زیست‌بوم: سازمان حفاظت محیط زیست، آبگیری سد «چم‌شیر» را به دلیل ابهامات موجود درباره احتمال وجود گنبدهای نمکی نهفته در آن تا زمان نمونه‌گیری مجدد متوقف و تأکید کرده مجوز آبگیری سد تا زمان نمونه‌برداری مجدد از سوی وزارت نیرو، صادر نخواهد شد. ایرج حشمتی، معاونت محیط زیست انسانی، واقع شدن دریاچه سد در یک میدان نفتی با چندین چاه نفت و اختلافات فنی و کارشناسی بین دو وزارتخانه نفت و نیرو را از جمله دلایل توقف آبگیری سد می‌داند. این در حالی است که چند روز پیش نماینده سازمان حفاظت محیط‌ زیست، افتتاح سد چم‌شیر را بدون مانع دانسته و اعلام کرده بود که هیچ نمکی‌ در این سد مشاهده نشده است. پیشتر نیز مرکز پژوهش‌ها و کمیسیون اصل ۹۰ نسبت به وجود نمک و شور شدن منابع آبی این محدوده اظهار نگرانی کرده و خبر آبگیری این سد، واکنش منفی افکار عمومی و بسیاری از فعالان محیط زیست را به همراه داشت.
شوری احتمالی آب دریاچه
ایرج حشمتی با اشاره به ابهامات موجود درخصوص بهره‌برداری و آبگیری سد چم‌شیر می‌گوید: موضوعاتی از قبیل واقع شدن دریاچه سد در یک میدان نفتی با چندین چاه نفت و اختلافات فنی و کارشناسی بین دو وزارتخانه نفت و نیرو موجب ایجاد اخلال در ادامه پیگیری برای آبگیری از سد شده است. همچنین مطرح شدن موضوع وجود احتمالی سازندها و لایه‌های دارای نمک در محدوده پیرامونی و دریاچه سد نیز از جمله ابهاماتی بوده که بحث شوری احتمالی آب دریاچه سد را در آینده افزایش داده است.
طبق گفته معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست، با توجه به پیگیری‌های دستگاه‌های نظارتی و حاکمیتی مانند کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی، معاونت حقوقی ریاست جمهوری و سازمان حفاظت محیط زیست، موضوع انجام بازدیدها، بررسی‌ها و نمونه‌‌برداری‌های میدانی توسط این سازمان در دستور کار قرار گرفت. در راستای انجام بازدیدها و نمونه‌برداری از این سد، دفاتر تخصصی معاونت محیط زیست انسانی سازمان به همراه اداره کل حفاظت محیط زیست استان نسبت به انجام بازدید و بررسی‌های مورد نظر طی هفته جاری اقدام کردند که برای اطلاع‌رسانی در همین رابطه نیز نشست کارشناسی توسط عوامل و مدیران اجرایی طرح سد چم‌شیر در تاریخ 23 آذر 1401 در محل سد (با شرکت کارشناس این معاونت) برگزار شد.
دوباره نمونه‌برداری می‌شود
حشمتی می‌گوید: در عین حال برای موضوع بهره‌برداری یا آبگیری از سد، با توجه به بررسی‌های صورت گرفته مقرر شد تا بررسی‌های تکمیلی برای تداخل هرچه کمتر میدان نفتی، بهره‌برداری اصولی و استاندارد از چاه‌های نفت (به منظور جلوگیری از هرگونه نشت و انتشار احتمالی مواد نفتی از چاه‌های واقع در دریاچه سد) و نیز بررسی‌های تکمیلی مربوط به میزان حقابه زیست محیطی رودخانه زهره بر مبنای سه سناریوی خشکسالی، ترسالی و نرمال و ارائه جدول رهاسازی ماهانه حقابه در قالب سه سناریوی تعیین شده توسط وزارت نیرو و عوامل اجرایی سد صورت پذیرفته و پس از ارائه نتایج اطمینان بخش آن، نسبت به آبگیری یا بهره‌برداری از طرح (البته به انضمام تحویل یک دستگاه هیدرومتری آنلاین کمی - کیفی به سازمان) اقدام کند.
او ادامه می‌دهد: اگرچه مسئولان آب منطقه‌ای استان پیشتر اعلام کرده‌اند که نتایج آزمایش‌ها نشان می‌دهد بحث انحلال سازندها و شور شدن آب در دریاچه سد منتفی است، اما به علت دغدغه کارشناسان و سمن‌ها، ریاست سازمان حفاظت محیط زیست از وزیر نیرو خواسته ‌است که یک‌بار دیگر گمانه‌زنی انجام شده و با حفر چاهک به صورت کاملاً تصادفی و در نقاط مختلف، نمونه‌برداری شده و نتایج آن از لایه‌های زمین به صورت نیم‌رخ‌های عمقی و عرضی به سازمان حفاظت محیط زیست داده شود.
اجازه تکرار «گتوند» دیگری نمی‌دهیم!
به گفته معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست، با توجه به تراز آبی که زمان آبگیری سد انجام می‌شود، فعلاً مشکل خاصی در این زمینه وجود نخواهد داشت، اما چون احتمال وجود گنبدهای نمکی نهفته و حبس شدن نمک در دوره‌های مختلف زمین‌شناسی با توجه به جنس سنگ‌های مختلف در آن منطقه وجود دارد، از وزارت نیرو خواسته‌ایم که دوباره نمونه‌برداری انجام شود.
حشمتی تأکید می‌کند که تا زمان مشخص شدن ابهامات فوق‌الذکر و نیز ارائه گزارش بازنگری شده حقابه رودخانه توسط وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به انجام نظارت‌ها و پایش‌های معمول اقدام خواهد کرد.
او می‌گوید: همان‌طور که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در سفر به استان کهگیلویه و بویراحمد اعلام کردند، سازمان حفاظت محیط زیست اجازه تکرار گتوند دومی را نخواهد داد و حتماً باید نتایج ارزیابی مطالعات در دریاچه سد چم‌شیر به تأیید مراجع ذیصلاح برسد و تا اطمینان حاصل نشود، این سازمان هیچ مجوزی برای آبگیری نخواهد داد.

 نیلوفر منصوری
خبرنگار

خبر تلخی بود. خبری که بسرعت در بستر مجازی می‌چرخد: «محیطبانی خودکشی کرد.» حالا دیگر، یک نفر از جامعه محیطبانان کشور که برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی کشور می‌ایستند، کم شد. هر وقت خبری از محیطبانان منتشر می‌شود؛ یا خبر شهادت‌شان بوده یا زندانی شدنشان و یا محکومیت‌شان به قصاص؛ کمتر خبری از مرگ خودخواسته آنان به گوش می‌رسد اما اواخر هفته گذشته بود که خبر آمد یکی از محیطبانان خوب کشورمان به زندگی خود پایان داد.
محیطبان اسماعیل ضرابی 35 ساله بوده و 10 سال سابقه فعالیت در منطقه آستارا در استان گیلان را داشت. او سال گذشته در حین گشتزنی در پناهگاه حیات وحش لوندویل، شاهد قطع درختان توسکای منطقه توسط ۵ نفر می‌شود و پس از هشدار و جلوگیری از قطع این گونه بومی با ضاربین درگیر و از ناحیه پا مورد اصابت سلاح سرد قرار گرفته و مجروح می‌شود. حالا پس از گذشت یک سال در میان بهت فعالان محیط زیست، دار فانی را وداع گفت.
فاجعه‌ای که قابل پیشگیری بود
گفته می‌شود که زنده یاد اسماعیل ضرابی از محیطبانان خوب منطقه بوده است. یکی از همکاران او که خواست نامش فاش نشود، به روزنامه ایران می‌گوید: مرحوم ضرابی با گذشت یکسال همچنان درگیر پروسه پرونده حقوقی و دریافت دیه‌اش بود که نه تنها هیچ کدامش به سرانجام نرسید، بلکه متخلفی که او را مجروح کرده بود، از او شکایت هم کرده بود.
او با اشاره به قوانین خدمتی یگان حفاظتی ادامه می‌دهد: برخلاف قوانین، مرحوم ضرابی آن روز در پاسگاه تنها بود و با توجه به اینکه از قبل وضعیت روحی خود را به دوستان و همکارانش بیان کرده بود، نباید او را تنها می‌گذاشتند.
این فعال محیط زیستی با اشاره به سابقه بیماری ضرابی می‌گوید: به‌دلیل اینکه تحت مداوا و درمان بود مدام استعلاجی می‌گرفت و بعد از جراحت درخواست کرده بود که به بخش اداری منتقل شود، منتقل شد، اما بعد از مدت کوتاهی او را دوباره به پاسگاه منتقل کردند.
روحیه زنده یاد ضرابی اصلاً به گونه‌ای نبود که اهل درگیری باشد، با وجود این متخلفین مدام او را تهدید می‌کردند. این فعال محیط زیستی می‌گوید که اگر برخی اتفاقات مدیریت می‌شد و مسائلی که مرحوم ضرابی با آنها درگیر بود تحت حمایت قرار می‌گرفت، این اتفاقات ناگوار پیش نمی‌آمد. او از جانش گذشته بود و سازمان باید در این زمینه از او حمایت می‌‌کرد؛ وگرنه خاتمه دادن به زندگی به همین راحتی‌ها نیست.
او با اشاره به اینکه بیشتر افراد جامعه این روزها دارای مشکلات و مسائل اختلافات خانوادگی هستند، می‌گوید: اما جای سؤال دارد که اگر ایشان به‌دلیل مشکلات روحی و خانوادگی زندگی را وداع کرده، چرا در محل کار دست به این اقدام زده است. چه پیامی در این کار نهفته است؟
روایت ماجرا
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست، ضمن ابراز تأسف به «ایران» می‌گوید: محیط‌بان اسماعیل ضرابی، از محیطبانان منطقه آستارا در استان گیلان بود که در روز چهارشنبه 23 آذرماه در محل کارش، به زندگی خود پایان داد. روز پنجشنبه 24 آذرماه در جریان تشییع پیکر این محیطبان، از طریق خانواده برای اولین بار مطلع شدیم که محیطبان ضرابی بیمار بوده و قبلاً خانواده برای درمان او به پزشک مراجعه کرده بودند و پزشک به آنها درباره وضعیت نامساعد روحی و افکار منفی او هشدار داده بود.
جمشید محبت خانی با اشاره به وجود دوربین‌های حفاظتی به نحوه خودکشی اشاره می‌کند و می‌گوید: او با طناب، خود را دار زده و اقدام به خودکشی کرده است. او ادامه می‌دهد: مرحوم ضرابی به دلایل شخصی دست به این اقدام زده است. 
محبت خانی، در پاسخ به این سؤال که چرا این محیطبان در پاسگاه محیطبانی بر خلاف قوانین یگان حفاظتی تنها بود، می‌گوید: او آن روز تنها نبود. تا ساعت یک بعدازظهر همراه با محیطبان دیگری بوده و بعد از اینکه آن محیطبان برای مرخصی دو ساعته از او جدا می‌شود محیطبان ضرابی خودکشی می‌کند. همکار محیطبانش بعد از برگشت از مرخصی ساعتی با پیکر بی‌جان محیطبان ضرابی مواجه می‌شود.
او ادامه می‌دهد: حتی قبل از این اتفاق ناگوار، محیطبان ضرابی شش روز استعلاجی داشته و روزی که به محل کار آمده اقدام به خودکشی کرده است و قبل از خودکشی با مدیر شهرستان نیم ساعت تلفنی صحبت می‌کند و او راهنماییش می‌کند که مراقبت‌های لازم برای عدم عفونت پای خود را انجام دهد.
به گفته محبت خانی،  با وجود اینکه در بستر اینترنت فضایی در اختیار محیطبانان قرار داده‌ایم که مشکلات خود را گزارش دهند اما من هیچ گزارشی از بیماری او ندیدم و هیچ وقت درخواستی برای جابه‌جایی هم نداشته است.