هزینه و سریع‌ترین زمان تولیدی شود. وی در مورد مذاکرات شرکت ملی نفت ایران در شانزدهمین کمیسیون اقتصادی مشترک ایران و روسیه نیز عنوان کرد: ارائه و تکمیل آخرین وضعیت پیشرفت فیزیکی طرح توسعه 7 میدان نفتی و آخرین وضعیت مطالعات زمین‌شناسی و مخزنی بر اساس تفاهمنامه 40 میلیارد دلاری مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تیم فنی شرکت‌های ذیربط در تهران مستقر شده‌اند و به زودی تیم راهبری این پروژه‌ها هم برای ادامه مذاکرات در اواخر نوامبر به تهران خواهند آمد. بحث‌ها ادامه خواهد داشت تا به قرارداد منجر شود.

ابلاغ نظام جامع توسعه مدیریت صنعت نفت

وزیر نفت، نظام جامع توسعه مدیریت صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران را ابلاغ کرد و نوشت: ستاد وزارت نفت، واحدهای مستقل ستادی، همه شرکت‌های اصلی، فرعی و تابعه موظف هستند همکاری لازم را با مرکز توسعه مدیریت صنعت نفت در استقرار کل فرایندها داشته باشند. به گزارش وزارت نفت، متن کامل ابلاغیه «جواد اوجی» به این شرح است: اکنون که «نظام جامع توسعه مدیریت صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران» با هدف تحقق بند چهارم سیاست‌های کلی نظام اداری، ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب مبنی بر «دانش‌گرایی و شایسته‌سالاری مبتنی بر اخلاق اسلامی در نصب و ارتقای مدیران» و همچنین بند پنجم اصول ۱۲گانه حاکم بر نقشه ملی پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی ابلاغی از سوی رئیس‌جمهور، ناظر بر «استقرار نظام شایسته‌گزینی و انتصاب مدیران کارآمد و فساد ستیز و انقلابی در لایه‌ها و سطوح مختلف نظام اداری و توانمندسازی نیروی انسانی و رفع کمبود نیروی انسانی صاحب صلاحیت در تصدی مناصب دولتی» با همکاری مدیران ارشد و خبرگان فنی- تخصصی حوزه‌های مختلف، پس از طی مراحل لازم نهایی و تصویب شده است، برای اجرا در صنعت نفت ابلاغ می‌شود.
ستاد وزارت نفت، واحدهای مستقل ستادی، همه شرکت‌های اصلی، فرعی و تابعه موظف هستند نسبت به انجام تکالیف تعیین شده در نظام جامع توسعه مدیریت اقدام کرده و همکاری لازم را با مرکز توسعه مدیریت صنعت نفت در استقرار تمام فرایندها داشته باشند. معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی مطابق نظام جامع یادشده، به‌عنوان نایب رئیس و دبیر «شورای سیاست‌گذاری و راهبری توسعه مدیریت» باید گزارش پیشرفت و اقدام‌های انجام شده از سوی ستاد وزارت نفت، واحدهای مستقل ستادی و شرکت‌های اصلی، فرعی و تابعه را به‌صورت منظم در این شورا ارائه کنند.

 
قیمت خرید برق تولیدی توسط خانوارهای محروم تعیین شد

مدیرکل دفتر توسعه سامانه‌های مقیاس کوچک سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران گفت: انرژی‌های تولید شده با نرخ ۲ هزار و ۲۰۰ تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت از تولیدکنندگان انرژی خریداری می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، «جعفر محمد‌نژاد سیگارودی» افزود: ۵۵۰ هزار نیروگاه خورشیدی طی پنج سال آینده به‌منظور حمایت از خانواده‌های ساکن در مناطق محروم کشور و بر اساس اولویت‌بندی در این مناطق احداث و به بهره‌برداری می‌رسد. وی ادامه داد: طرح احداث این نوع نیروگاه‌ها با ارائه تسهیلات ویژه بانکی با نرخ ۴ درصد برای خانواده‌های تحت پوشش یا خانواده‌های روستایی انجام خواهد شد. 
مدیرکل دفتر توسعه سامانه‌های مقیاس کوچک ساتبا درباره نحوه واگذاری و تأمین مالی برای پیشبرد این طرح خاطرنشان کرد: برای تأمین مالی این مهم مقرر شد مبلغ ۶ هزار میلیارد تومان از محل تبصره ۱۶ بودجه سال ۱۴۰۱ تخصیص داده شود و بانک‌های صادرات، ملی، ملت، سپه و تجارت با هماهنگی بانک مرکزی به‌عنوان بانک‌های عامل، تسهیلات قرض‌الحسنه با نرخ سود ۴ درصد و بازپرداخت هفت‌ساله به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان تعیین و پرداخت کنند که با هماهنگی نهادهای حمایتی به خانواده‌ها پرداخت خواهد شد.