زهرا کشوری
دبیر گروه زیست بوم

​​​​​​​

معاون اجرایی سد چم‌ شیر از آبگیری سد در هفته آینده خبر می‌دهد. این خبر دو هفته بعد از نامه‌نگاری علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به رئیس جمهور در مخالفت با آبگیری سد چم‌شیر اعلام می‌شود. علی سلاجقه در نامه به آیت‌الله ابراهیم رئیسی یادآور می شود که آب نیرو نامه درخواست او برای نمونه‌برداری مجدد را بی‌ پاسخ گذاشته است. سلاجقه خواستار نمونه‌برداری و آزمایش‌های جدید شده است. چرایی‌ بی پاسخ ماندن‌ نامه محیط زیست را محمد‌رضا فاضل معاون اجرایی سد چم‌ شیر هم بی پاسخ می‌گذارد و به «ایران» می‌گوید:« قاعدتاً پاسخ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست را باید بالاترین مقام سازمان آب نیرو بدهد.» حرف‌های فاضل درباره آبگیری سد در هفته آینده، به معنای این است که درخواست‌های محیط زیست باز هم پاسخی‌ از سوی آب نیرو نمی‌گیرد.
او می‌گوید: «سازمان حفاظت محیط زیست نامه‌ای به ما زد و اعلام کرد که نماینده‌ای برای بررسی سد چم شیر به منطقه می‌فرستد. » منظور فاضل از نماینده محیط زیست تورج فتحی، معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور است که در بازدید از سد اعلام کرد که این سد مشکل نفتی و نمکی برای آبگیری ندارد. او این موضع را در جمع‌ رسانه‌های خوزستانی گفت. فاضل برخورد او و رسانه‌های خوزستانی را حسن تصادف می‌خواند نه یک نشست برنامه‌ریزی شده از پیش.! فاضل ترجیح می‌دهد حرف‌های فتحی را موضوع رسمی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کند؛ اما علی سلاجقه بعد از آن نشست، بارها و بارها اعلام کرد که موضع پردیسان هم موضع قبلی است؛ یعنی مخالفت با آبگیری سد چم‌ شیر . این مخالفت همچنان ادامه دارد و در ۵ دی به نامه‌نگاری سلاجقه به رئیس جمهور منجر شد. با این وجود فاضل پاسخ صریحی به سؤال‌های «ایران» در محل سد چم‌شیر در گچساران نمی‌دهد‌. او بحث را به مطرح کردن موضوع تغییر محل سد چم‌شیر می‌کشاند و می‌گوید:« مطالعات سال ۷۷ سد چم‌شیر موجود است و تغییر محل سد چم‌ شیر هرگز اتفاق نیفتاده است.» بر خلاف تأکید فاضل، تغییر محل سد چم‌شیر هرگز از سوی سازمان حفاظت محیط زیست شنیده نشده است. 
علی سلاجقه به تازگی دلنگرانی‌ها درباره وجود نمک در مخزن سد و احتمال افزایش شوری منابع آب را تأیید کرده است. فاضل این موضوع را هم رد می‌کند و درباره چرایی بی پاسخ ماندن سؤال‌ها و درخواست‌های ایرج حشمتی معاون محیط انسانی پردیسان در نامه‌ای به جوانبخت، معاون آب و آبفای وزارت نیرو برای انجام نمونه‌برداری و آزمایش‌های جدید با شرایط مد نظر محیط زیست می‌گوید:« پاسخ همه نامه‌ها به آنها داده شده، اما آنها نمی‌خواهند بشنوند!» او در پاسخ به این پرسش که آیا وزارت نیرو  پاسخ محیط زیست را کتبی داده است؟ هم می‌گوید:« جلسات متعددی برگزار شده و تمام جواب ها داده شده است.» فاضل استدلال‌های آب نیرو را علمی، مدون و آزمایش شده می‌داند اما نگاه منتقدان را جدلی و سفسطه‌ای می‌خواند‌.
او وجود رخنمون‌ نمکی در مخزن سد را هم رد می‌کند و می‌گوید:« ما تا عمق ۳۰۰ متری گمانه‌ زدیم و مشخص شد نمکی وجود ندارد». تا این سؤال پیش بیاید که اگر در منطقه نمکی وجود ندارد چرا رودخانه زهره شور است؟ او نمک موجود در زهره را اندک می‌خواند‌.
فاضل در پاسخ به این سؤال که شرکت  مناطق نفت خیز جنوب هم از منتقدان سد چم شیر است ، می‌گوید: باید دید نظر وزیر نفت چیست؟ وزیر نفت یک شخصیت سیاسی و روزنامه ایران به دنبال پاسخ کارشناسی فاضل به عنوان معاون اجرایی سد چم‌ شیر است. فاضل وجود دو حلقه چاه پلمب شده در مخزن سد و ۸ حلقه چاه پلمب شده در خارج از سد را تأیید می‌کند اما پاسخ به این سؤال را که آیا این احتمال وجود دارد که آبگیری به شکستن پلمب چاه‌ها و ورود آب به منابع سطحی و زیرزمینی منجر شود؟ وظیفه وزارت نفت می‌داند!
فاضل می‌گوید:« توافقنامه  ما در سال ۷۷ وجود دارد‌.شرکت نفت اعلام می‌کند که دو حلقه چاه در مخزن وجود دارد و ۸ حلقه چاه خارج از مخزن که همه پلمب شده است. ما در نامه‌ای به شرکت اعلام کردیم که فاصله بین ۸ حلقه چاه نگران کننده نیست و شرکت نفت می‌تواند از چاه‌های خارج از مخزن استخراج کند؛ اما به رغم اطمینان داده شده از سوی آب نیرو، شرکت نفت به این نتیجه رسید که چاه‌ها را پلمب کند.»
او در پاسخ به این پرسش که چه کسی باید این اطمینان را بدهد که آبگیری سد منجر به نفوذ نفت در منابع آبی نمی شود هم‌ می‌گوید:« شرکت نفت باید به شما اطمینان بدهد که مشکلی بوجود نمی آید.»
فاضل در پاسخ به این سؤال که چرا وقتی می‌دانستید چاه نفت وجود دارد روی آن سد ساختید، می گوید:« این به مباحث توسعه‌ای کشور برمی‌گردد؛ این موضوع یک بحث دیگر است و شما باید آن را از وزیر بپرسید.»

 نیلوفر منصوری
خبرنگار


دنیای امروز، مدرن بودن را می‌پسندد؛ مدرنیته در معماری، دکوراسیون، سوغات و صنایع دستی. به طور کل هنرهای مدرن امروزه طرفداران بسیاری دارد تا جایی که بسیاری از مردم برای دکوراسیون خانه‌های خود ترجیح می‌دهند که به گالری‌های به روز شهر سری بزنند تا به سراغ مغازه‌های سنتی فروش شهرهای صنایع دستی.  همه این افراد هنرهای سنتی را دوست دارند اما تکراری بودن این هنرها آنها را دلزده کرده و به همین جهت به سراغ نوآوری در هنرهای سنتی می‌روند.
ترکیب هنر سنتی با تکنولوژی، دستاوردهای نوینی را بروز می‌دهد. دستاوردهایی که در سبک زندگی امروزی جایگاه خوبی پیدا کرده است. صنایع دستی یکی از مجموعه‌های مهم و ارزشمند هنرهای سنتی است. این هنر به لحاظ اقبال خوبی که در داخل کشور و خارج کشور داشته است، توانسته صادرات و ارزآوری قابل توجهی را کسب کند. با وجود این کشورهایی که در این زمینه صاحبنام هستند برای حفظ بقای بازارهای خود تلاش می‌کنند که تولیدات خود را با نیازها و سلایق مشتریان خود هماهنگ کنند. 
هرچند اعتقاد برخی از کارشناسان و فعالان حوزه صنایع دستی بر این است که اصالت هنر سنتی با مدرنیته از بین می‌رود، اما گروهی دیگر بر این باور هستند که در دنیای کنونی باید مطابق با سلایق متقاضیان پیش رفت و محصولات سنتی با خلاقیت امروزی را تولید و عرضه کرد. 
صنایع دستی با سبک امروزی
پژوهشگر صنایع دستی و مدرس دانشگاه معتقد است که در دنیای امروز تمامی محصولات مصرفی تحت تأثیر تغییر سبک زندگی تغییر می‌کند. وقتی نسبت به گذشته فضای خانه‌ها کوچک شده و بدیهی است که عادات و شیوه زندگی نیز تغییر کند؛ از این روی، باید محصولاتی تولید شود که همسو با این شیوه باشد. این شیوه در کل دنیا صادق است.
حجت‌الله مرادخانی با بیان اینکه این موضوع درخصوص عرصه صنایع دستی هم ضروری است، به «ایران» می‌گوید: البته مدرن کردن هرگز به معنای نفی شیوه‌های سنتی تولید و نفی المان‌ها و مؤلفه‌های فرهنگی ایرانی نیست بلکه با همان شیوه و تکنیک‌ها محصولی تولید کنیم که از نظر ابعاد و فرم ظاهری با زیست انسان امروز متناسب باشد.
آنطور که این فعال صنایع دستی می‌گوید: برای بازارهای داخلی و بین‌المللی هم همین موضوع مصداق دارد. بنابراین باید در این حوزه تغییر نگرش داشته باشیم.
مرادخانی این تغییر نگرش و نگاه را در وجه مثبت بررسی می‌کند و می‌افزاید: نگاه واقع بینانه و قاعده‌مند توسط متولیان وجود نداشته است و همیشه با موضع‌گیری عامرانه و دستوری مواجه بوده‌ایم که بالطبع با این شیوه مدیریت تغییری در نگرش‌ها صورت نمی‌گرفته است.
نسل جدید از نظر او، دارای اطلاعات زیاد با سبک و سیاق زندگی امروزی هستند. برهمین اساس هم می‌گوید: هنرمندان صنایع دستی در این زمینه هم با تلفیق متریال‌های مدرن توانایی تولید محصولات زیبایی را دارند که خواهان زیادی می‌تواند داشته باشد.
به گفته این پژوهشگر صنایع دستی، این موضوع فقط به تولید کالای صنایع دستی محدود نمی‌شود بلکه شیوه و روش فروش و بازاریابی نیز باید در همان راستا و به سبک امروزی پیش رود. بسترهای جدید فروش در فضای مجازی و رویکرد صادراتی یکی از دغدغه‌های این حوزه است به همین جهت از این فضا نباید غافل ماند.
بازاریابی؛ راهبرد نجات صنایع‌دستی
هرچند برخی می‌گویند که با تغییر سبک زندگی در عصر مدرن، صنایع دستی و مصنوعات دست‌ساز، کارایی گذشته را ندارند و حتی بخشی از آنها در حال فراموشی هستند، اما راهبردهای بازاریابی در کنار المان‌های دیگر می‌تواند راهگشا باشد. این راهبردها نه تنها ضامن درآمد تولیدکنندگان صنایع دستی است بلکه می‌تواند هنرهای سنتی و صنایع دستی آنان را به لحاظ حرفه‌ای در امنیت قرار دهد.
این کارشناس صنایع دستی می‌گوید: تعریف کاربری جدید برای صنایع دستی که در حال فراموشی هستند می‌تواند از نابودی آنها جلوگیری کند. به همین جهت راهبردهای بازاریابی و برنامه‌ریزی اصولی در این زمینه از اهمیت و ضرورت بسیار برخوردار است. به عبارتی بازاریابی نوین و مدرنیته راه نجاتی برای صنایع دستی و هنرهای سنتی است. اعتقاد این کارشناس بر این است اگر بازاریابی نوین به‌صورت واقع‌بینانه باشد نه تنها اثر بازدارنده ندارد، بلکه با معرفی، تبلیغ و ترویج صنایع دستی به‌صورت بازاریابی نوین در تولیدات صنایع دستی با حفظ اصالت‌های هنر ایرانی هم در داخل و هم در خارج از کشور، بازارهای خوبی را از آن خود می‌کنند.
او در خصوص موانع و مشکلات موجود در این زمینه می‌گوید: مشکلات و موانع در این حوزه کم نیست. اما باید برای گذر از این موانع نیز استراتژی داشت و با فرهنگسازی بتوان از آنها عبور کرد. این استاد دانشگاه در خصوص صادرات صنایع دستی مدرن نیز می‌گوید: صنایع دستی مدرن همانند صنایع دستی سنتی متقاضیان خود را دارد و بدون شک در خارج از کشور نیز این رویه حفظ و چه بسا که صعود می‌کند. بنابراین در عرصه جهانی می‌توانیم صنایع دستی اصیل ایرانی با متریال امروزی را معرفی کنیم.
به گفته مرادخانی هرچند این اتفاق کمابیش بین هنرمندان صنایع دستی رخ می دهد و آثار آنها به کشورهای اروپایی و خاورمیانه و شرق صادر می‌شود، اما می‌توان در این زمینه برنامه‌ریزی منسجم‌تری نیز داشت. او درخصوص اینکه آیا با نوین‌سازی صنایع دستی هویت ایرانی همچنان حفظ می‌شود، می‌گوید: باید ابتدا به این سؤال پاسخ دهیم که آیا هویت قبلی مشکلی دارد؟ وقتی صنایع دستی مخاطب خودش را داشته باشد، بالطبع باید مؤلفه‌های جدید را به آن اضافه کنیم.
به گفته این پژوهشگر شاید یکی از دغدغه‌های امروزی ما، حفاظت از محیط زیست باشد. می‌توانیم با استفاده از المان‌های طبیعت بر بدنه صنایع دستی آنها را تولید کنیم. برجسته کردن برخی مفاهیم، وجهی از جهان‌بینی انسان امروزی است. با این روش علاوه بر اینکه هنر صنایع دستی را حفظ کرده‌ایم، در زمینه محیط زیست هم با ارائه المان‌ها و هشدارها به آن ارج نهاده‌ایم.

توبافی (حوله‌بافی) در روستای خراشاد در استان خراسان‌جنوبی ریشه‌ای کهن دارد و نقش مهمی در صنعت و جامعه آن ایفا می‌کند. این محصول و دست‌بافته ارزشمند به‌عنوان یک میراث معنوی از گذشته به یادگار مانده است. زنان هنرمند توباف چهار سال پیش نام خراشاد را بر سر زبان‌ها انداختند. شروع کار با زنی به نام «فاطمه ذاکریان» بود. سایر زنان روستا هم با او همراه شدند. نتیجه همه تلاش‌ها این شد که با اعلام شورای جهانی صنایع‌دستی در سال 1397، روستای خراشاد از خراسان‌جنوبی به‌عنوان روستای جهانی توبافی معرفی شد، بازار آنها رونق گرفت و خریدارانی هم از خارج پیدا کردند اما حالا ذاکریان، مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی زنان خراشاد بیرجند به ایرنا، می‌گوید: تولید، پررونق‌تر از قبل شده اما بازار فروش خوبی نداریم، اوضاع اخیر کشور و ناآرامی‌ها هم بر بازارهای فروش توبافی بخصوص در خارج کشور تأثیر منفی داشته است و سفارشی در 2 ماه اخیر از خارج نداشته‌ایم.

زیست بوم/ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر مدیریت چالش‌های منطقه‌ای محیط زیست با مشارکت و همکاری کشورهای منطقه، گفت: بحث گرد و غبار که موجب آزار و اذیت تمام مردم منطقه شده است با همکاری کشورهای منطقه قابل مدیریت است.
«علی سلاجقه» در دیدار سفیر کشور امارات متحده عربی در ایران، با اشاره به روابط خوب و دوستانه دو کشور مسلمان و برادر، اظهار کرد: دو کشور همسایه ایران و امارات در ابعاد گوناگون به هم نزدیک هستند اما متأسفانه دشمنان مشترک دوست ندارند که روابط مطلوبی بین ما برقرار باشد.
حل و فصل مسائل منطقه‌ای
معاون رئیس‌جمهور، خاطرنشان کرد: ما اعتقاد داریم که مسائل منطقه‌ای باید بین کشورهای منطقه به بهترین شکل ممکن، حل و فصل شود. او با بیان اینکه بیگانگان در پی اختلاف‌افکنی بین کشورهای منطقه هستند، تصریح کرد: تجربه نشان می‌دهد هرجا که رژیم جعلی صهیونیستی پا گذاشته، برای آن منطقه مشکل به وجود آورده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، یکی از مسائل مشترک دو کشور ایران و امارات را موضوع محیط زیست عنوان و ضمن قدردانی از شرکت وزیر محیط زیست و سفیر امارات در ایران در کنفرانس منطقه‌ای تهران، گفت: ما بر اساس اندیشه و تفکر رئیس‌جمهور محترم آقای رئیسی به دنبال ارتباط نزدیک با همه کشورهای همسایه هستیم.
سلاجقه، بحث آلایندگی آبراهه‌های مشترک را از دیگر چالش‌های محیط زیستی عنوان و تأکید کرد که این مشکل از طریق راپمی (سازمان منطقه‌‌ای حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس) می‌تواند بهبود پیدا کند.
او با ابراز خوشحالی از میزبانی کشور امارات متحده عربی برای اجلاس کاپ ۲۸ که سال آینده برگزار می‌شود، گفت: امیدواریم برگزاری این اجلاس نتایج خوبی برای چالش تغییرات آب و هوایی داشته باشد و ما هم آمادگی خود را برای همه گونه کمک و همیاری با شما اعلام می کنیم.
توسعه همکاری‌های زیست محیطی 
در این دیدار، سفیر امارات متحده عربی در ایران با تأکید بر ضرورت پیگیری قرارداد اولیه‌ای که به امضای وزیر محیط زیست این کشور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران رسیده است، روابط دو کشور را در جهت همگرایی و در راستای دستورات مقامات عالی کشور امارات و ریاست‌جمهوری ایران دانست.
او با اشاره به برنامه سفر مقامات و فعالان اقتصادی ایران به امارات، گفت: به نظر ما شرایط برای توسعه روابط بین دو کشور مهیاست. سفیر امارات متحده عربی در ایران از حضور فعالانه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در اجلاس کاپ ۲۷ در کشور مصر و توجه ایران به پیشنهادات محیط زیستی امارات قدردانی کرده و ضمن ابلاغ گرم‌ترین سلام‌ها و احترامات وزیر محیط زیست امارات به دکتر سلاجقه، از ایشان برای سفر به این کشور دعوت به عمل آورد.         

تسنیم: سید عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث‌ فرهنگی گفت: در یک سال گذشته تلاش‌هایی برای تغییر نگاه حاکمیتی به حوزه گردشگری، میراث‌ فرهنگی و صنایع‌ دستی انجام گرفته و بسیاری از نگاه‌ها تغییر کرده و با گردشگری همراه شده است.

مهر: علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با بیان اینکه بازنگری قانون توسعه ایرانگردی و جهانگردی در حال انجام است، گفت: صندوق توسعه گردشگری برای مشارکت بیشتر بخش خصوصی تشکیل شد.

ایرنا: محمدرضا سهیلی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه گفت: با هدف توسعه زیرساخت‌های گردشگری استان، ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی در سایت جهانی بیستون در دستور کار این اداره کل قرار گرفته است.

تسنیم: احمد طاهری، مدیر واحد سنجش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفت: در ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای پایتخت امکان سنجش کربن سیاه  وجود دارد که تنها این امکان در ایستگاه‌های شهر تهران وجود دارد.

مهر: نورالله مرادی، معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی از آغاز حرکت پویش سفیران محیط زیست در هفته هوای پاک نذر وقت برای طبیعت خبر داد.

ایرنا: مهران زینلیان، معاون امور هماهنگی عمرانی استانداری اصفهان گفت: طرح انتقال آب بهشت آباد از انتظارات قانونی مردم اصفهان است، ما منتظر هستیم که  با یک رویکرد عادلانه و عاملانه این طرح اجرایی شود.

ایسنا: احمد طاهری، مدیر واحد سنجش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از افزایش تعداد ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا برای سال آینده خبر داد و گفت: در حال حاضر هزینه هر پک ایستگاهی حدود ۷ تا ۸ میلیارد تومان است.

ایسنا: حجت الاسلام و المسلمین آقامیری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران گفت: قرار است شهرداری ۵۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت برقی را جایگزین موتورسیکلت‌های آلاینده کند. بر این اساس، در حال رایزنی با بانک ها، برای ارائه تسهیلات خرید موتورسیکلت برقی است.
​​​​​​​
تسنیم: محسن موسوی خوانساری، کارشناس محیط زیست گفت: قرار نیست آبی از «ارس» به «دریاچه ارومیه» برسد، بلکه آب ارس به تبریز می‌رود و در ازای آن مقدار ۱۰۰ میلیون متر مکعب از پساب تصفیه شده تبریز به دریاچه می‌ریزد.