مینو مؤمنی
خبرنگار
کلاب هاوس، شبکه اجتماعی  که بر پایه صوت است و حالا و در هفته‌های اخیر به محلی برای گفت‌ و گو بین جناح‌های مختلف سیاسی در ایران تبدیل شده است. همین هفته پیش بود که با دعوت محمدجواد جهرمی، وزیر ارتباطات از محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، او با حضور در یکی از روم‌های کلاب‌هاوس که در مورد همکاری چین و ایران بود، توانست در عرض چند ثانیه بیش از هزار کاربر به پروفایل خود اضافه کند و شرکت‌کنندگان در اتاق نیز از جناح چپ و راست در این اتاق از حدود ۱۰۰ نفر به نزدیک ۵ هزار نفر رسیدند. در نهایت نیز مقامات ارشد وزارت خارجه در پاسخ به سؤالات کاربران خارجی و داخلی از سند همکاری ایران و چین دفاع کردند. حضور مقامات ارشد در این شبکه اجتماعی تازه تأسیس تنها مختص ایران نیست و برخی از سیاستمداران کشورهای دیگر همچون نخست‌وزیر کره‌ جنوبی نیز اواخر اسفند ماه به این شبکه پیوست.
حضور افراد مشهور دنیای تکنولوژی و سرگرمی از جمله ایلان ماسک، بنیا‌نگذار شرکت تسلا موتورز، مارک زاکربرگ، بنیانگذار فیس‌بوک، اپرا وینفری، مجری مشهور و… باعث شده که حالا این استارتاپ تازه نفس آنقدر در جهان مشهور شود که براساس ادعای روزنامه فایننشال تایمز، سرمایه‌گذاران خطرپذیر همین حالا کلاب ‌هاوس را بیش از یک میلیارد دلار ارزش‌گذاری کرده‌اند.
 کلاب هاوس از کجا آمد؟
هرازچند گاهی نام یک شبکه اجتماعی بر سر زبان‌ها می‌افتد. یک روز فیس‌بوک، یک روز اینستاگرام، یک روز تیک‌تاک و حالا نوبتی هم که باشد نوبت یک شبکه اجتماعی به نام کلاب هاوس است که بدون اتکا به عکس و ویدئو و نوشته، توانسته به محبوبترین شبکه اجتماعی در دنیا و البته ایران تبدیل شود. کلاب هاوس در آوریل سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد درست در زمانی که شیوع کرونا روز به روز افزایش می‌یافت و افراد بیشتری دورکار یا در قرنطینه قرار می‌گرفتند. این شبکه یک ماه بعد در ماه مه‌ توانست ۱۰ میلیون دلار سرمایه اولیه و خرید ۲ میلیون دلاری سهام موجود از شرکت خطرپذیر اندریسن هورویتس محبوبیت قابل توجهی پیدا کند و براساس اطلاعاتی که در بخش ویکی‌پدیای این شبکه اجتماعی دیده می‌شود، از دسامبر سال ۲۰۲۰، این برنامه۶۰۰ هزار کاربر ثبت شده داشت که فقط با دعوتنامه برای کاربران سیستم عامل ios در دسترس بود. البته همچنان هم اپلیکیشن این شبکه اجتماعی در اختیار کاربران سیستم عامل ios قرار دارد و به گفته صاحبان این شبکه اجتماعی بزودی نسخه اندروید آن هم روانه بازار می‌شود. هرچند که همین حالا هم برخی کاربران اندروید با استفاده از نسخه غیر اصل امکان استفاده از کلاب هاوس را دارند. حضور افراد شاخص دنیای سیاست، تکنولوژی و سرگرمی توانست در عرض ۹ ماه کلاب هاوس را به یک یونیکورن یا همان تک‌شاخ تبدیل کند. در اوایل سال ۲۰۲۱، این اپ بیش از ۵ میلیون دانلود از اپل استور داشته و ارزش آن نزدیک به یک میلیارد دلار رسیده است. در حال حاضر تنها از طریق دعوتنامه افراد می‌توانند عضو کلاب هاوس شوند، اتفاقی که پیش از این نیز درمورد شبکه اجتماعی ای مانند فیس‌بوک یا حتی جی‌میل شاهد آن بودیم.
در این پلتفرم افراد می‌توانند به‌طور زنده با یکدیگر صحبت کنند و نظرات خود را به اشتراک بگذارند. در این اپلیکیشن برخلاف سایر شبکه‌های اجتماعی تنها می‌توانید از صوت برای برقراری ارتباط استفاده کنید. نکته‌ای که به باور برخی کارشناسان جنبه «اجتماعی» شبکه‌های اجتماعی را پررنگ کرده است.
در واقع چیزی که کلاب هاوس را از دیگر شبکه‌های اجتماعی متفاوت می‌کند، این است که بدون متن، عکس و ویدئو توانسته تنها از طریق صوت، میلیون‌ها کاربر را شیفته خود کند. در این شبکه اتاق‌ها یا Roomهای مختلفی با موضوعات گوناگونی وجود دارد که همه اتفاق‌ها در آن زنده و همزمان از طریق گفت‌وگو بین افراد رخ می‌دهد. شما می‌توانید خودتان یک اتاق مجازی ایجاد کنید یا به اتاق مجازی‌ای که دیگران ساخته‌اند بپیوندید. البته همه افراد در یک اتاق با هم نمی‌توانند شروع به صحبت کنند و هر اتاق یک یا چند مدیر برای مدیریت بحث‌ها دارد. هنگام عضویت در این شبکه اجتماعی می‌توانید موضوعات مورد علاقه خود را انتخاب کنید تا این اپلیکیشن وقتی گروه‌هایی در مورد این موضوع صحبت می‌کنند به شما خبر دهد.
 ایرانیان عاشق گفت‌وگو
با اینکه نزدیک به یک سال از راه‌اندازی این شبکه اجتماعی می‌گذرد؛ اما تقریباً از اواسط بهمن ماه سال گذشته، استفاده از کلاب هاوس در بین کاربران داخل کشور داغ شد. هر روز در توئیتر یک نفر کاربر آیفون به دنبال دعوتنامه برای حضور در این شبکه اجتماعی بود. کار تا جایی پیش رفت که دعو‌تنامه‌های حضور در کلاب هاوس در پلتفرم آنلاین نیازمندی یعنی دیوار به قیمت بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسید. آماری از حضور ایرانیان در کلاب هاوس موجود نیست اما در دو ماه گذشته فعالیت ایرانیان در آن بسیار داغ شده است. اکثر اتاق‌های مجازی تشکیل شده جنبه سرگرمی دارند و حتی برخی از اتاق‌ها با نام سکوت، ایجاد شده‌اند تا کاربران را جذب فالوئر کنند. البته در این شبکه بحث‌های تخصصی در مورد نحوه توسعه کسب‌وکار، وضعیت اکوسیستم استارتاپی ایران، دیجیتال مارکتینگ، انتخابات ۱۴۰۰ و … در اتاق‌ها با حضور صدها نفر به گفت‌وگو گذاشته می‌شود.
با بالاگرفتن فعالیت ایرانیان در کلاب هاوس و تب دعوت در آن، پای سیاستمداران نیز به آن باز شد. شاید یکی از اولین دولتمردانی که به این شبکه وارد شد، محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات بود. او حالا نزدیک به ۱۴ هزار فالوئر در این شبکه دارد و در اکثر اتاق‌های مربوط به حوزه ICT  یا موضوعات غیر ICT حضور دارد. پیوستن جواد ظریف، وزیر امور خارجه با دعوت وزیر ارتباطات یکی از پر سروصداترین اتفاق‌های کلاب‌هاوس برای جامعه ایرانی بود. او اواسط هفته گذشته و بعد از بالا گرفتن انتقاد‌ها نسبت به همکاری ۲۵ ساله چین و ایران به این شبکه پیوست و در عرض چند ثانیه توانست هزاران فالوئر را به سمت خود جذب کند. حالا او تا لحظه نگارش این گزارش نزدیک ۱۴ هزار و ۴۰۰ فالوئر دارد.
محمدجواد ظریف در اتاقی با موضوع «ناگفته‌های تفاهمنامه ایران و چین در گفت‌وگوی سخنگوی وزارت امور خارجه» شرکت کرد و به همراه دیگر معاونانش به دفاع از این قرارداد پرداخت. علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی از دیگر تازه‌واردان کلاب‌هاوس است.
 کلاب هاوس و سایه فیلتر
یکی از مزایای کلاب هاوس در حال حاضر این است که به‌خاطر تازه پا بودن آن در خیلی از کشورها که دولت‌هایشان برای استفاده از شبکه اجتماعی محدودیت در نظر می‌گیرند به راحتی در دسترس است. اما این اتفاق گویا همیشگی نخواهد بود چرا که استقبال بیش از حد کاربران از کلاب هاوس در برخی کشورها از جمله چین به مذاق سیاستمداران این کشور خوش نیامده است. کلاب هاوس نیز در مقطعی در چین با اینکه بسیاری از شبکه‌های اجتماعی معروف و محبوب مانند فیس‌بوک و توئیتر فیلتر بود در دسترس بود؛ اما در نهایت این شبکه تسلیم تیغ فیلترینگ در این کشور شد.
وب‌سایت خبری کوارتز گزارش داده که اعضای چینی کلاب‌هاوس داشتند از «این فضا برای صحبت درباره موضوعاتی استفاده می‌کردند که معمولاً سانسور می‌شود... مانند دموکراسی»، رویه‌ای که باعث شده بود کد دعوت به این اپلیکیشن بسیار ارزشمند شود. اما مقامات چینی نهایتاً در اوایل فوریه این اپلیکیشن را هم فیلتر کردند. سرنوشتی که بسیاری برای کلاب هاوس در ایران نیز پیش‌بینی می‌کنند.
در کنار سرگرمی جدیدی که کاربران ایرانی در کلاب‌ هاوس با حضور در اتاق‌های گفت‌وگو پیدا کرده‌اند، برخی کاربران ایرانی نگران شنود و ضبط مکالمات از طریق کلاب هاوس توسط برخی نهادها در کشور هستند. نگرانی ای که هفته گذشته یکی از حاضرین در گروهی به نام «سرشماری طرفداران پرسپولیس» در همین شبکه از وزیر ارتباطات به سؤال گذاشت. محمدجواد آذری جهرمی در پاسخ به این سؤال اعلام کرد که همواره صحبت‌های مطرح شده در این شبکه در یک فضای عمومی و آشکار انجام می‌شود، پس هرکسی می‌تواند مکالمات آن را روی گوشی خودش ضبط  کند. او در پاسخ به این سؤال که آیا نهادی این مکالمات را زیر نظر دارد یا برنامه‌ای برای فیلتر این شبکه وجود دارد، گفت: «بعید می‌دانم برنامه‌ای برای فیلتر این شبکه وجود داشته باشد و تا به حال من نشنیده‌ام و چنین چیزی مطرح نشده است، ولی در مورد ضبط آن هم باید بگویم هر کسی که در این کلاب است می‌تواند صحبت‌های گروه‌ها را ضبط  کند، یعنی بحث آزاد و آشکاری است چون صحبت‌ها در یک محیط عمومی اتفاق می‌افتد.» همچنین در اتاق گفت‌وگو در مورد قرارداد چین و ایران نیز یکی از کاربران در این گپ از جهرمی و ظریف خواستند تا مانع از فیلترینگ کلاب هاوس شوند. ظریف در پاسخ این خواسته گفت: «من و آذری جهرمی نه فیلتر می‌کنیم و نه موافق فیلتر هستیم.»
این اولین باری نیست که جهرمی در کلاب هاوس از فیلتر و فیلترینگ حرف می‌زند. اوایل فروردین ماه نیز او با حضور در یکی دیگر از اتاق‌های گفت‌وگوی کلاب هاوس اعلام کرد که انسداد سایت‌ها به سیاق گذشته منسوخ شده و دیگر با فیلتر و فیلترینگ نمی‌توان جلوی شکاف بین نسل‌ها را گرفت. او در این مورد گفت: «انسداد سایت‌ها به سیاق گذشته دیگر منسوخ است، چه با رمزنگاری‌های پیشرفته و چه با ابزارهای ماهواره‌ای که بزودی فراگیر می‌شود. این اعتقاد اکثر صاحبنظران است.» به باور او در این فضا راهکار مؤثر برای ایفای نقش، تکیه بر جوان‌های خلاق و وارد شدن در رقابت‌ با پلتفرم‌های بین‌المللی است. او اعلام کرد: «اگر موانع داخلی و تنگ‌نظری‌ها رفع شود، جوان‌های توانمندی داریم.»
همچنین او در این اتاق گفت‌وگو اعلام کرد که نباید انتظار داشت مسئولیت تربیت فرزندان افراد در فضای مجازی تنها با حاکمیت باشد. جهرمی در این مورد توضیح داد: «آنهایی که فکر می‌کنند مسئولیت تربیت فرزندانشان در فضای مجازی تنها با حاکمیت است؛ یک نگاه به فرزندان مسئولان راست و چپ کنند. خیلی‌ها توان تربیت فرزندان خودشان را هم نداشتند. آن وقت شما از آنها انتظار تربیت
 جامعه را دارید؟»
در حال حاضر کلاب هاوس رو به ایرانیان باز است و آن‌طور که وزیر ارتباطات می‌گوید صحبتی از فیلتر آن نیست؛ اما تجربه نشان داده شبکه‌های اجتماعی که در ایران با استقبال عمومی روبه‌رو می‌شوند همیشه تیغ فیلترینگ را در زیر گوش خود احساس می‌کنند.

میترا جلیلی-  با توجه به روند رو به رشد حمله‌های سایبری در جهان هربار باج افزارهای جدید با شیوه‌های حمله متفاوت پا به عرصه می‌گذارند که این موضوع از تکامل و سازماندهی بیشتر حملات باج افزاری خبر می‌دهد.
محققان بتازگی دو نمونه باج افزار جدید به‌ نام‌های AlumniLocker و Humble را یافته‌اند که هرچند در ظاهر شبیه سایر باج افزارها حمله می‌کنند ولی در واقع رفتارهایی منحصربه فرد و خاص دارند و این موضوع نشان می‌دهد که با تلاش مجرمان برای پیوستن به اخاذی سایبری، دنیای باج افزارها چقدر متنوع شده است.هر دو باج افزار در ماه فوریه توسط محققان امنیت سایبری در Trend Micro شناسایی شدند و به طرق مختلف سعی در باج گرفتن آن هم تنها در قالب بیت کوین دارند. AlumniLocker یکی از انواع باج افزار Thanos است و بلافاصله خواستار پرداخت 10 بیت کوین از قربانی خود می‌شود که به این باج افزار آلوده شده است که البته رقمی بسیار بالا و در حال حاضر معادل 450هزار دلار است و هرکسی توان پرداخت آن را ندارد. این باج افزار از طریق پیوست مخرب یک PDF که ظاهراً در ایمیل‌های فیشینگ توزیع می‌شود، به قربانیان تحویل داده می‌شود. درواقع این PDF حاوی پیوندی است که بایگانی و آرشیو ZIP را استخراج می‌کند، یک اسکریپت PowerShell اجرا می‌شود تا باج افزار در سیستم قربانی اجرا کند.
این باج افزار نیز درست مانند بیشتر کمپین‌های باج افزار، قربانیان را تهدید می‌کنند که اگر در مدت 48 ساعت باج درخواست شده به آنها پرداخت نشود، اطلاعات سرقتی از شبکه قربانی خود را منتشر خواهند کرد. البته با توجه به اینکه میزان باج تقاضا شده بسیار زیاد است، قربانیان ممکن است با توجه به این رقم تصمیم بگیرند هیچ باجی پرداخت نکنند حتی اگر اطلاعات شان لو برود.
محققان معتقدند تقاضای جاه طلبانه باج و سایر ناسازگاری‌ها در تکنیک‌های حمله آنها نشان دهد کسانی که پشت باج افزار AlumniLocker قرار دارند احتمالاً تازه کار را شروع کرده‌اند.«جان کلی» از مدیران مؤسسه پژوهشی «ترند میکرو» در این باره گفت: به نظر می‌رسد فعالان حوزه این باج افزار، گروه جدیدی هستند که تجربه موفق زیادی در باج گرفتن از قربانیان خود ندارند چراکه اولاً رقم درخواستی باج آنها بیشتر از حد معمول است و ازسوی دیگر سایت فعال شده برای نشت اطلاعات قربانیان، کار نمی‌کند که همگی نشان از تازه وارد بودن افرادی است که پشت این باج افزار قرار دارند.
باج افزار Humble نیز نمونه‌ای منحصربه فرد است که اولین بار در ماه فوریه ظاهر شد. از تفاوت‌های آن نیز می‌توان به این موضوع اشاره کرد که میزان تقاضای این باج افزار بسیار کم و فقط 0.0002 بیت کوین است که در حال حاضر چیزی کمتر از 10 دلار می‌شود؛ البته این موضوع نشان می‌دهد که باج افزار Humble ممکن است بیشتر، افراد را هدف قرار دهد تا سازمان‌ها و برای بازگرداندن فایل هایشان از آنها درخواست باج کند.
هر چند هنوز دقیقاً نحوه انتشار و حمله باج افزار Humble مشخص نیست اما محققان خاطرنشان می‌کنند که احتمالاً این حملات از طریق حملات فیشینگ اتفاق می‌افتد. این باج افزار نیز برای تحت فشار قرار دادن قربانیان خود برای پرداخت باج، به آنها هشدار می‌دهد که اگر سیستم خود را مجدداً راه‌اندازی کنند، Master Boot Record )MBR) برنامه سیستم آنها دوباره نوشته می‌شود وبه این ترتیب دستگاه آنها عملاً غیرقابل استفاده می‌شود.Humble همچنین به قربانی پنج روز فرصت می‌دهد تا باج را بپردازد. تنها راهکار مقابله با این باج افزارها این است که سازمان‌ها با اقدامات امنیتی سایبری از جمله آپدیت سیستم‌ها و استفاده از احراز هویت چند عاملی، از خود در برابر حملات باج افزاری محافظت کنند.

حمیدرضا احمدیان
کارشناس حوزه نوآوری و فناوری
طبق بررسی انجام شده در اتحادیه اروپا و بین شهروندان 26 کشور عضو این اتحادیه در سال 2019، درصد افرادی که حداقل مهارت‌های دیجیتالی ابتدایی دارند به 58 درصد رسیده است (در حالی که در سال 2015 این میزان 55 درصد بوده است). با این حال، بخش بزرگی از جمعیت اتحادیه اروپا هنوز فاقد مهارت‌های اساسی دیجیتال هستند، حتی اگر بیشتر مشاغل به چنین مهارت‌هایی نیاز داشته باشند. و در سال 2018، حدود 9.1 میلیون نفر به‌عنوان متخصص فناوری اطلاعات و ارتباطات در سراسر اتحادیه اروپا فعال بودند که این میزان، 1.6 میلیون نفر بیشتر از 4 سال قبل است. با وجود این، هنوز کمبود متخصص ICT در بازار کار وجود دارد. 64 درصد شرکت‌های بزرگ و 56 درصدSME ‌هایی که در سال 2018 متخصص ICT استخدام کردند، گزارش دادند که جای خالی متخصصان ICT به سختی پر می‌شود. بروز پاندمی کرونا به روند دیجیتالی در دنیا کمک مؤثری کرده است و عملاً وارد عصر جدیدی در فضای کسب و کار شده‌ایم.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سال گذشته، همه کشورهای اتحادیه اروپا عملکرد دیجیتالی خود را بهبود بخشیدند. فنلاند، سوئد، دانمارک و هلند بالاترین امتیاز را در «DESI 2020»، کسب کرده‌اند و از جمله رهبران جهانی دیجیتالی شدن هستند. پس از این کشورها، مالت، ایرلند و استونی قرار دارند. برخی از کشورهای دیگر هنوز مسیری طولانی را باید سپری کنند. اما سؤال مهم این است که رویکرد حرکت به‌سمت کسب و کارهای دیجیتال در برنامه‌های دولت‌ها به چه صورتی است؟ آیا تنها توسعه زیر ساخت‌ها یا حمایت‌های مالی از کسب و کارها برای موفقیت در اقتصاد دیجیتال کافی است؟
برای پاسخ به این سؤالات لازم است یک میزان سنجش مهم در اروپا را باهم مرور کنیم. رتبه‌بندی و سنجش عملکرد کشورها توسط «شاخص اقتصاد و جامعه دیجیتال (DESI)» که یک شاخص ترکیبی است، سنجیده می‌شود و طی آن زیرشاخص‌های مرتبط با عملکرد و وضعیت دیجیتال در اروپا را بررسی و گزارش و سیر تحول کشورهای عضو اتحادیه اروپا در رقابت دیجیتال را دنبال می‌کنند.
شاخص‌های مورد بررسی و ارزیابی در پنج محور طبقه‌بندی می‌شوند که عبارتند از: «سرمایه انسانی، اتصال به اینترنت، استفاده از سرویس‌های اینترنتی، یکپارچه‌سازی تکنولوژی دیجیتال و سرویس‌های عمومی دیجیتال.» بنابراین موفقیت در فضای جدید قطعاً پارامترها و مؤلفه‌های متعددی دارد که دسترسی به اینترنت یا سرویس‌های عمومی تنها بخشی از آن است و موفقیت در گرو عملکرد و همکاری بخشی و بین بخشی متعددی است.
در بررسی‌های منتهی به پایان سال 2020، میزان استفاده از اینترنت در کل کشورهای اروپایی 85 درصد است که این میزان در سال 2014،
75درصد برآورد شده است و میزان دسترسی بین کشورهای مختلف از 67 درصد در بلغارستان تا 95 درصد در دانمارک متغیر است.
طی سال گذشته استفاده از تماس‌های ویدئویی بیشترین رشد را داشته است و 60 درصد کاربران در 2019 بانکداری اینترنتی و خریداینترنتی را تجربه کرده‌اند که این میزان در سال 2020، 78 درصد برآورد شده است در حالی که در سال 2018، میزان آن 49 درصد بوده است. تقریباً چنین رشدی را نیز در سال‌جاری در کشور خودمان نیز شاهد بوده‌ایم. اما اشکالی که با آن مواجه شده‌ایم در مؤلفه‌هایی نظیر عدم تدوین چارچوب حاکمیت داده، عدم اعتماد به فروش، عدم نظارت مؤثر بر شبکه فروش، عدم آشنایی کامل کاربران، احراز هویت، امن سازی، پشتیبانی و نظایر آن بوده است که سبب شده مسیر متوازن با شیب مطلوب را شاهد نباشیم.
در حوزه ارائه خدمات عمومی نیز وضع بر همین منوال است. به‌عنوان نمونه در سال 2019، جهش کیفیت و استفاده از خدمات عمومی دیجیتال در اروپا را شاهد بوده‌ایم به‌گونه‌ای که 67 درصد خدمات دولتی از طریق کانال‌های آنلاین انجام شد و در سال 2020 این میزان به حدود 79 درصد رسید در حالی‌که این میزان در سال 2014، 57درصد بوده است و قطعاً حرکت به سمت رویه‌های آنلاین نیازمند آموزش همگانی، پاسخگویی، طراحی راحت، پشتیبانی صریح، حداکثر مشارکت بخش‌های خصوصی توانمند در نگهداری و توسعه زیرساخت‌ها وابزارها است.
آنچه مسلم است برای موفقیت در حوزه اقتصاد دیجیتال در کشور نیازمند تدوین برنامه راهبردی، ترسیم شاخص‌های صحیح در رصد و بازنگری و پایش، اجرای برنامه‌های مکمل با همکاری نهادهای مردم نهاد و آموزشی، تدوین اهداف راهبردی کوتاه مدت و میان مدت، ایجاد مکانیسم‌های مورد نیاز در ابعاد حاکمیت (داده و اطلاعات)، پیاده‌سازی مجاری پاسخگویی و حمایت از کسب و کار واقعی و ابزارهای بازدارنده از تخلف در فضای کسب و کار هستیم و با صرف چند اقدام مجزا نمی‌توان به انتظارات و اهداف در زمان مطلوب دسترسی یافت.

نگاهی به توسعه ارتباطات در دولت تدبیر و امید

توسعه ارتباطات در حدود هشت سال فعالیت دولت‌های یازدهم و دوازدهم به میزان زیادی پیشرفت کرد، به‌طوری که در برخی موارد از نقطه صفر عبور کردیم و توانستیم پیشرفت چشمگیری داشته باشیم.
به گزارش ایرنا، حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در دهه‌ها و سال‌های اخیر شاهد تحول و توسعه چشمگیر خدمات قابل ارائه بوده، به‌طوری که در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، این خدمات فقط معطوف به ارتباطات ثابت، آن هم بیشتر در مناطق شهری و کمتر در مناطق روستایی بوده است. با تحولات این فناوری و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، ضمن توسعه خدمات ارتباطی به حوزه‌ سیار و پهن‌باند، ارائه خدمات متعددی از قبیل خدمات الکترونیکی دولت، خدمات نوین و با ارزش افزوده و غیره نیز بر این بستر در حال رشد بوده که مقایسه آماری وضعیت کنونی آن با سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی در عمل موضوعیت ندارد. در سال‌های اخیر، تأثیرات این فناوری از حوزه ارتباطی خارج شده و اقتصاد دیجیتال به عنوان یک حوزه اقتصادی گسترده و متنوع در حال ارتقای سهم و جایگاه خود در اقتصاد کشور است.
توسعه ارتباطات در ایران نسبت به کشورهای دیگر همان زمان خیلی کند و آهسته پیش رفت. در برخی از دولت‌ها میزان توسعه ارتباطات رشد چشمگیری نداشت تا اینکه پس از روی کار آمدن دولت های یازدهم و دوازدهم، توسعه ارتباطات در همه زمینه‌های ثابت، همراه، پهن‌باند سیار، ثابت و بین‌الملل و اقتصاد دیجیتال نسبت به گذشته با سرعت بیشتری طی شد. در آغاز دولت یازدهم تعداد مشترکان پوشش تلفن ثابت در کشور به ۲۸ میلیون دایری رسید و اکنون پس از گذشت هشت سال نزدیک به یک میلیون به تعداد دایری‌ها افزوده شده است.
تعداد روستاهای بالای ۲۰ خانوار که به شبکه ملی اطلاعات دسترسی داشتند، در آغاز دولت یازدهم صفر روستا بود. که امسال به ۳۵ میلیون نفر رسیده است. روند این توسعه تا پایان دولت ادامه دارد و به صددرصد خواهد رسید.
ضریب نفوذ تلفن همراه در شروع دولت یازدهم ۸۳ درصد بود که در سال ۹۹ از ۱۵۱ درصد عبور کرد. ضریب نفوذ پهن‌باند سیار نیز از ۱.۵۳ درصد به بیش از ۹۱ درصد رسیده است. با توسعه زیرساخت‌هایی که انجام شده، متوسط سرعت دسترسی مشترکان ثابت و سیار به شبکه ملی اطلاعات که در آغاز دولت یازدهم کمتر از یک مگابیت بر ثانیه بود، اکنون به ۱۰ مگابیت بر ثانیه رسیده است. در ابتدای دولت یازدهم ۳۷ درصد خانوارها دارای قابلیت دسترسی به اینترنت بودند که این عدد اکنون به ۹۸ درصد رسیده است.
پوشش جاده‌ای تلفن همراه نیز فقط ۷۰ درصد بود که اکنون این عدد نزدیک به ۹۵ درصد است. تعداد خدمات الکترونیکی شده دولت در اوایل سال ۹۲ تعداد ۲۲۰ خدمت بود، این خدمات اکنون از مرز سه‌هزار و ۲۰۰ خدمت گذشته است. تعداد دستگاه‌های متصل به مرکز ملی تبادل اطلاعات که به‌جای استعلام کاغذی از استعلام الکترونیکی استفاده می‌کنند، حتی تا پایان دولت یازدهم نیز صفر بود که امسال تعداد دستگاه‌های متصل به ۲۵۱ دستگاه رسیده است. تعداد تراکنش‌های انجام شده در بستر مرکز ملی تبادل اطلاعات در سال ۹۸ ماهانه به ۶۳.۸ میلیون تراکنش رسید و این عدد اکنون ۹۶.۵ میلیون تراکنش ماهانه است.
مجموع تعداد ماهواره‌های بومی توسعه داده شده در آغاز سال ۹۲ فقط سه ماهواره بود که اکنون به ۹ ماهواره رسیده است. تعداد خدمات پستی در آغاز دولت یازدهم ۱۰ خدمت پستی بود که در سال ۹۹ به ۳۳ خدمت ارتقا یافت.
ظرفیت ترانزیت بین‌الملل در سال ۹۲، ۱۱۶ گیگابیت بر ثانیه بود که اکنون به ۴۸۹۰ گیگابیت بر ثانیه رسیده که می‌توان گفت رشد ۴۰۰درصدی را تجربه کرده‌ایم. ظرفیت پهن باند اینترنت بین‌الملل نیز ۱۲۲ گیگابیت بر ثانیه بود که اکنون به ۴۴۰۹ گیگابیت بر ثانیه رسیده است.
سهم اقتصاد دیجیتال از GDP (تولید ناخالص داخلی) کشور ۲.۶ درصد در ابتدای دولت یازدهم بود که امروز به ۶.۵ درصد رسیده است.


دفاع از آمازون در توئیتر با استخدام ارتش سایبری

انتشار اسناد داخلی آمازون نشان داد این غول اینترنتی تحت یک برنامه محرمانه، به استخدام و تعلیم کارمندان برای دفاع از این شرکت در فضای توئیتر پرداخته است.
به‌ گزارش ایسنا، آمازون در خصوص ارتش کارمندانی که برای دفاع از این شرکت و جف بزوس، مدیرعاملش در توئیتر و شیوه‌ای که در برابر انتقادات از شرایط کارمندان آمازون به‌کار گرفته است، با دور جدیدی از تفحص روبه‌رو است. وب سایت اینترسپت اسنادی را منتشر کرد که نشان می‌دهند آمازون تحت برنامه‌ای با عنوان وریتاس، به استخدام و تعلیم کارمندانی پرداخته تا اجازه ندهند انتقاداتی که علیه آمازون و شرایط کارمندان این شرکت در توئیتر مطرح می‌شود، بدون
پاسخ بماند.
طبق اسنادی که به دست اینترسپت رسیده است، آمازون از سفیرانش خواسته تجربه قوی و سابقه روابط عمومی پاکی داشته، شوخ طبع بوده و با انرژی نظرشان را بگویند و انتقادها را مؤدبانه رد کنند.
در یک آزمایش تحت این برنامه از کارمندان آمازون خواسته شد به‌تمرین پاسخگویی علیه این انتقادات که بزوس باید مالیات بالاتری دهد، بپردازند.
این در حالی است که برنی سندرز با یک کارگر صحبت کرده بود که گفته بود به‌دلیل شرایط کاری آمازون، به خودکشی فکر کرده است. همچنین در سپتامبر 2020 دو نماینده مجلس امریکا اعلام کردند پس از این که تلاش کردند یکی از انبارهای آمازون را بنا به درخواست این شرکت بازرسی کنند، کارکنان امنیتی آمازون پلیس را خبر کردند. افراد دیگری که از تأسیسات آمازون دیدار کرده‌اند، اظهار کرده‌اند این بازدید تأثیر چندانی در رفع نگرانی‌های آنها درباره شرایط کاری نداشت.
بر اساس گزارش بیزنس اینسایدر، مدیران ارشد و تیم‌های روابط عمومی آمازون اخیراً در توئیتر رفتار تهاجمی‌تری پیدا کرده و علناً به مشاجره با نمایندگان کنگره پرداخته‌اند که از شرایط کاری در این شرکت انتقاد دارند.