گروه اقتصادی /  میزان مصرف گاز در بخش‌های خانگی و تجاری کشور، مرزهای 700 میلیون مترمکعبی در روز را هم درنوردید؛ افزایشی 150 میلیون مترمکعبی مصرف گاز درشرایط فعلی در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل. 
این میزان مصرف گاز را می‌توان معادل تولید ۶ فاز میدان گازی پارس‌جنوبی ارزیابی کرد. در یک تصویر کلی‌تر، ایران ۶.۷ برابر بیشتر از سرانه مصرف گاز دنیا و سه برابر بیشتر از کل اتحادیه اروپا گاز مصرف می‌کند. 
ورود سامانه‌های هوای سرد، افت شدید دما و سرمای فراگیر در بیشتر نقاط کشور، دمای هوا را در برخی از مناطق تا منفی ۲۸ درجه سانتیگراد کاهش داده به نحوی که در حال حاضر در بیش از ۲۰ استان کشور، دمای هوا به منفی ۱۰ درجه رسیده است.
مجموعه این عوامل، بر رشد فزاینده مصرف گاز در سراسر کشور تأثیری جدی‌ گذاشته است.
جواد اوجی، وزیر نفت با اشاره به قطعی گاز بعضی از استان‌های ترکمنستان در بخش خانگی تأکید کرد: از روز پنجشنبه (۲۲ دی‌ماه) سوآپ گاز ترکمنستان به‌ صورت کامل قطع شده، اما با تغییراتی که در خطوط انتقال گاز و استفاده حداکثری از ظرفیت تولید در جنوب انجام شده، تا این لحظه استمرار در گازرسانی کشور حفظ شده است.
وی با اشاره به نگرانی خود از افت فشار گاز دراستان‌های خراسان‌شمالی، خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی، گلستان و سمنان یادآور شد: در صورت همکاری مردم شریف کشور و با توجه به اقدام‌ها و تدابیر اندیشیده شده، ان‌شاءالله بتوانیم این روزهای سرد را سپری کنیم.
وزیر نفت با بیان اینکه روزانه ۹۸۹ میلیون مترمکعب گاز خام از میدان‌های مستقل گازی و مشترک در حال تولید است‌، گفت: تدابیر لازم نظیر تهیه و توزیع نفت سفید و کپسول گاز مایع در کشور برای موارد اضطراری انجام شده است و 4 شرکت اصلی وزارت نفت در آماده‌باش کامل هستند. تولید روزانه گاز خام در ایران در شرایط فعلی حدود یک میلیارد مترمکعب بوده است که بعد از جداسازی میعانات گازی حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب گاز مصرفی به‌ دست می‌آید. افزایش میزان مصرف گاز خانگی از روزانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب در فصل گرم سال به محدوده ۶۵۰ میلیون مترمکعب در شرایط فعلی، ناترازی گازی حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز را پدید آورده است.
ناترازی گاز در زمستان را می‌توان پیوست سال‌های اخیر صنعت نفت و گاز کشور دانست که به‌ دلیل فاصله بین تولید و مصرف گاز به‌ وجود آمده است و همچنان این روند ادامه دارد.
اما چه دلایل مهمی بر این امر تأثیرگذار بوده است؟
براساس برنامه ششم توسعه اقتصادی، ضریب بازیافت مخازن کشور باید از 28.57 درصد در سال 1395 به 29.57 درصد در انتهای برنامه ششم می‌رسید، هرچند این رقم نه‌ تنها محقق نشد بلکه 4 درصد هم افت کرد.
یکی از مهم‌ترین دلایل بروز چنین پدیده‌ای، عدم سرمایه‌گذاری مناسب در زمینه افزایش برداشت از مخازن در سال‌های قبل بوده است. گفته می‌شود دولت گذشته در سه سال پایانی عملکرد خود فقط 470 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه صنعت نفت جذب کرده است. نکته بعدی، تعلل و بی‌توجهی دولت قبل به ذخیره‌سازی گاز بوده که همین امر میزان ذخایر گازی را به کمترین مقدار خود در کشور رسانده است.
از ذخیره‌سازی گاز به‌عنوان روشی مطمئن و کارآمد برای پاسخگویی به نیاز بالای انرژی در فصل سرد یاد می‌شود. در حال حاضر ظرفیت ذخیره‌سازی در کشورهای اروپایی به‌ طور میانگین ۲۲ درصد از گاز مصرفی، روسیه ۱۹ درصد، امریکا ۱۶ درصد، ترکیه ۷ درصد و در ایران فقط ۱.۷ درصد است. عامل مهم دیگر، افزایش وحشتناک مصرف انرژی در کشور بخصوص در بخش خانگی و تجاری بوده است. 
در حال حاضر رشد مصرف گاز در کشور در زمینه‌هایی همچون مصارف خانگی سالانه ۶ درصد، بخش‌های عمده ۵ درصد و در بخش نیروگاهی ۴ درصد برآورد می‌شود.
رشد شدت مصرف انرژی در کشور نسبت به مصرف جهانی بیش از دو برابر بوده است به نحوی که ایران در رتبه اول شدت مصرف انرژی جهان قرار دارد؛ به تعبیری شدت مصرف انرژی در ایران 15 برابر ژاپن و بیش از 2.5 برابر چین است.
سرپرست طرح بهینه‌سازی مصرف گاز شرکت ملی گاز ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» گفت: اروپایی‌ها در قیاس با مصرف‌کنندگان گاز طبیعی در ایران، برای خرید هر مترمکعب گاز هزار برابر بیشتر می‌پردازند.
صندوق بین‌المللی پول هم به‌ تازگی اعلام کرده  قیمت عمده‌فروشی برق و گاز از اوایل سال ۲۰۲۱ در کشورهای اروپایی ۱۵ برابر افزایش یافته و اثرات شدیدی بر خانوار و مشاغل داشته است.
این افزایش شدید، بحران انرژی را به چالش بزرگی برای کشورهای اروپایی تبدیل کرده است به نحوی که هیچ کشور اروپایی نمی‌تواند به تنهایی از آن عبور کند. پیش‌بینی می‌شود اروپا اولین زمستان خود را بدون گاز روسیه تجربه کند و حتی در معرض خطر قیمت‌های بالاتر، کمبود گاز انرژی و رکود بزرگ اقتصادی قرار بگیرد.
بررسی یک نظرسنجی در اروپا نشان می‌دهد افزایش هزینه‌های زندگی ناشی از بحران انرژی، افزایش تورم و همه‌گیری ویروس کرونا به بزرگ‌ترین نگرانی‌های حدود نیمی از مردم اتحادیه اروپا تبدیل شده است.
در حال حاضر ۴۵ درصد از مردم اروپا با میزان درآمد شخصی‌ خود مشکل داشته و ۴۶درصد  از اروپایی‌ها نیز اذعان دارند استانداردهای زندگی‌شان در نتیجه بحران‌های پیش آمده کاهش یافته است.
با این حال سید مهدی علوی‌نیا با بیان اینکه درحال حاضر نرخ خرید هر مترمکعب گاز در بخش خانگی کشورهای اروپایی بیش از یک دلار است، تصریح کرد: درکشور ما نرخ خرید هر مترمکعب گاز در پله اول در بخش مصارف خانگی حدود 414 ریال است، هرچند با فرض در نظر گرفتن نرخ 6 هزار تومانی برای پله آخر فرد پرمصرف، باز هم این دسته از افراد بدمصرف از یارانه زیادی در زمینه گاز بهره می‌برند.
به گفته وی، مشترک بدمصرف نیز همه نرخ گاز خود را با تعرفه 6 هزار تومانی نمی‌پردازد، بلکه بخشی از مصرف آنها با تعرفه 414 ریالی، بخش دیگر با عدد متفاوت و پله دوازدهم مصرف آنها فقط با رقم 6 هزار تومان محاسبه می‌شود که معنی چنین محاسبه‌ای توزیع یارانه زیاد حتی برای این دسته از مصرف‌کنندگان گاز در کشور است. گفته می‌شود در حال حاضر در کشور سالانه چیزی حدود ۸۲ تا ۸۳ میلیارد دلار یارانه انرژی توزیع می‌شود که بخش عمده آن مربوط به یارانه گاز است. واقعیت این است که حتی با فرض محاسبه نرخ گاز افراد بدمصرف با عدد 6 هزار تومان، بازهم این عده از افراد در جامعه، کمتر از یک‌ششم اروپایی‌ها هزینه گاز در کشور پرداخت می‌کنند. تردیدی نیست که میزان مصرف گاز در کشور بسیار بالا است؛ مصرفی که منجربه تولید ثروت برای کشور هم نمی‌شود، درست برخلاف کشورهایی چون روسیه و امریکا!
سرپرست طرح بهینه‌سازی مصرف گاز شرکت ملی گاز ایران گفت: شدت مصرف انرژی درکشورهایی همچون روسیه و امریکا به‌عنوان تولیدکنندگان گاز به مراتب کمتر از ایران بوده، حال آنکه میزان ثروتی که روسیه و امریکا از مصرف گاز تولید می‌کنند بسیار بالاتر از ایران است. ازنگاه او، مصرف 700 میلیون مترمکعبی گاز در مقایسه با جمعیت حدود 80 میلیون نفری بسیار بالا است و میزان مصرف گاز خانگی در ایران حتی 6 برابر دنیا است.
از فرهنگ و رفتار مصرفی مردم، داشتن راندمان پایین در تجهیزات و تأسیسات، ساخت‌وسازهای غیراستاندارد و فاقد عایق‌بندی مناسب و استفاده غیراستاندارد گاز در بخش کشاورزی به‌عنوان فاکتورهایی یاد می‌شود که در میزان مصرف انرژی زیاد در کشور تأثیر‌گذار بوده است.
علوی‌نیا گفت: به‌ دلیل بالا بودن قیمت گاز در اروپا، تمامی فاکتورهای کاهش مصرف رعایت می‌شود تا قیمت گاز برای مصرف‌کننده بالا نرود در حالی‌که در کشور ما چون قیمت گاز بسیار پایین است موارد جلوگیری از افزایش مصرف رعایت نمی‌شود.