گروه اقتصادی / یکی از کالاهایی که در سال‌های اخیر و در اوج تحریم‌ها به پاشنه آشیل صنعت نفت بویژه در دو بخش پالایشی و پتروشیمی تبدیل شده بود، کاتالیست‌ها بودند. کاتالیست‌ها جزو فناوری‌های پیشرفته (هایتک High-tech) محسوب می‌‌شوند و در این سال‌های تحریم، بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی از فروش برخی کاتالیست‌ها به ایران خودداری می‌‌کردند. ایران به بیش از  40 نوع از این محصول کاربردی در تولید انواع سوخت‌ها و طیف وسیعی از فرآورده‌های میانی و نهایی نیاز دارد و بررسی‌ها نشان می‌‌دهد که تاکنون توانسته است حدود 24 مورد را در داخل تولید و تأمین کند. این مسأله باعث شده که در صنعتی مانند پتروشیمی که فروش آن تحریم‌پذیر نیست، اما در تولید بارها به خاطر تحریم مشکلاتی رخ دهد. حالا برنامه وزارت نفت و زیرمجموعه آن این است که تا پایان این دولت، نه تنها از این محدودیت رفع و تحریم‌زدایی از آن صورت بگیرد، بلکه ایران صادرکننده بسیاری از کاتالیست‌ها شود.
به گزارش «ایران»، در سال نخست دولت سیزدهم 5 قرارداد و تفاهمنامه به ارزش قریب به 55 میلیون دلار بین شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی و شرکت‌های پتروشیمی امضا شده که در نتیجه اجرای این تفاهمنامه‌ها و قراردادها خودکفایی صددرصدی در تولید کاتالیست‌های صنعت نفت تا پایان دولت سیزدهم محقق می‌‌شود. به این ترتیب، تولید کاتالیست‌های مورد نیاز صنعت پتروشیمی در داخل کشور، هم از خروج ارز جلوگیری می‌‌کند و هم از تحریم پذیری. ضمن آنکه زمینه حرکت صنعت پتروشیمی از محصولات بالادست و کم ارزش را به سمت محصولات میان دست و پایین دست فراهم می‌‌کند. در همین حال، صادرات کاتالیست و ارزآوری از این محل نیز افزایش می‌‌یابد.
در این رابطه مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی بر ضرورت بومی‌سازی دانش فنی و کاتالیست‌های مورد نیاز صنعت پتروشیمی تأکید و بیان می‌‌کند: تا پایان دولت سیزدهم با استفاده از توان شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی و شرکت‌های دانش‌بنیان همه کاتالیست‌های مورد نیاز این صنعت بومی‌سازی خواهد شد. این مهم کمک می‌‌کند تا صنعت پتروشیمی به‌صورت متوازن در بخش زنجیره ارزش افزوده توسعه یابد.

 گروه اقتصادی / در روزهای اخیر وزیر نیرو سفری یک روزه به افغانستان داشت و در این سفر حقابه ایران از رودخانه مشترک هیرمند را مطالبه کرد. در جریان این سفر و مذاکراتی که صورت گرفت، طرف افغانستانی پذیرفت که مطابق با ‌معاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند (‌هلمند)، آب این رودخانه را به سمت شوره زار‌ها منحرف نکند و اجازه دهد که آب وارد ایران، یعنی منطقه سیستان شود.
بررسی‌ها نشان می‌‌دهد مهمترین موضوعی که در ماه‌ها و سال‌های اخیر موجب عدم دریافت حقابه می‌شد، اجرای یک پروژه در نزدیکی مرز جمهوری اسلامی بود. یک بند انحرافی که در یکی دو سال اخیر با احداث آن، حقابه کشور آزاد نمی‌شد. حقابه ایران از سد کجکی کشور افغانستان رها می‌‌شد و به بند کمال‌خان در ٧٠ کیلومتری مرز ایران می‌رسید، اما در جنوب منطقه بند کمال‌خان، منطقه‌ای به نام گود زره وجود دارد که شوره زار است و به واسطه این بند انحرافی، حقابه هیرمند به آن منطقه منحرف می‌‌شد. آن طور که گزارش‌ها از دستاورد سفر علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو به افغانستان حکایت می‌‌کند، طرف افغانستانی پذیرفته که دیگر جریان آب به سمت شوره زار گود زره منحرف نشود و آب در مسیر طبیعی خود به سمت ایران جریان یابد.
در این رابطه، سخنگوی صنعت آب می‌‌گوید: وزیر نیرو در این سفر درخصوص معاهده ۱۳۵۱ با طرف افغان گفت‌وگو کرده است. خواست ایران تحقق حقابه بر اساس معاهده فی مابین سال ۱۳۵۱ است و قیود جدیدی اضافه نشده است، لذا حقابه ایران بدون شروط جدید رها خواهد شد. فیروز قاسم زاده مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور در گفت‌وگو با «ایران» ادامه می‌‌دهد: «این حقابه بایستی در طول سال آبی رها شود که افغانستان هنوز بجز بخش اندکی از آن را رها نکرده است.»
قاسم‌زاده درخصوص زمان آزادسازی حقابه نیز توضیح می‌‌دهد: «در حال حاضر نشست کمیساران برای رفع موانع موجود و رهاسازی زودهنگام در افغانستان در حال برگزاری است.» 
گفتنی است، اشرف غنی، رئیس جمهور فراری افغانستان در مراسم افتتاح سد کمال خان در ابتدای سال 1400 گفته بود: «افغانستان از این پس در مقابل نفت به ایران آب می‌دهد.»

آزادسازی حقابه در روزهای پیش رو
بررسی تاریخی میزان حقابه ایران از این رودخانه نشان می‌‌دهد که در سال‌های نرمال ٨٢٠ میلیون مترمکعب حقابه جمهوری اسلامی ایران بوده است. این درحالی است که براساس آخرین داده‌های موجود در سال آبی جاری کمتر از ۴ میلیون مترمکعب آب از حقابه ۸۲۰ میلیون مترمکعب مندرج در معاهده وارد کشور شده است، حالا قرار شده که با توجه به شرایط بارشی کمیساران آب در این خصوص تشکیل جلسه بدهند و موضوع را بررسی کنند تا این حقابه آزاد شود. 
زمان آن هنوز قطعی نشده اما وزیر نیرو می‌‌گوید: «امیدواریم که در روزهای پیش رو شاهد رهاسازی حقابه ایران باشیم.»
وزیر نیرو در این سفر با سرپرست وزارتخانه‌های انرژی و آب و امور خارجه افغانستان دیدار کرد و پس از دیدار با سرپرست وزارت انرژی و آب طالبان مقرر شد کارگروه تخصصی کارشناسان آب و برق با حضور نمایندگان دو کشور نیز در وزارت انرژی و آب افغانستان تشکیل شود.

 گروه اقتصادی/ شکستن رکورد فروش نفت و میعانات گازی در 3 سال اخیر و رشد 40 درصدی صادرات نفت خام و میعانات گازی نسبت به ماه آخر دولت قبل بارها با آمار اعلامی منابع ثانویه نظیر مؤسسه ردیابی نفتکش‌ کپلر تأیید شده است. این افزایش صادرات نفت خام و میعانات گازی از طریق انعقاد قراردادهای جدید فروش، تمرکز بر بازارهای جدید صادراتی و بهره‌گیری از روش‌های متنوع فروش از جمله تهاتر رقم خورده و حالا گزارش‌های سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) نیز آن را تأیید می‌‌کند.
در تازه‌ترین گزارش اوپک، یعنی گزارش ماه اوت اوپک آمده است که ایران در ماه ژوئیه ۲ میلیون و ۵۵۸ هزار بشکه نفت خام تولید کرده است و میزان برآوردها ۱۱ هزار بشکه کمتر از ماه ژوئن (خردادماه- تیرماه) است اما همچنان میزان تخمینی تولید نفت ایران نشان می‌‌دهد که صادرات نفت کشور بیش از یک میلیون بشکه در روز است.
در این گزارش رقم پالایش و مصرف داخلی نفت خام کشور یک میلیون و 691 هزار بشکه برآورد شده است. با در نظر گرفتن این ارقام که البته توسط مقامات وزارت نفت نه رد و نه تأیید شده؛ می‌‌توان گفت که منابع ثانویه، صادرات روزانه نفت خام ایران را رقمی در حدود 867 هزار بشکه تخمین می‌‌زنند. این رقم احتمالاً کمتر از تولید و صادرات ایران است زیرا نفت خام ایران به خاطر تحریم‌ها در بازار خاکستری به فروش می‌‌رسد، اما با احتساب این رقم و در نظر گرفتن اینکه صادرات میعانات گازی کشور در حدود 300 هزار بشکه در روز است، می‌‌توان گفت که میزان صادرات نفت کشور (مجموع نفت خام و میعانات گازی) از یک میلیون بشکه در روز فراتر می‌‌رود.

کمک  افزایش صادرات و درآمدهای نفتی به تأمین منابع ارزی کشور
یک مقام آگاه در وزارت نفت این رقم را تأیید می‌‌کند و به «ایران» می‌‌گوید: «صادرات نفت کشور اکنون فراتر از یک میلیون بشکه در روز است. اما ارائه ارقام دقیق امکانپذیر نیست.»
اخیراً وزارت نفت نیز در گزارشی نوشت: «در چند ماه اخیر افزایش فروش نفت و میعانات در کنار افزایش قیمت، کسری سنگین بودجه ۱۴۰۰ را جبران کرده و دست دولت را در مدیریت بازار ملتهب ارز، بازتر کرده است. چنانکه دولت برای اولین بار در سال‌های اخیر برای اداره خود در ماه‌های نخست سال از بانک مرکزی تنخواه نگرفته است.»
اکنون بازار جهانی نفت خام منتظر نتیجه توافق هسته‌ای ایران و غرب است و خبرگزاری رویترز در گزارشی عنوان می‌‌کند که این توافق می‌‌تواند به افزایش یک میلیون بشکه‌ای صادرات نفت ایران بینجامد.
گزارش ماه اوت اوپک نشان می‌دهد ۱۳ عضو این سازمان بر اساس گزارش منابع ثانویه در ماه ژوئیه (تیرماه - مردادماه)، ۲۸ میلیون و ۸۹۶ هزار بشکه نفت خام تولید کردند که ۲۱۶ هزار بشکه بیشتر از ۲۸ میلیون و ۶۸۰ هزار بشکه ماه ژوئن بوده است. 
به نظر می‌‌رسد که اوپک بدون لغو تحریم‌های نفتی ایران و ونزوئلا، چندان ظرفیت مازادی برای افزایش عرضه به بازار نداشته باشد. قیمت نفت خام اکنون در محدوده  98 دلار در بشکه است و کشورهای غربی به ویژه اروپا با تورم ناشی از قیمت انرژی مواجه‌اند و در آستانه رکود بزرگ بسر می‌‌برند.