کاهش سهم درآمدهای نفتی در بودجه و حرکت به سمت درآمدهای پایدار مانند مالیات، با اینکه همواره یکی از اهداف کشور محسوب می‌شده اما کمتر به آن توجه شده است؛ موضوعی که طی دو سال اخیر در راستای تحقق آن گام‌هایی برداشته شده و آمارها نیز از جایگزینی مالیات با نفت حکایت دارند.
به گزارش ایسنا، تا حدود ۱۰ سال قبل، حدود ۵۰ درصد از منابع عمومی بودجه کشور از محل صادرات نفت تأمین می‌شد اما این سهم به تدریج کاهش پیدا کرد و جای خود را به درآمدهای مالیاتی داد، به طوری که بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، کل سهم درآمد دولت از صادرات نفت ۳.۸ میلیون میلیارد ریال پیش‌بینی شده بود که درآمدهای نفتی از این بخش، تنها معادل ۲۵ درصد سهم دارد.
جایگاه مالیات در تأمین هزینه‌های دولت هر روز پرنگ‌تر از دیروز
البته اظهارنظر مسئولان از ادامه این روند حکایت دارد و به‌نظر می‌رسد نه‌تنها طبق گفته سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی قرار است اقتصاد کشور تا پایان فعالیت دولت سیزدهم، وارد فصلی جدید از دوران مالیات ستانی و رهایی از بودجه مبتنی بر نفت شود، بلکه رئیس سازمان امور مالیاتی نیز ضمن تأکید بر این نکته که وابستگی بودجه دولت به نفت، نقطه آسیب‌پذیر اصلی اقتصاد ملی بوده، اعلام کرده  در شرایطی که کشور از سایر منابع مالی همچون درآمدهای نفتی محروم است، مسئولیت این دستگاه در تأمین مالی دولت بسیار سنگین است،ضمن اینکه دولت سیزدهم بشدت از تأمین مالی از طریق سایر شیوه‌ها از جمله چاپ پول و استقراض بانکی ابا دارد، چرا که این شیوه‌های نادرست در نهایت به تورم می‌انجامد و فشار آن بر زندگی و معیشت مردم وارد می‌شود.
منظور همچنین به نقش مالیات در تأمین بودجه کشور اشاره کرده و دراین مورد گفته است که مهمترین مأموریت این دستگاه، وصول درآمدهای مالیاتی و تأمین بودجه کشور است و با تلاش مضاعف و کار جهادی باید زمینه رشد درآمدها و تعالی نظام مالیاتی را فراهم سازیم. برنامه کلان نظام مالیاتی در چهار سال پیش رو، افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی از حدود6 درصد به ۹ درصد (۵۰ درصد رشد) و تأمین مالی حداکثری از منابع سالم و پایدار مالیاتی است.
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور با تأکید بر اینکه هوشمندسازی نظام مالیاتی و حاکمیت داده‌ها، اولویت اصلی برنامه‌های نظام مالیاتی است، اظهار کرده است که برای تحقق این برنامه کلان، سه اقدام کلیدی شامل اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید و استفاده از ظرفیت‌های ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم را باید به سرانجام برسانیم.
جزئیات افزایش درآمدهای مالیاتی از قرنی به قرن دیگر!
در این میان یک نگاه اجمالی به آمار و ارقام لوایح در سال‌های گذشته هم نشان می‌دهد که نقش مالیات در تأمین هزینه‌های دولت‌ هر سال پررنگ‌تر از سال قبل شده است.
بر اساس مستندات، مقایسه درآمدهای مالیاتی دولت در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نشان می‌دهد  در لایحه بودجه امسال، درآمدهای مالیاتی از ۳۲۵ هزار میلیارد تومان به ۵۲۶ هزار میلیارد تومان رسیده که در این میان، سهم مالیات اشخاص حقوقی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ معادل ۱۳۳ هزار و ۶۲۷ میلیارد تومان است که در مقایسه با رقم بودجه سال ۱۴۰۰ (۵۹ هزار و۲۱۰میلیارد تومان) بیش از دو برابر افزایش داشته است.
همچنین سهم مالیات بر درآمدها در لایحه بودجه سال‌جاری نیز ۸۴ هزار و ۲۱۰ میلیارد تومان بود که در مقایسه با رقم ۵۴ هزار و ۲۴۶ میلیارد تومان در بودجه سال ۱۴۰۰ معادل ۵۵ درصد زیاد شده‌ است.
علاوه بر این، میزان مالیات بر ثروت ۲۷ هزار و ۵۱۷ میلیارد تومان در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی شده است که نسبت به سهم ۳۴ هزار و ۲۳۲ میلیارد تومان این مالیات در بودجه سال ۱۴۰۰، تقریباً ۲۶ درصد کاهش داشت.
 رقم مالیات واردات در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ معادل ۷۷ هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود که در مقایسه با مصوبه بودجه سال ۱۴۰۰ (۵۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان) ۴۲.۵ درصد افزایش داشت. از سوی دیگر، مالیات کالاها و خدمات در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ معادل ۲۰۳ هزار و ۶۶۱ میلیارد تومان درنظر گرفته شده، این در حالی است که این رقم در بودجه سال گذشته، ۱۲۲ هزار و ۹۴۵ میلیارد تومان بود که به میزان ۶۶.۳ درصد رشد داشته است.
جزئیات میزان درآمدهای مالیاتی دولت در سال‌ جاری
تحقق این ارقام را می‌توان در جزئیات میزان درآمدهای مالیاتی دولت هم مشاهده کرد. بر این اساس میزان «مالیات اشخاص حقوقی» از ابتدای سال‌جاری تا پایان شهریور ماه حدود ۹۹ هزار و ۴۸۶ میلیارد تومان بوده که این میزان تا پایان آذرماه سال‌جاری به ۱۴۴ هزار و ۵۰۱ میلیارد تومان رسیده است. در حالی که میزان دریافتی دولت از محل مالیات اشخاص حقوقی در کل سال ۱۴۰۰، معادل ۱۱۷ هزار و ۲۲۱ میلیون تومان بوده است.
میزان درآمد حاصل از مالیات بر درآمدها در کل سال گذشته ۵۷ هزار و ۳۸۹ میلیون تومان بوده که در شش ماه سال جاری ۴۰ هزار و ۵۳۸ میلیارد تومان و در ۹ ماه سال‌جاری نیز به ۶۲ هزار و ۴۶۱ میلیارد تومان رسیده است.
درآمد مالیاتی از محل مالیات بر ثروت در شش ماه سال‌جاری ۸۴۶۵ میلیارد و در ۹ ماه سال‌جاری  ۱۳ هزار میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که دولت از این محل در سال ۱۴۰۰، ۱۴ هزار و ۱۸۹ میلیارد تومان کسب کرده است. بر اساس این گزارش، درآمد دولت از محل مالیات‌های مستقیم در ۶ ماه سال‌ جاری ۱۴۸ هزار و ۴۹۱ میلیارد تومان و در ۹ ماه سال‌ جاری  ۲۱۹ هزار و ۹۶۴ میلیارد تومان بوده است. همچنین میزان درآمد دولت از مالیات‌های مستقیم در سال گذشته ۱۸۸ هزار و ۶۹۹ میلیارد تومان بوده است. درآمدی که دولت از محل مالیات بر کالاها و خدمات به دست آورده در شش ماه سال‌ جاری ۸۲ هزار و ۲۸ میلیارد و در ۹ ماه سال‌ جاری ۱۲۸ هزار و ۷۷۳ میلیارد تومان بوده در حالی که این رقم در کل سال گذشته ۱۷ هزار و ۱۲۲ میلیارد تومان بوده است. بررسی این ارقام نشان می‌دهد مالیاتی که دولت در ۹ ماه یا حتی شش ماه سال‌ جاری دریافت کرده است در بسیاری از بخش‌ها حتی از کل سال گذشته بیشتر بوده که نشان‌دهنده عزم جدی دولت در جایگزینی درآمدهای مالی با درآمدهای نفتی است.

بانک مرکزی از افزایش ۱۵ درصدی تراکنش‌های بانکی در شاپرک در سال‌جاری خبر داد و اعلام کرد: روزانه بیش از ۴۰۰ میلیون تراکنش بانکی انجام می‌شود و در ۹ ماه سال‌جاری ۶۹ میلیارد تراکنش بانکی در شاپرک ثبت شده است.
به گزارش ایرنا، آمار تراکنش‌های بانکی در شاپرک در ۹ماهه اول سال گذشته ۵۸ میلیارد تراکنش بود و طی ۹ماهه اول امسال به ۶۹ میلیارد تراکنش رسیده که حدود ۱۵ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه پارسال را نشان می‌دهد. 
سالانه حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان فقط در سامانه‌های بین‌ بانکی جابه‌جا می‌شود و اگر سامانه‌های درون بانکی را نیز اضافه کنیم این عدد افزایش پیدا می‌کند.

کارشناس بازار طلا با بیان اینکه در هفته گذشته روند قیمت انواع سکه و طلا کاهشی بود، گفت: نرخ ارز به‌عنوان دیگر مؤلفه تأثیرگذار بر قیمت طلا در بازار داخلی روند کاهشی داشته و نرخ دلار به کانال ۳۹ هزار تومان بازگشته است که شاهد تغییرات و افت قیمت انواع سکه بودیم. محمد کشتی آرای در گفت‌وگو با ایرنا در مورد وضعیت بازار طلا و سکه در هفته‌ای که گذشت، اظهار داشت: در این هفته و همزمان با شروع سال جدید میلادی قیمت جهانی طلا سیر صعودی داشت به طوری که با شروع سال ۲۰۲۳ تا بهای ۱۸۵۰ دلار هم‌ افزایش قیمت یافت. دیروز (جمعه) بهای هر انس طلا ۱۸۴۶ دلار است که نسبت به روز شنبه گذشته ۲۱ دلار افزایش قیمت داشته اشت. وی افزود: سکه طرح قدیم در طول هفته‌ای که گذشت بین ۱۹ میلیون و ۱۹ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان در نوسان بود. سکه طرح جدید نیز بین ۱۹ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان تا ۲۰ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در نوسان داشت که این رقم نسبت به روزها و هفته‌های گذشته با کاهش همراه بوده است. وی ادامه داد: بهای نیم‌سکه در هفته‌ جاری تغییری نداشت و با قیمت ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان معامله می‌شد. ربع‌سکه با ۴۳۰ هزار تومان کاهش قیمت در آخرین معاملات روز پنجشنبه به قیمت هشت میلیون و ۴۷۰ هزار تومان رسید. کشتی آرای بیان کرد: سکه‌های یک گرمی نیز با ۱۵۰ هزار تومان کاهش قیمت با مبلغ چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تومان خریدوفروش می‌شد. کارشناس بازار طلا اضافه کرد: طی هفته‌ای که گذشت هر مثقال طلای آب شده به طور متوسط با ۷۰ هزار تومان افزایش هفتگی قیمت به هفت میلیون و ۸۴۰ هزار تومان رسید که نسبت به هفته گذشته با کاهش همراه بود و متوسط قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز یک میلیون و ۸۱۰ هزار تومان بود. به گفته وی، حباب سکه در هفته گذشته در محدوده ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان در نوسان بود و در روزهای گذشته بیشترین حباب مربوط به نیم‌سکه و ربع‌سکه بود که آنها هم در حال کاهش هستند.