تصدیق می فرمائید سر مهم ترین عضو بدن است . بدین مناسبت برادران محمد زاده به کارخانجات دستور داده است از برای سرهای شما کلاه های مخصوصی تهیه نمایند که از حیث لطافت و ظرافت و زیبایی و رنگ آمیزی شایسته شان و مقام سر شما باشد و از لحاظ حفظ الصحه، سبک وزن و سر شما آزاد و از استنشاق هوا بهره مند گردد. این فرصت را غنیمت شمرده تا تمام نشده مراجعه فرمایید.
خیابان شاه ، چهاراه قوام السلطنه «رادیو استوارت وانر» بهترین رادیو های امریکایی از هفت الی دوازده لامپ آخرین سیستم جدیدا وارد و به قیمت تجارتی به فروش می رسد. الیک آبراهیمیان . تلفن نمره: 9284

مبارزه با مرام اشتراکی
آن پنجاه وسه نفر
لیلا ابراهیمیان/ شانزدهم اردیبهشتماه 1316 بود که اداره سیاسی شهربانی چهار یا پنج نفر را دستگیر کرد؛ تقی ارانی استاد دانشگاه، ضیا الموتی کارمند، محمد بهرامی پزشک و عباس آذری کفاش و شخصی که ظاهراً با نام مستعار «تنبورک» شناخته میشد. اما جستوجوها ادامه داشت؛ سه روز بعد عبدالصمد کامبخش گرفتار شد تا اینکه در ۲۱ اردیبهشت تعداد دستگیرشدگان به ۴۰ نفر و در۲۳ اردیبهشت به ۵۳ نفر رسید. بیشتر این روشنفکران جوان مقیم تهران بودند؛ سه نفر ساکن مازندران، دو نفر اهل آبادان و دو نفر اهل اصفهان. 26 نفر از این گروه تحصیلات عالی داشتند؛ شش نفر در دانشگاههای اروپایی درس خوانده بودند؛ دو استاد دانشگاه، چهار پزشک، سه حقوقدان، یک مهندس، سه مدیر دبیرستان، چهار معلم دبیرستان، یازده کارمند دولت، یازده دانشجو، هشت کارگر و یک کشاورز در میان آنها بود. میانگین سن دستگیرشدگان 37 سال بود و اتهامشان مشترک. پنج نفر از آنها زود آزاد شدند اما گروه به «53 نفر» معروف شد تا بعد از16 ماه بازجویی، این 48 نفر در آبانماه 1317 محاکمه شوند؛ در ادامه کیفرخواست، در مورد اغلبشان به تبلیغ ایدئولوژیای اشاره شده بود «کمونیستی»، «سوسیالیستی»، «ماتریالیستی» و حتی «ملحدانه». در هنگام محاکمه وکلای مدافعشان پذیرفت که این گروه محفلی خصوصی تشکیل میدادند برای بحث درباره سوسیالیسم؛ با مجله «دنیا» همکاری میکردند؛ اما منکر ارتباط بینالمللی این افراد شدند و اعضای این گروه را «محترم» میخواندند که ممکن نیست چنین افرادی عقاید الحادی تبلیغ کنند.
فرجام کار دادگاه چنین بود: سه نفر تبرئه ولی به شهرستانها تبعید شدند؛ 10 نفر به زندانهای مختلف از دو تا چهار سال محکوم شدند؛ 17 نفر به پنج سال زندان، هشت نفر به شش تا هشت سال زندان و 10 نفر به اشد مجازات ممکن یعنی 10 سال زندان محکوم شدند. احکامی که وزیر مختار انگلیس دربارهاش نوشت:«چنین مجازات شدیدی برای شرکت در چیزی که بیش از یک محفل مباحثه دانشجویی نیست، نشاندهنده عدم محبوبیت عمومی رژیم است؛ هدفش اخطار به همه کسانی است که گرایشهای چپ مشابهی دارند.» این را «یرواند آبراهامیان» در کتاب «ایران بین دو انقلاب» آورده است. بهگفته بزرگ علوی، همان زمان این زندانیها خواندند که وزیر خارجه ایران در ژنو اعلام کرده: «در ایران مبارزه طبقاتی وجود ندارد و دولت ایران به بهترین وجهی این مشکل را حل کرده است.» سالن زندان پر از خنده شد. آنها در زندانی نزدیک تهران، به زندانیان سیاسی دیگری برخوردند: جان به دربُردگان کمونیست قیام جنگل، کمونیستهای کهنهکار نخستین جنبش اتحادیه اصناف تهران که بسیاریشان آذریهای اهل گیلان بودند؛ افسران ارتشی متهم به فاشیست بودن، رهبران ایلی و عشایریای که بهخاطر شورش علیه حکومت محکوم شده بودند و چندتایی سیاستمدار مشهور که بابت مخالفت با شاه به زندان افتاده بودند.
در این میان بعضیها به اشتباه دستگیر شده بودند؛ کامبخش از شخصی بهنام سجادی در دانشکده پزشکی نام برده بود که نام کوچک او را نمیدانست. مأموران همه سجادیهای دانشگاه را دستگیر کردند و درنهایت به مرتضی رسیدند. حسن سجادی، پزشک اهل اصفهان چیزی از کمونیسم نمیدانست ولی پلیس میخواست از نامه او به برادرش کدگشایی کند: «مردم اصفهان چندان متمدن نیستند.» افسران اطلاعاتی این جمله را این طور تفسیر میکردند که مقصود از متمدن نبودن نداشتن آمادگی برای تشکیل حزب است. رضا رادمنش، عضو سابق قیام جنگل در این میان ماجرای دیگری دارد. او در اسفند ۱۳۱۵ دستگیر شده بود و در زندان نظامی با محاسبه اینکه گروه ۵۳ نفر از طریق دادگستری محاکمه شده و تبرئه خواهند شد، پروندهاش را با تلاش بسیار به جرگه گروه ۵۳ نفر منتقل کرد ولی در نهایت نه او و نه دیگر اعضای گروه تبرئه نشدند.
میگویند گروه همدیگر را به خیانت متهم میکردند؛ برخی به محمد شورشیان مکانیک اشاره داشتند و برخی از عبدالصمد کامبخش میگفتند؛ اما همه میدانستند ارانی مقاومت کرده است؛ او بیشتر از همه مقاومت میکرد. چهره معروف و اصلی گروه 53 نفر بود؛ استاد فیزیک 36 ساله، فرزند کارمند وزارت دارایی؛ اهل تبریز و بزرگشده تهران که با بورسیه دولتی وارد دانشگاه آلمان شد. در آلمان بود که او به مباحث سیاسی علاقهمند شد و از ناسیونالیسم ایرانی به ناسیونالیسم نوین گروید. در آلمان که بود مقاله«قهرمانان بزرگ ایران» را برای مجله «ایرانشهر» مینوشت و از زرتشت، ابنسینا، خیام، داریوش و کوروش کبیر میگفت؛ بعدها مقاله «آذربایجان: مسأله مرگ و زندگی برای ایران» را برای «فرنگستان» نوشت و خواستار حذف زبان آذری از زادگاهش شد. اما در سالهای بعد در آلمان جذب آثار مارکس، انگلس، لنین و کائوتسکی شد و به جنبشهای چپ اروپایی علاقهمند. ارانی در اروپا به حلقه دوستانی چون ایرج اسکندری و مرتضی علوی وارد شد و در مجله «پیکار» چاپ اروپا نوشت. بعدها مقالات ارانی در ایران در ماهنامه «دنیا» و با امضای احمد قاضی به چاپ میرسید. او وقتی در سال 1309 به ایران برگشت، مارکسیستی مطلع بود اما عضو حزب کمونیست نبود. همان زمان محفلی آکادمیک تشکیل میداد همین دلیل دستگیریاش شد. او۱۶ ماه بعد از محاکمه در زندان مُرد. در جلسه محاکمه، دادگاه ایران را به دادگاههای نازیها تشبیه کرده و پلیس را به اتهام شکنجه محکوم کرد. دوستانش مسئولان زندان را مقصر مرگ ارانی دانستند، مسئولانی که نگذاشتند او تحت معالجات پزشکی لازم و کافی قرار گیرد؛ اما مقامهای حکومتی ادعا کردند او بر اثر حصبهای یکباره و علاجناپذیر مُرده است. تحمل زندان به گفته بزرگ علوی با نبود ارانی دشوار بود، اما زندان ادامه داشت تا اینکه شهریورماه 1320 ارتش متفقین به تهران رسید و حزب توده با آزادی زندانیان ظهور کرد.
تهیه و تنظیم:حسن مجیدی
تجارت در سال های 1314 و 1315
کالاهای ایران در جهان
1- تجارت ایران با اتحاد جماهیر شوروی از چندین سال قبل همه ساله درجه اول را حائز بوده و در سال اقتصادی 1315- 1314 میزان قیمت کالای رسیده معادل 241.108.031 ریال ومیزان قیمت کالای فرستاده معادل 186.489.685 ریال است.
2- میزان قیمت کالای رسیده از اتحاد جماهیر شوروی به ایران نسبت به سال قبل مبلغ 48.059.364 ریال افزایش داشته ولی میزان قیمت کالای فرستاده از کشور ایران به جماهیر شوروی نسبت به سال قبل مبلغ 16.421.236 ریال نقصان یافته است.
آلات فلزات و چوبآلات زیادتر از سال قبل رسیده ولی پنبه خام- برنج- کتیرا- گندم- روده و غیره کمتر فرستاده شده است.
ë بریطانیای کبیر و ایرلند
1- تجارت ایران با بریطانیای کبیر و ایرلند همه ساله درجه دوم را حائز بوده و در سال اقتصادی 1315-1314 قیمت کالای رسیده معادل 84.905.341 ریال و کالای فرستاده معادل 132.722.695 ریال است.
2- میزان قیمت کالای رسیده از بریطانیای کبیر به ایران نسبت به سال قبل مبلغ 9.904.189 ریال نقصان یافته ولی میزان قیمت کالای فرستاده از کشور ایران به بریطانیای کبیر نسبت به سال قبل مبلغ 82.304.801 ریال افزایش داشته است.
3- در سال اقتصادی 1315-1314 کالای عمده از قبیل اتومبیلهای سواری و باری و پارچههای پنبه و پشمی و ماشینآلات و غیره زیادتر از سال قبل بهکشور ایران رسیده ولی شمشهای طلایی که در سال قبل از بریطانیای کبیر رسیده بود، نقصان میزان قیمت کالای رسیده را ایجاب و همچنین مسکوک و شمشهای نقره و اضافه قیمتهای کالای فرستاده عمده از قبیل قالی و قالیچه- مغزبادام- گندم و جو انواع پوست اضافه میزان قیمت کالای فرستاده را در سال 1315-1314 سبب شده است.
ë آلمان
1- تجارت ایران با آلمان در سال 1315-1314 درجه سوم را حائز میباشد و در صورتی که در سال 1314-1313 درجه پنجم را حائز بوده است قیمت کالای رسیده معادل 119.112.431 ریال و کالای فرستاده معادل 82.694.655 ریال است.
2- میزان قیمت کالای رسیده از آلمان و فرستاده به آلمان نسبت بهسال قبل به مبلغ 59.858.407 ریال و مبلغ 38.250.196 ریال افزایش داشته و این افزایش در نتیجه قرارداد تهاتر تجارتی بین ایران و آلمان است که از تاریخ هفتم آبانماه 1314 (30 اکتبر 1935) عملی گردیده است.
ë امریکا- ممالک متحده
1- تجارت ایران با ممالک متحده امریکا در سال اقتصادی 1315- 1314 درجه چهارم را حائز گردیده در صورتی که سال قبل درجه سوم بوده است قیمت کالای رسیده معادل 83.247.231 ریال و قیمت کالای فرستاده معادل 95.248.085 ریال می باشد.
2- میزان قیمت کالای رسیده از ممالک متحده امریکا و فرستاده به آنکشور نسبت به سال قبل به ترتیب 16.659.278 ریال و 228.670 ریال افزایش داشته و افزایش رقم کالای رسیده مربوط به اضافه قیمت اتومبیلهای سواری و باری و قطعات منفصله آنها میباشد که زیادتر از سال قبل رسیده است.
ë هند
با اینکه در ارقام قیمتهای کالای رسیده از هند و کالای فرستاده به آن کشور تفاوت اضافی مختصری در سال اقتصادی 1315- 1314 نسبت به سال قبل رخ داده معهذا این کشور از حیث تجارت با ایران در ردیف پنجم واقع شده در صورتی که سال قبل ردیف چهارم ر ا حائز بوده است. جمع کالای رسیده به ایران 56.530.547 ریال و جمع کالای فرستاده از ایران 54.804.959 ریال بوده مواد نفتی فرستاده شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران هم 68.045.720 ریال بوده است.
ë ژاپون
تجارت ایران و ژاپون در سال اقتصادی 1315-1314 از شش سال قبل ردیف ششم را حائز است. قیمت کالای رسیده از ژاپون بیش از 9 برابر قیمت کالای فرستاده از کشور ایران به ژاپون می باشد. اضافه قیمت نسبت به کالای رسیده مربوط به پارچههای پنبه خالص و نقصان آن نسبت به کالای فرستاده مربوط به پنبه خام می باشد. جمع قیمت کالای رسیده به ایران 78.274.613 ریال و جمع کالای فرستاده از ایران 8.200.068 ریال می باشد. مواد نفتی فرستاده توسط شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران هم مبلغ 174.414 ریال بوده است.
ë فرانسه
1- تجارت ایران با فرانسه در سال اقتصادی 1315-1314 در ردیف هفتم واقع گردیده در صورتی که سال قبل ردیف دهم بوده است.
2- کالای رسیده از فرانسه به ایران ازرقم سال قبل 19/431/795 ریال به رقم 40.614.210 ریال ترقی یافته و اقلام کالای عمده از قبیل لوازم راهآهن- پارچههای ابریشم طبیعی- رزین و لاستیک وسایط نقلیه- پارچههای پشم خالص و ماشین آلات اضافه قیمت کالای رسیده را سبب شده است.
3- کالای فرستاده از ایران به فرانسه از رقم سال قبل 5.302.250 ریال به 11.607.811 ریال ترقی یافته و اضافه قیمت آن مربوط به پیله ابریشم، قالی و قالیچه و تریاک می باشد. جمع قیمت کالای رسیده به ایران مبلغ 40.614.310 ریال و جمع قیمت کالای فرستاده از ایران مبلغ 11.607.811 ریال بوده مواد نفتی فرستاده توسط شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران هم مبلغ 16.466.505 ریال بوده است
روزنامه کوشش- چهارشنبه 29 اردیبهشت 1316
گردشگاه جدید تبریز یا استخر شاه
استخر شاه (شاهگلی) که در یک فرسخی تبریز واقع و بهواسطه بلندی آن تقریباً 70 متر از سطح تبریز و داشتن هوای خنک از نقاط ییلاقی خوبی بهشمار میرود و تاکنون استفاده از آن نمیشد اخیراً بنا بهدستور آقای کاظمی والی ایالت شرقی آذربایجان محل مزبور از طرف شهرداری مأمور گردید وسایل استراحت از قبیل روشنایی برق و میهمانخانه آبرومند و دایر کردن یک سرویس اتوبوس رانی مرتب که روزی چند مرتبه در اوقات معینه که از طرف شهرداری اعلان شده است ایاب و ذهاب مینماید فراهم شده و بهاینوسیله یک تفرجگاه تابستانی خوبی برای اهالی شهر تهیه گردد و روز پنجشنبه 24 تیر بنا بهدعوتی که از طرف ایالت شده بود با حضور عده کثیری از تجار و اعیان و محترمین شهر محل مزبور افتتاح و روز شنبه 26 تیر هم از مأموران و قنسولهای خارج مقیم تبریز از طرف ایالت به استخر شاه دعوت بهچای شده بودند.
روزنامه کوشش- چهارشنبه 6 مرداد 1316
امضای پیمان شرق در سعدآباد
در حافظه تاریخی ما نام سعدآباد با بیانیه هستهای که میان ایران و سه کشور اروپایی (انگلستان، فرانسه و آلمان) در سال 1382 و دوران اصلاحات برای جلوگیری از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل به امضا رسید، گره خورده است اما تاریخ حل مناقشات ایران با دیگر کشورها در سعدآباد پیشینهای بسیار طولانیتر دارد. سنجاق شدن نام مجموعه کاخ سعدآباد که از سوی رضاشاه بهعنوان مقراصلی حکومت خود مورد استفاده قرار میگرفت به اتفاقات دیپلماتیک؛ به این دوره باز میگردد و مهمترین رخ داد؛ امضای «پیمان سعدآباد» است.
این پیمان عصر پنجشنبه 17 تیر 1316 در کاخ سعدآباد میان 4 کشور ایران، عراق، افغانستان و ترکیه به امضا رسید و براساس آن دولتهای امضاکننده متعهد شدند از« مداخله در امور داخلی یکدیگر خودداری کنند»، «مرزهای مشترک را محترم بشمارند»، «از هرگونه تجاوز نسبت به یکدیگر خودداری ورزند» و «از تشکیل جمعیتها و دستهبندیهایی که هدف آنها اخلال در صلح میان کشورهای همجوار و هم پیمان باشد» جلوگیری کنند.
در ابتدای متن این پیمان آمده است: «عهدنامه عدم تعرض؛ اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران، اعلیحضرت پادشاه افغانستان، اعلیحضرت ملک عراق و حضرت رئیس جمهوری ترکیه. نظر به تمایلی که در فراهم ساختن موجبات حفظ روابط ودادیه و حسن تفاهم بین خود با تمام وسایل موجوده خود دارند و برای تأمین و استقرار صلح و امنیت در شرق نزدیک به وسیله تضمینات تکمیلیه در حدود میثاق جامعه ملل و برای کمک به صلح عمومی و برای ایفای به وظایفی که به موجب عهدنامه تحریم جنگ مورخه ۲۷ اوت ۱۹۲۸ پاریس و عهود دیگر که در آنها شرکت نمودهاند متقبل شدهاند و تماماً با میثاق جامعه ملل و عهدنامه تحریم جنگ موافقت دارد. تصمیم نمودند که این عهدنامه را منعقد نمایند.» رضاشاه بعد از امضای پیمان سعدآباد درسخنانش به مناسبت افتتاح دوره یازدهم مجلس شورای ملی، گفت: «پیمان سعدآباد در مشرقزمین بیسابقه بوده و در این هنگام که امور عالم مشوش است، مدد بزرگی به بقای صلح جهان خواهد بود.»
البته این پیمان چهارجانبه که رضا شاه آن را زمینه ساز «صلح جهانی» میدانست در نهایت و در حساسترین شرایط کارکردی پیدا نکرد چرا که با وقوع جنگ جهانی دوم نه تنها امضاکنندگان پیمان به یاری ایران نشتافتند بلکه دولت عراق خاک خود را برای حمله انگلستان به ایران در اختیار این کشور قرار داد.