علی اصغر مونسان
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
18 ماه مه مصادف با 28 اردیبهشت از سوی کمیته بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم ICOM) به‌عنوان روز جهانی موزه‌ها اعلام شده است تا هرساله در چنین روزی با برنامه‌های هدفمند و مبتنی بر رویکردهای علمی و فرهنگی، توجهات عمومی و نظر مسئولان و سیاستگذاران را به اهمیت موزه و میراث فرهنگی جلب کند. امروزه برای همگان در تمام جوامع امری مبرهن است که توسعه پایدار بدون توجه به موزه و میراث فرهنگی ممکن نیست، زیرا عناصر هویتی و تاریخی ملت‌ها عاملی ضروری و لازم برای حفظ و توسعه جوامع محسوب می‌شود. امروزه موزه‌ها فراتر از محل نگهداری اشیای فرهنگی، تاریخی به فضاهایی آموزشی و فرهنگساز تبدیل شده‌اند که زندگی بشر و دستاوردهای گذشته او را برای مخاطبان روایت می‌کنند و موجب توسعه صلح، دوستی و تفاهم میان ملت‌ها می‌شوند.
سرزمین کهن ایران با بیش از یک میلیون اثر تاریخی و 11 هزار سال تجربه زندگی بشر در ادوار گوناگون، مهد تمدن‌ها و فرهنگ‌های مختلف محسوب می‌شود و از این منظر وجه میراث فرهنگی در این دیار بر وجوه دیگر غلبه می‌کند. ایران بهشت فرهنگ‌های متنوع و میراثی غنی است و از این منظر همواره مورد علاقه گردشگران فرهنگی از اقصی نقاط جهان بوده است. از این منظر توسعه موزه‌ها و همچنین  صیانت از میراث فرهنگی در کشورمان اهمیتی مضاعف می‌یابد.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اعتقاد به چنین رویکردی طی سال‌های اخیر بیش از پیش تلاش و ظرفیت خود را معطوف به حوزه میراث فرهنگی و بویژه موزه‌ها کرده و در این مسیر در تمامی شاخص‌ها اعم از توسعه کمی و کیفی موزه‌ها، مرمت و حفاظت آثار تاریخی منقول و غیرمنقول و همین طور ثبت آثار تاریخی ملموس و ناملموس در سطح ملی و جهانی، گام‌های بلندی برداشته است. در این زمینه با اعتقاد به نقش مؤثر مشارکت عمومی در حفظ و گسترش موزه‌ها، استفاده حداکثری از توانایی‌های فکری و مادی افراد حقیقی و حقوقی در دستور کار قرار گرفته و دستاوردهای ارزنده‌ای نیز به بار آورده است. در این مسیر تا قبل از کرونا تقریباً در هر هفته شاهد افتتاح یک موزه بودیم که بخش خصوصی بیشترین سهم را در این تحول داشته است، به گونه‌ای که شاهد رشد 400 درصدی در حوزه موزه‌های خصوصی می‌باشیم. در حال حاضر 171 موزه خصوصی در کشور فعال است. تعداد کل موزه‌های کشور قبل از انقلاب 45 موزه بود و از ابتدای انقلاب تا سال 92 تعداد 409 موزه تأسیس شده است. اما از ابتدای دولت یازدهم و با رشدی شتابان در دولت دوازدهم مجموعاً 292 موزه در کشور ایجاد شده که در واقع رشدی 200 درصدی داشته است. همچنین  تعداد کل آثار فرهنگی تاریخی منقول، غیرمنقول، طبیعی و ناملموس که تاکنون در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده 39 هزار و 143 اثر است که 6 هزار و 758 اثر مربوط به دولت یازدهم و دوازدهم بوده است. در این بخش شاهد رشد 165 درصدی هستیم.
در بخش مرمت آثار نیز با بهره‌گیری از دانش سنتی و نوین مرمت و متخصصان علوم چند رشته‌ای، اقدام های در خور توجهی در حوزه میراث فرهنگی کشور صورت گرفته است. تعداد پروژه‌های مرمتی انجام شده در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با نگاهی به مقایسه آماری از 1670 اثر در دولت یازدهم به 2530 بنا در دولت دوازدهم رسیده که حاکی از رشد 51 درصدی است. طی سال‌های اخیر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی توانسته است با وجود محدودیت اعتبارات و امکانات، در کنار وظایف حاکمیتی، با بهره‌گیری از ظرفیت گروه‌های مختلف جامعه و بخش خصوصی و با رشد روزافزون میزان آگاهی جامعه به اهمیت گنجینه‌های تاریخی، دوام و بقای میراث فرهنگی را تضمین کند.
در حال حاضر بخش عمده‌ای از آثار تاریخی و فرهنگی کشور توسط اشخاص حقیقی و حقوقی نگهداری، حفاظت، مرمت و احیا می‌شود و تعداد قابل توجهی از بناها و موزه‌ها از سوی بخش خصوصی مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. پایگاه های میراث ملی و جهانی نیز با بسیج امکانات و بسترسازی محیطی با استفاده از توان موجود در جوامع محلی منشأ اقدام های اثر‌گذاری بوده‌اند.
از سویی پیگیری‌های حقوقی برای بازگرداندن آثار فرهنگی‌ تاریخی شناسایی شده ایران در کشورهای مختلف از جمله اقدام های مهمی بوده که با دیپلماسی فعال دولت، سرعت گرفته است. در این زمینه طی سال‌های ۹۳ تا سال ۹۶ و در دولت یازدهم ۸۸۷ قلم شیء فرهنگی از کشورهای امریکا، بلژیک و ایتالیا به کشور مسترد شد و در دولت دوازدهم این اقدام با استرداد 1835 شیء تاریخی از کشور‌های امریکا و سوئیس، 107 درصد رشد کرد.
افزایش تعداد آثار ثبتی کشورمان در دو حوزه ملموس و ناملموس در فهرست میراث جهانی از دیگر افتخارات جمهوری اسلامی ایران است که به همت وزارتخانه در همراهی دیگر دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی عملی شده است.
از تعداد 40 اثر ثبت جهانی [شده] کشورمان در یونسکو به تفکیک 24 اثر ملموس و 16 عنصر ناملموس است که رتبه نهم جهانی در حوزه میراث ملموس و هفتم جهانی در ثبت میراث ناملموس را برای ایران رقم زده است. در این بخش 14 اثر طی دولت‌های یازدهم و دوازدهم در فهرست میراث جهانی جای گرفته است.
نگاهی تحلیلی به این آمار و ارقام، حکایت از تحولاتی است که در سال‌های اخیر در حوزه میراث فرهنگی و بویژه موزه‌ها داشته‌ایم و با توجه به جریان ساز بودن این حرکت، همچنان نیز ادامه خواهد داشت. روز موزه و هفته میراث فرهنگی مجالی مقتضی است تا با گرامیداشت داشته‌های فرهنگی و تاریخی مان، بیش از پیش افراد جامعه را با گنجینه‌های ارزشمند ایران زمین آشنا کنیم، از این‌رو امسال نیز گامی متفاوت برای ایجاد نشاط اجتماعی و بهره‌مندی بیشتر مردم از مواهب میراث فرهنگی کشورمان برداشتیم. گشایش باب عالی، درِ تاریخی کاخ گلستان، پس از سال‌ها بسته ‌بودن، به میمنت روز موزه و آغاز هفته میراث فرهنگی انجام شده است تا از این پس بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان میراث فرهنگی تجربه‌ای دلنشین‌تر از حضور در مجموعه جهانی کاخ گلستان داشته باشند. ویژگی‌های مناسب برای ورود به باغ ایرانی از جمله وجود هشتی و راهرو برای ورود به باغ محوطه کاخ گلستان یکی از مؤلفه‌های درِ عالی است و بازگشایی این در می‌تواند محورتاریخی- گردشگری که از میدان امام خمینی آغاز می‌شود و تا بازار ادامه دارد را دوباره فعال کند. گشایش باب عالی را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم هر روز شاهد رویدادها و رخدادهای مبارک برای میراث فرهنگی و صیانت روزافزون از این گنجینه متعالی کشورمان باشیم.

قدیمی‌ترین در کاخ گلستان باز شد

«باب عالی» که تاریخی‌ترین در کاخ گلستان است، با حضور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باز شد.
به‌گزارش ایسنا، «باب عالی» در شرقی کاخ گلستان است که با ارگ سلطنتی تهران همسن بوده و بیشتر از ۶۰ سال بسته مانده بود. نخستین‌بار سال ۱۳۸۹ وعده بازگشایی ورودی شرقی کاخ، از خیابان ناصرخسرو داده شد که بدتعهدی‌ها آن را تا امروز به تأخیر انداخت.
با بازگشایی این در، دسترسی به کاخ گلستان از خیابان ناصرخسرو و بازار تهران امکانپذیر می‌شود. آفرین امامی، مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان گفته است: برای بازگشایی این در، نمای «باب عالی» پاکسازی شده و پرده ای سمت خیابان ناصرخسرو آویخته شده و برای درامان ماندن نما از فضولات پرندگان، ساختاری فراهم شده، سیستم بلیت‌فروشی الکترونیکی ایجاد شده و ساعت شمس‌العماره نیزبه کارافتاده است. به‌گفته او، با بازگشایی در شرقی کاخ گلستان، در جنوب غربی همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و بسته نمی‌شود.
علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پس از افتتاح باب عالی که همزمان با روز جهانی موزه و آغاز هفته میراث فرهنگی انجام شد، گفت: کاخ گلستان یکی از مراکز مهم بازدید گردشگران خارجی است. به‌عنوان یک شهروند همیشه برایم سؤال بود «در» مهم اینجا چرا بسته مانده است. بازدیدی انجام شد و متوجه شدیم به خاطر بسته بودن این در، از بخش‌هایی از کاخ بازدید نمی‌شود، مشکلاتی هم وجود داشت. مونسان درباره هزینه مرمت و گشایش باب عالی، گفت: حدود یک و نیم میلیارد تومان برای مرمت این باب خرج شده است. البته کاخ گلستان به‌عنوان مجموعه ای جهانی، بودجه ثابتی برای نگهداری دارد. وزیر میراث فرهنگی با اشاره به واگذاری برخی بناهای تاریخی به بخش خصوصی اظهار کرد: با توجه به بودجه محدودی که داریم یک‌سری از بناهای تاریخی که فاخر نبودند به بخش خصوصی واگذار شدند تا تمرکز ما روی بناهای فاخر باشد.

خطر آتش‌سوزی در کمین جنگل‌های ۵ استان کشور

گروه ایران زمین - جانشین معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ضمن اشاره به انتشار نقشه پیش‌بینی حریق در جنگل‌ها و مراتع گفت: پنج استان به‌ لحاظ ریسک بالای وقوع آتش در شرایط بحرانی هستند.
به‌گزارش ایسنا، رضا بیانی افزود: نقشه پیش‌بینی حریق در جنگل‌ها و مراتع کشور با جزئیات منتشر شده و در اختیار استان‌ها قرار گرفته است. در این نقشه‌ها مشخص کرده‌ایم که در کدام استان‌ها و شهرستان‌ها احتمال وقوع آتش‌سوزی وجود دارد همچنین بازه زمانی افزایش ریسک وقوع حریق مشخص شده است. به‌عنوان نمونه پیش‌بینی کرده‌ایم که در بخش‌هایی از استان کردستان از اواخر خرداد تا اواسط تیر ماه آتش‌سوزی داشته باشیم. بیانی ادامه داد: درحال‌ حاضر برخی از نقاط منطقه زاگرس  به‌لحاظ ریسک بالای وقوع آتش در شرایط بحرانی هستند. ازجمله این مناطق می‌توان به بخش هایی از استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، فارس بویژه قسمت‌های جنوبی آن، کردستان، لرستان، ایلام بویژه مناطق شمالی آن و منطقه کبیر کوه - که اولین موج گرمایی کشور عراق از این منطقه وارد استان ایلام می‌شود - اشاره کرد. جانشین معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به اینکه بیشترین آتش‌سوزی‌ها در مناطقی رخ می‌دهد که رطوبت به زیر ۳۰ درصد و دمای هوا به بیش از ۳۰ درجه سانتیگراد برسد، گفت: نیروهای یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها براساس مناطق بحرانی وقوع آتش تقسیم‌بندی شده‌اند تا درصورت آتش‌سوزی بلافاصله خود را به محل برسانند. وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود تصریح کرد: سطح جنگل‌ها و مراتع کشور با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای که وقوع آتش در مناطق مختلف را گزارش می‌دهند نیز پایش می‌شوند.

تراژدی زاینده رود در«بیداری به وقت خون»

اصفهان - نمایش «بیداری به وقت خون» به نویسندگی و کارگردانی احسان جانمی در تالار هنر به روی صحنه رفت. به‌گزارش ایلنا، مدیر تالار هنر با اعلام این خبر گفت: نمایش «بیداری به وقت خون» به نویسندگی و کارگردانی احسان جانمی از سوی تالار هنر وابسته به سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان در حال اجرا است. سعید امامی افزود: تئاتر«بیداری به وقت خون» تئاتر صحنه‌ای انتخاب شده از استان اصفهان است که با موضوع زاینده رود در سال گذشته جوایز متعددی را دریافت کرد و در سی‌و‌نهمین جشنواره تئاتر استان اصفهان برگزیده شد که جفاهای رفته بر محیط زیست و زاینده رود را برای مخاطب به تصویر می‌کشد. وی تصریح کرد: این نمایش با لهجه اصفهانی اجرا می‌شود که نشان می‌دهد حتی در تئاتر تراژیک هم می‌توان از این لهجه استفاده کرد. امامی ادامه داد: اجرای نمایش «بیداری به وقت خون» از روز 26 اردیبهشت ماه آغاز شده و تا 7 خردادماه در سالن نقش جهان تالار هنر با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به روی صحنه می‌رود.