عطیه لباف
خبرنگار
بسیاری از شهرهای ایران روز گذشته دچار خاموشی‌های پراکنده شدند؛ خاموشی‌هایی که سال‌هاست کسی در زمستان منتظر آنها نبوده و امسال هم کسی فکر نمی‌کرد با عبور از تابستان و اوج مصرف برق کشور، چنین اتفاقی رقم بخورد. البته علت قطع پراکنده برق در روز گذشته جهش مصرف برق و عبور آن از توان و ظرفیت نیروگاهی نبود. علت افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، توزیع نامتوازن سوخت‌های جایگزین نیروگاه‌ها یعنی سوخت مایع و ناتوانی نیروگاه ها در تأمین سوخت برای پاسخگویی به تقاضای برقی کشور بود.
در این خصوص، مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق به «ایران» می‌گوید: «به‌دنبال افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری، بخشی از نیاز سوختی نیروگاه‌ها باید با سوخت مایع تأمین می‌شد. حدود 90 میلیون متر مکعب تعهد دریافت گاز داریم و برای تأمین کسری این میزان و مابقی نیاز نیروگاه‌ها باید از سوخت دوم استفاده شود. اما باید این سوخت دوم متوازن و بموقع میان نیروگاه‌ها توزیع شود.»
او ادامه می‌دهد: «روز گذشته این افزایش مصرف گاز بخش خانگی و تجاری، کاهش ارسال گاز به نیروگاه‌ها و توزیع نامتوازن سوخت مایع، خاموشی‌های پراکنده‌ای را در کشور رقم زد. با توجه به بالا بودن شدت مصرف انرژی در کشور، در حال افزایش هماهنگی‌ها میان بخش‌های ذیربط هستیم اما راه حل اصلی این است که مردم در مصرف انرژی بویژه گاز صرفه‌جویی کنند تا این موازنه برقرار شود.»
در این رابطه شرکت توانیر نیز به‌عنوان متولی تولید، انتقال و توزیع برق در کشور اطلاعیه‌ای صادر کرد و نوشت: «به دلیل افزایش مصرف برق و گاز در بخش خانگی و تجاری و محدودیت سوخت تحویلی به تعدادی از نیروگاه‌ها، خاموشی‌های پراکنده در برخی مناطق اعمال شده است. از این‌رو از هموطنان همیشه همراه خواهشمندیم با کاهش حداقل 1 تا 2 درجه از دمای منازل و محل کار و مدیریت مصرف گاز و برق، امکان استمرار تأمین انرژی را برای همه هموطنان فراهم آورند. لازم به ذکر است که خاموشی‌های ایجاد شده قابل برنامه‌ریزی از قبل نبوده و تنها با 10 درصد کاهش مصرف گاز و برق، امکان استمرار تأمین مطمئن گاز و برق در کشور فراهم خواهد بود.»
شرکت توانیر در این زمینه تأکید دارد که نه در سیستم نیروگاهی و تولید برق و نه در سیستم انتقال و توزیع و شبکه‌های برقی کشور مشکلی وجود ندارد و تنها علت کمبود برق، تأمین نشدن سوخت نیروگاه‌ها بوده است. البته مصرف برق کشور نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 4.5 تا 5 درصد افزایش داشته است و به همین خاطر شرکت‌های توانیر و گاز از مردم تقاضا دارند که مصرف انرژی خود را حدود 10 درصد کاهش دهند تا هم تأمین برق با مشکل مواجه نباشد و هم آلودگی‌های این روزهای کلانشهرهای کشور مدیریت شود.
البته برخی منابع خبری مدعی شده‌اند «یکی از کلیدهای کمبود ناگهانی گاز حتی برای تولید برق مورد نیاز معابر عمومی پایتخت را می‌توان در افزایش ناگهانی ارزش بیت کوین یافت.» این ادعا را با توجه به رشد تنها 4.5درصدی مصرف برق و رسیدن آن به رقم 40 هزار مگاوات نمی‌توان پذیرفت، اما کارشناسان معتقدند کارگاه‌هایی به شکل غیرمجاز نسبت به زراعت بیت کوین اقدام کرده‌اند که برق بسیاری مصرف می‌کنند و اخیراً وزارت نیرو اعلام کرده ۳۰۰ مگاوات از این کارگاه‌های غیرقانونی کشف شده‌اند. با توجه به افزایش استخراج بیت کوین و سایر ارزهای مجازی ممکن است که مصرف برق اندکی به خاطر فعالیت ماینرها افزایش داشته باشد اما تمام آن را نمی‌توان به این موضوع مرتبط دانست. ایران بیش از 58 هزار مگاوات توان تولید برق دارد.
خاموشی کجا رخ داد؟
روز گذشته بیش از 10 منطقه تهران دچار خاموشی پراکنده شد و در ساعات میانی روز، برق بسیاری از منازل استان تهران در مناطق 1، 2، 3، 4، 6، 8، 9، 10، 13 و 14 قطع شده بود. همچنین اخبار خبرگزاری‌ها و گزارش های مردمی نشان می‌دهد که این خاموشی‌ها در شهرهای استان‌های گیلان، البرز، مرکزی، اصفهان، سمنان، قم و اردبیل نیز رقم خورده بود. به‌نظر می‌رسد که اگر مصرف برق و گاز کشور کم نشود، این قطعی برق کماکان ادامه دار باشد.
نیروگاه‌ها مازوت می‌سوزانند؟
اما تنها موضوع خاموشی‌ها نیست که گریبانگیر دولت و مردم است بلکه هوای آلوده هم مزید بر علت شده است. اغلب کلانشهرهای ایران چند روزی است که برای تمام گروه‌ها ناسالم است و برخی در پیدایش این وضعیت، سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها را علت آلودگی می‌دانند. حتی تعدادی از چهره‌های کشور نیز به مردم هشدار داده بودند که «یا خاموشی را بپذیرید یا آلودگی هوا را.» اما چقدر مازوت در نیروگاه می‌سوزد و آیا حالا که به خاموشی‌های پراکنده در کشور برخورده‌ایم؛  علت آن جلوگیری از سوختن مازوت در نیروگاه هاست؟
پیگیری‌های خبرنگار «ایران» در مورد سهم انواع سوخت در سبد مصرفی نیروگاه‌ها نشان می‌دهد که میزان سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها تقریباً مشابه سال گذشته است. آمار دقیق امسال مشخص نیست اما سال گذشته در چنین روزهایی میانگین 75 میلیون متر مکعب گاز، حدود 55 میلیون لیتر نفت گاز و 35 میلیون لیتر مازوت در هر روز تحویل نیروگاه‌ها می‌شد. اما حالا مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران می‌گوید که تنها ۵ درصد سوخت نیروگاه‌ها با مازوت تأمین می‌شود.
به‌گزارش وزارت نفت، حسن منتظرتربتی توضیح می‌دهد: «از ابتدای امسال تاکنون تنها پنج درصد سوخت نیروگاه‌ها با مازوت تأمین شده، از سویی امسال تأمین سوخت نیروگاه‌های مازوت‌سوز نزدیک کلان‌شهرها به‌طور کامل با گاز طبیعی یا نفت‌گاز انجام شده است. امسال موضوع کمبود تولید گاز به هیچ عنوان مطرح نبوده است، زیرا با توسعه فازهای جدید پارس جنوبی، تولید روزانه گاز به‌طور میانگین از ابتدای امسال تاکنون نسبت به زمان مشابه پارسال روزانه ۳۹ میلیون مترمکعب افزایش یافته است. این افزایش تولید در دی‌ماه امسال نیز نسبت به زمان مشابه پارسال روزانه ۶۴ میلیون مترمکعب هم بیشتر شده است. در زمان موازنه منفی تولید و مصرف، مصرف مازوت در نیروگاه‌ها برای تأمین بخش کمی از نیاز سوخت نیروگاه‌ها متداول است و در مدت سپری‌شده امسال نیز تنها پنج درصد سوخت موردنیاز نیروگاه‌ها با مازوت تأمین شده، از سویی امسال تأمین سوخت نیروگاه‌های مازوت‌سوز نزدیک کلان‌شهرها به‌طور کامل با گاز طبیعی یا نفت‌گاز انجام شده است.»
در این خصوص بیژن زنگنه وزیر نفت نیز در روزهای اخیر در واکنش به برخی ادعاها مبنی بر افزایش آلودگی هوا ناشی از مصرف مازوت در نیروگاه‌ها به علت ناتوانی در صادرات گفته بود: «هیچ محدودیتی در صادرات مازوت وجود ندارد و نه‌تنها در استان تهران، بلکه در نیروگاه‌های اصفهان، البرز و قم نیز مازوت مصرف نمی‌شود. » همچنین فاطمه کاهی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی به «ایران» می‌گوید: «شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی فراتر از تعهدات خود در حال تأمین سوخت مایع مورد نیاز نیروگاه‌هاست. اما مصرف انرژی در کشور بسیار بالا رفته و همین موضوع باعث شده که مشکلاتی رخ دهد.»

10 حلقه مفقوده انرژی در ایران

ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی فسیلی جهان است اما چرا در تابستان و زمستان دغدغه تأمین انرژی دارد؟ کارشناسان 10 حلقه مفقوده در سیاستگذاری انرژی کشور را نام می‌برند که لازم است هم مردم و هم مسئولان طی 5 سال آتی در کنار اصلاح قیمت‌ها به آنها بپردازند و از ساده انگاری اقتصاد انرژی خودداری کنند:
 فرهنگ‌سازی برای مصرف بهینه انرژی
 کاهش ﺗﻠﻔﺎﺕ ﺍﻧﺮﮊی ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ
 ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ راندمان ﻭ ﺿﺮﻳﺐ ﺑﻬﺮه ﻭﺭی ﻧﻴﺮﻭﮔﺎه‌ها
 بازنگری در سبد سوخت مصرفی شهرها و روستاها
 ارتقای راندمان موتورخانه‌ها و جایگزینی بخاری‌های کم مصرف
 بهبود کیفی سوخت تولیدی و مصرفی کشور
 افزایش بهره‌وری مصرف سوخت در خودروهای کشور و اسقاط خودرو‌های فرسوده
 نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات صنایع و ارتقای راندمان در تولید
 توسعه حمل‌ونقل ریلی و هدایت بار و مسافر از جاده به خطوط ریلی
 توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک

رشد ۱۷۷ درصدی تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی
رکورد ۲۰ روزه خروج از بورس شکست
 
در معاملات دیروز حدود هزار و ۹۱۹ میلیارد تومان پول‌ حقیقی از بورس خارج شد. این بالاترین رقم خروج پول حقیقی در ۲۰ روز کاری گذشته از ۲۵ آذر به این سو است.
به گزارش اقتصادنیوز، در معاملات روز ‌سه‌شنبه، شاخص کل بورس 40 هزار و 627 واحد افت کرد و به رقم یک میلیون و 260 هزار واحد رسید. ریزش 40 هزار واحدی دومین سقوط بزرگ شاخص در دی ماه است. بیشترین ریزش شاخص در تاریخ 13 دی ثبت شد که بیش از 43 هزار واحد نزول کرد.
شاخص کل هم‌وزن نیز 6 هزار و 165 واحد پایین آمد و در رقم 463 هزار و 194 واحد ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس 473 واحد افت کرد و به رقم 18 هزار و 701 واحد رسید.
در معاملات روز سه‌شنبه، فارس (صنایع پتروشیمی خلیج فارس)، فولاد (فولاد مبارکه) و فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران) نمادهای قرمزرنگ بازار بودند که بیشترین تأثیر را در افت شاخص کل داشتند.
بیشترین خروج پول حقیقی را سهام فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران) داشت که ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی آن بیش از 137 میلیارد تومان بود. پس از فملی، فولاد (فولاد مبارکه) و وتجارت (بانک تجارت) بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند.

تراکنش‌های بدون کد ملی پذیرش نمی‌شود

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به اینکه از پنجم بهمن‌ماه امسال همه تراکنش‌های بدون کد شهاب در «ساتنا» برگشت می‌خورند، گفت: برای اشخاص حقیقی «کد ملی» و برای اشخاص حقوقی «شناسه ملی» یا همان «کد شهاب» عنوان می‌شود. مهران محرمیان با اعلام این که این اقدام تأثیری بر فعالیت مشتریانی که اطلاعات هویتی آنها نزد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری موجود است، نخواهد داشت، افزود: فقط حساب‌ها و تراکنش‌هایی را که فاقد شناسه ملی هستند متأثر خواهد کرد.
وی پیرامون شناسایی هویت تراکنش‌های بانکی گفت: براساس قانون از چند سال قبل بانک درصدد بود که از هویت همه تراکنش‌های بانکی اطمینان پیدا کند و بتوانیم از انجام تراکنش‌هایی که مشخص نیست به کدام شخص حقیقی یا حقوقی مربوط می‌شود، جلوگیری به‌عمل آورد.  این مقام مسئول خاطرنشان کرد: تاکنون در این زمینه فعالیت‌ها و اقدام‌های زیادی بویژه در تعامل با سازمان ثبت احوال، سازمان ثبت شرکت‌ها، وزارت کشور و سایر نهادهای ذی‌ربط انجام شده است.
وی تصریح کرد: چنانچه تراکنش‌ ساتنای هموطنان برگشت داده شد، می‌توانند مشکل را به وسیله بانک مبدأ پیگیری و بانک موظف به راهنمایی و همکاری برای حل مشکل است.محرمیان گفت: با توجه به مهلت طولانی که برای اجرای این قانون در نظر گرفته شده بود، زمان تعیین شده تمدید نخواهد شد./ بانک مرکزی