امین محمودی
خبرنگار

ایران با تولید حدود 30 هزار تن چای در رتبه دوازدهم تولید چای در جهان قرار گرفته است، با این حال اما کارشناسان معتقدند چای ایرانی ویژگی‌های منحصربفردی از جمله عدم آلودگی از نظر بیماری‌ها و آفات را دارد و محصول تولید شده عاری از سمپاشی بوده به همین دلیل هیچگونه باقی مانده سموم و فلزات سنگین در آن وجود ندارد. گیلان و مازندران به عنوان دو استان تولید کننده این محصول در ایران شناخته شده‌اند و میزان مورد نیاز چای برای مصرف داخلی نیز به 80 تا 100 هزار تن می‌رسد، به همین دلیل واردات این محصول نیز اجتناب‌پذیر است. از طرف دیگر مصرف سرانه سالانه چای بر هر ایرانی حدود یک کیلوگرم است و قیمت این محصول نیز در بازار برای چای خارجی 200 تا 250 هزار تومان و برای چای تولید داخل 100 تا 150 هزار تومان است.
افزایش 70 درصدی صادرات چای در 8 ماهه امسال
طی هشت ماهه سال‌جاری 22 هزار و 724 تن چای به ارزش 29 میلیون و 524 هزار دلار از کشور صادر شده، این در حالی است که طی هشت ماه نخست سال 1400 حدود 17 هزار و 259 تن چای به ارزش 17 میلیون و 98 هزار دلار صادر شده بود.این آمار حاکی از آن است که صادرات چای به لحاظ وزنی افزایش 32 درصدی و به لحاظ ارزشی افزایش 71 درصدی را به خود دیده است.
مقاصد چای ایرانی
طی هشت ماهه نخست سال‌جاری بازار کشورهای آذربایجان، ازبکستان، افغانستان، امارات، اوکراین، آلبانی، آلمان، بحرین، بلاروس، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، سوئیس، عراق، روسیه، فرانسه، قرقیزستان، قزاقستان، قطر، کانادا، گرجستان، هلند و هندوستان 25 مقصد صادراتی چای ایرانی بوده‌اند.
اولویت با تأمین بازار داخلی است
حبیب جهانساز، رئیس سازمان چای در پاسخ به این سؤال که برای توسعه بازار چای چه اقداماتی انجام گرفته است نیز اظهار داشت: در ابتدا باید بدانید که اولویت ما صادرات نیست، بلکه اولویت ما این است که تولیدات ما در دسترسی مصرف‌کننده داخلی قرار بگیرد. لذا در حالی که در گذشته سالی 20 تا 30 هزار تن صادرات داشتیم الان چون بازار داخلی رونق پیدا کرده بنابراین تمایل به صادرات کمتری داریم.
 وی خاطرنشان کرد: با وجود این اقداماتی صورت گرفته تا شرایط تسهیل شود و صادرکننده‌ها بتوانند براحتی چای صادر کنند و همچنین ماشین آلاتی آورده‌ایم که کارخانجات بتوانند چای‌سازی کنند.
پرداخت ۴۱ میلیارد تومان تسهیلات ارزان به چایکاران
دولت سیزدهم تاکنون توانسته 16 هزار تن برگ سبز چای و 26 هزار تن چای خشک نیاز بازار را تأمین کند و با اقداماتی از جمله احیای باغات چای و تسهیلات 4 درصدی به چایکاران به دنبال افزایش تولید این محصول ارزشمند است.
در همین خصوص جهانساز از پرداخت تسهیلات جاری و سرمایه‌ای به چایکاران و کارخانه‌های چای خبر داد و گفت: از ابتدای سال تاکنون ۴۱ میلیارد تومان تسهیلات از طریق صندوق حمایت از توسعه چای کشور به چایکاران و کارخانجات چای پرداخت شده است. رئیس سازمان چای کشور تصریح کرد: علاوه بر این مبلغ ۳ میلیارد تومان دیگر نیز از طریق «بانک قرض‌الحسنه مهر ایران» و «بانک توسعه تعاون» نیز به اعضای صندوق پرداخت شده است.
 به گفته وی، این تسهیلات برای توسعه مکانیزاسیون، اصلاح و نوسازی باغات و بهداشتی کردن کارخانجات به متقاضیان پرداخت شده است. وی با اشاره به اینکه چایکاران می‌توانند با مراجعه به ادارات چای شهرستان‌ها نسبت به دریافت این تسهیلات اقدام کنند، افزود: این تسهیلات ارزان قیمت بوده و پرداخت تسهیلات تا پایان سال ادامه دارد. جهانساز در خصوص جدیدترین اقدامات صورت گرفته در راستای احیای باغات گفت: سالانه تسهیلات ارزانقیمت 4 درصد با مدت بازپرداخت 4 ساله در نظر گرفته‌ایم که بتوانند بحث‌های به زراعی را انجام بدهند و مجدداً به چرخه تولید برگردند. وی ادامه داد: از سوی دیگر تسهیلاتی نیز برای توسعه مکانیزاسیون و تأمین ماشین‌آلات کشاورزی با وام‌های 4 درصد با بازپرداخت 4 ساله اعطا می‌کنیم. به این ترتیب الان ماشین‌های برگ چین، ماشین‌های هرس و ماشین‌های شخم ما دقیقاً ماشین آلاتی است که در دیگر کشورها استفاده می‌شود و به این ترتیب به روز هستیم.
این مقام مسئول در پایان خاطرنشان کرد: محصول چای، متناسب با الگوی منطقه و جزو گیاهانی است که غالباً در اراضی شیبدار کشت می‌شود در شرایطی که 70 درصد اراضی ما شیبدار است، همچنین با حداقل آب و به صورت دیم کشت می‌شود. از سوی دیگر این اراضی شیبدار از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند و لذا از هر نظر که بنگریم متناسب با الگوی منطقه است و جایگزین دیگری ندارد.

گروه اقتصادی / ریل‌گذاری جدید در وزارت جهاد کشاورزی تغییر از کشاورزی سنتی به کشاورزی اقتصادی و تولید غذای ارزان است به طوری‌که تولید غذای با قیمت کم و سلامت، محور اصلی فعالیت‌های این وزارتخانه قرار گرفته است؛ مأموریتی که رئیس جمهور نیز با هدف تأمین غذای با کیفیت، سالم، ارزان و با منشأ داخلی به وزارت جهاد کشاورزی سپرده است.
ارزان‌سازی غذا و خوراک با کاهش هزینه‌های تولید امکانپذیر می‌شود و سیاستگذاری برای تولید انبوه و کاهش واسطه‌ها در بخش کشاورزی از راهکارهای تولید غذای ارزان برای مردم محسوب می‌گردد. به عبارت دیگر برای آنکه مواد غذایی ارزان به دست مصرف‌کننده برسد، باید دلالان در چرخه تولید حذف شوند و از مدل‌های جدیدی در کشاورزی مانند الگوی کشت استفاده شود. به تازگی نیز سیدجواد ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی خبر از برنامه‌ریزی وزارت جهاد با هدف ارزان‌سازی غذا داده است. وی تولید غذای ارزان، سالم و باکیفیت را مهم‌ترین مأموریت وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرده است که در راستای انجام مأموریت مذکور تمام ظرفیت‌های وزارتخانه به کار گرفته می‌شود. وی تأکید کرده است: «افزایش بهره‌وری در واحد سطح، استفاده از هسته‌های اولیه (بذر، سم، کود و...) باکیفیت تولید، کاهش ضایعات، هوشمندسازی زنجیره ارزش محصولات کشاورزی، توزیع اینترنتی کالاهای اساسی و... با هدف ارزان‌سازی غذا در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد.» وزیر جهاد کشاورزی در ادامه تصریح کرد: «با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، کاهش تورم اقلام خوراکی و مواد غذایی در سراسر استان‌های کشور تحقق پیدا خواهد کرد.» ساداتی‌نژاد با اشاره به نقش اتحادیه‌ها و تشکل‌های بخش کشاورزی در تنظیم بازار مواد غذایی گفته است: «در یک سال گذشته تشکل‌ها، اتحادیه‌ها و تولید کنندگان همکاری و تعامل سازنده‌ای با دولت در زمینه تنظیم بازار و مدیریت عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی داشته‌اند». وی دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی را ملزم به نظارت دقیق در بازار کرده است.
کاهش تورم مواد غذایی در آذرماه
تورم نقطه‌ای مواد غذایی که در خرداد و تیر به ۸۰ درصد رسیده بود با حفظ روند کاهشی از مرداد ماه، در آذرماه به ۶۵.۳ درصد رسیده است. تورم نقطه‌ای مواد غذایی در خرداد ماه و تیرماه به ترتیب به ۸۲.۶ درصد و ۸۷ درصد رسید، اما از مرداد ماه روند صعودی جای خود را به نزول نرخ تورم داد، به نحوی که روند کاهشی تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها در ماه‌های اخیر مستمر بود. بر این اساس در مرداد ماه تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به ۸۱.۲ درصد رسید و در شهریورماه با افت بیشتری به ۷۶.۱ درصد عقب‌نشینی کرد. همچنین در مهرماه این شاخص روی عدد ۷۱.۴ درصد ایستاد، در آبان ماه امسال نیز به ۶۸.۴ درصد و در آذرماه هم با کاهش ۲.۴ درصدی به ۶۵.۳ درصد رسید. نرخ تورم نقطه‌ای آذر ماه ۱۴۰۱ در مقایسه با ماه قبل ۰.۴ درصد افزایش یافته است، اما آنچه این افزایش را رقم زده افزایش ۲ درصدی کالاهای غیر خوراکی و خدمات است، اما در گروه خوراکی‌ها شاهد کاهش ۲.۴ درصدی هستیم که اکنون به ۶۵.۳ درصد رسیده است.
وضعیت مناسب تأمین غذا در ایران بهتر از 96 کشور جهان
بر اساس بررسی یک مؤسسه بین‌المللی وضعیت تأمین غذا در ایران مناسب‌تر از 96 کشور جهان است و نمره ایران نسبت به سال گذشته یک واحد و نسبت به دو دهه گذشته 100 درصد رشد یافته است. بر اساس شاخص جهانی گرسنگی که مؤسسه کانسرن ورلدواید برای سال 2022 منتشر کرده است، ایران در این شاخص بین 125 کشور جهان جایگاه 29 دارد، مفهوم آن این است که ایران از 96 کشور جهان وضعیت تأمین غذای بهتری دارد. نمره ایران از نظر شاخص گرسنگی جهانی امسال 6.5 است که نسبت به سال 2014 که این رقم 7.4 واحد بود، یک واحد بهبود یافته است.
رشد اقتصادی ۳.۲ درصدی بخش کشاورزی
براساس گزارش بانک مرکزی، رشد اقتصادی بخش کشاورزی کشور در تابستان سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳.۲ درصد و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه کشاورزی در ۹ ماه نخست امسال، ۴۵ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که با وجود وقوع خشکسالی، رشد اقتصادی بخش کشاورزی از منفی ۲.۴ درصد در تابستان سال ۱۴۰۰ به مثبت ۰.۸ درصد در تابستان سال ۱۴۰۱ رسیده که نشان دهنده رشد ۳.۲ درصدی این بخش اقتصادی است.
همچنین در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۱ میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه کشاورزی نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش ۴۵ درصدی را نشان می‌دهد. افزایش پرداخت تسهیلات بند «الف» تبصره ۱۸، تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در حوزه کشاورزی، تشکیل قرارگاه تأمین مالی و سرمایه‌گذاری و... از جمله مهم‌ترین دلایل این افزایش بوده است.