امام محمدباقر(ع):
چه بسیار خوب است نیکیها پس از بدیها و چه بسیار بد است بدیها پس از نیکیها.
اصول کافی، ج 2، ص 458
دعای روز یازدهم
ماه مبارک رمضان
اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَیّ فِیهِ الْإِحْسَانَ وَ کرِّهْ إِلَیّ فِیهِ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ وَ حَرِّمْ عَلَیّ فِیهِ السَّخَطَ وَ النِّیرَانَ بِعَوْنِک یا غِیاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ
خدایا در این ماه نیکی را پسندیده من گردان و نادرستیها و نافرمانیها را مورد کراهت من قرار ده و خشم و آتش برافروخته را بر من حرام گردان به یاری ات ای فریادرس دادخواهان.
احمد آرام: ماشینها با رماننویسان رقابت میکنند
در آینده پیش رو ممکن است ماشینها با رماننویسان رقابت کنند و شاید از آنها پیشی بگیرند. کسانی که در کشورهای بسیار پیشرفته و مدرن زندگی میکنند، معمولاً آرزو دارند که آنچه را هرگز به واقعیت نمیانجامد، یک روز توسط تکنیکهای تازه و نرمافزارها اختراع و بتوانند آرزوهایشان را محقق کنند. کسانی که در کشورهای بسیار مدرن زندگی میکنند همیشه این احساس خطر را داشتهاند که مدرن بودن اینبار یکجور دیگر تعریف شود؛ یعنی مدرن بودن شبیه به هیولایی شود که بتواند آنها را از پا بیندازد، منتها ما یک کشور مدرن نیستیم. ما هنوز به آن نقطه نرسیدهایم که احساس کنیم یک روز روبات بر ما حکومت خواهد کرد. البته آنچه مطرح میشود هم امروزه یک نظریه است. ممکن است در کارخانههای بزرگ که تدریجاً از روبات استفاده میکنند (صنایع مختلف) این اتفاق بیشتر بیفتد ولی ما در کشوری زندگی میکنیم که هنوز نتوانستهایم بدانیم مرز بین مدرنیته و سنت چیست و اگر اظهارنظری هم میکنیم از آن ما نیست. ما سنتهایی در کشورمان داریم که نمیگذارد چیزی جایگزین نویسنده واقعی شود.
بخشی از صحبتهای این نویسنده در گفتوگو با ایسنا
خطا و هنر هنرمند را از یکدیگر جدا کنیم
مجید ابهری
آسیب شناس اجتماعی و رفتارشناس
محبوبیت امانتی است که از سوی آحاد جامعه به شخصی اهدا میشود. ورزشکار، بازیگر، خواننده یا استاد موسیقی این امانت را بهصورت هدیهای از جامعه میگیرد و باید در حفظ آن کوشا باشد چرا که سلبریتیها یا هنرمندان یکی از گروههای اصلی در الگوهای رفتاری جامعه هستند و اگر خطایی از آنها سر بزند جامعه با دیده اغماض به آن نگاه نمیکند. البته به این واقعیت باید توجه داشته باشیم که هنرمند نیز انسان است و انسان براساس فلسفه ممکنالخطا بودن در معرض بروز اشتباه و خطاست. بنابراین باید به این نکته اساسی در ارزیابی فرهنگی و اجتماعی خود توجه کنیم اما در مقابل این فلسفه باید گفته شود که سلبریتیها و گروههای مرجع باید بسیار مراقب رفتارهای خود باشند چرا که آنها زیر ذرهبین ارزیابی جامعه بخصوص جوانان و نوجوانان هستند و باید بسیار مراقب رفتار خود باشند.
اما باید به یک نکته اساسی هم اشاره کنم که بواسطه یک خطا نباید یک چهره مورد توجه و علاقه جامعه را در دفتر قرمز قرار دهیم. یعنی تمام محاسن، امتیازات و زحمات او را نادیده گرفته و به قول معروف او را بایکوت کنیم. این حرکت با توجه به اینکه خداوند بزرگ قبول کننده توبههای همه افراد است در مورد ما نیز صادق است چرا که خود ما هم ممکن است اشتباهی کنیم و علاقهمند باشیم که اطرافیان و دیگران به آن اشتباه با نگاه پوشش و بخشش بنگرند. اما سلبریتیها و چهرههای مورد توجه بعد از وقوع یک خطا، اشتباه یا حادثه، گاهی آنچنان مورد غضب جامعه قرار میگیرند که حتی دیگر آثار آنها هم مردود شمرده میشود. هنرمند ممکن است اشتباهاتی داشته باشد اما مگر در مورد هنرمندان خارجی ما به ماهیت و شخصیت آنها توجه داریم؟ تنها از هنر آنها استفاده میکنیم. بنابراین خط بطلان و قرمز کشیدن روی یک هنرمند سلبریتی در هر رشتهای بهدلیل اشتباه و خطا کار درستی نیست، اما باید جامعه به این نکته توجه کند این شخص دیگر از جایگاه الگو و نماد تربیتی و فرهنگی تغییر مکان داده است. او را دیگر الگو قرار ندهند ولی میتوانند از هنرش استفاده کنند چون به هنر او لطمهای وارد نشده است.
همیشه این امکان وجود داشته که هنرمندان دچار خطا و اشتباهاتی شوند و این مسأله در سالهای پیش هم اتفاق میافتاد اما فضای مجازی وجود نداشت که مردم از این خطاها به این شکل باخبر شوند. اکنون بعضی از رسانهها بخصوص در فضای مجازی هنرمند خطاکار را آنچنان مورد هجوم قرار میدهند که انسان تصور میکند جرم و جنایتی مرتکب شده که به هیچ عنوان نمیتوان از آن چشمپوشی کرد.
سلبریتیها و چهرههای محبوب باید توجه داشته باشند که کوچکترین خطای آنها سوابق آنها را خدشهدار کرده و افراد مشابه آنها را نیز مورد تهاجم لفظی یا رسانهای قرار میدهد. اشتباه یکی از این سلبریتیها در مورد بقیه نیز ممکن است سرایت داشه باشد. اما ما بهعنوان مخاطب آثار هنرمندان باید توجه داشته باشیم که اگر جرم و اشتباه یک هنرمند توسط مراجع قضایی مورد رسیدگی قرار میگیرد ما از ارزیابی و قضاوت در مورد او خودداری کنیم.
یگانه خدامی
یکی دیگر از اهالی رسانه درگذشت. خبر درگذشت اشکان منصوری خبرنگار حوزه سینما بهدلیل عارضه کلیوی در سن ۴۰ سالگی همکاران او را غمگین کرد و در توئیتر و اینستاگرام خیلیها از او نوشتند. منصوری بازیگر هم بود و در فیلم «هزارپا» و مجموعههای تلویزیونی «هشت و نیم دقیقه» و «پرستاران» و سریال نمایش خانگی«رقص روی شیشه» بازی کرده بود: «وقتی آدمها از دنیا میرن، «خوش اخلاق» بودن بهترین چیز جذابیه که میتونه ازشون به یادگار بمونه. اشکان منصوری رفت»، «تو جشنواره که دیدمش، اول نشناختم. گویا بابت تشخیص اشتباه پزشکها و سمی شدن تیروئید، ۲۵ کیلو لاغر شده بود. از روزگار گله داشت اما باز هم شاکر بود. دلم برای اون چشمهای روشن و اون لبخند زیبا تنگ میشه...»، «حالا یکی یکی برات پیام تسلیت میفرستن همه اونایی که زمانی که بودی ندیدنت... بهت نقش ندادن و سر دووندنت... دنیا و آدماش همینقدر کثیف و بیرحمن... در آرامش باشی رفیق بیادعا.»
روز یازدهم ماه رمضان
ای خدای آفریننده طلوع لبخند بر لبهای صبح!
عبدالرحیم سعیدی راد
شاعر و پژوهشگر
موجها به سمت تو اوج میگیرند. ستارههای نشسته پای منبر ماه، دست به سوی تو بالا میبرند و نیلوفران باغ به سمت تو میخزند. ای بزرگِ با سخاوت!هر دستی که به سمت تو کشیده میشود، خالی بر نمیگردد.
این دست کوتاه پلی است، کشیده شده از خاک تا افلاک!راهی است از دلهای دردمند تا اجابت کریمانه تو؛ای یاور کسانی که جز تو یاری ندارند، در این ایستگاه یازدهم ماه رمضان بر دلهای خشک و کویری، باران نشاط و رحمت و برکت ات را بباران! همین
جایگاه ارزشهای اخلاقی در آیین اسلام
اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
یکی از تعالیم اسلام باورداشتن به پاداش و کیفر اعمال نیکوبد فرد مسلمان در آخرت است. قرآن کریم مکرر از اعمال نیک (صالحات) و پاداش اخروی آن و تقبیح اعمال بد وزشت و مکافات تعیین شده برای آنها در زندگی پس از مرگ یاد کرده و باورداشت آن را نشانه ایمان که از ارکان شریعت اسلامی میباشد، برشمرده است. اسلام آنچه را باید بدان ایمان آورد و بدانچه باید عمل کرد تعلیم داده وبرای زیست مسلمانی مقرارت معینی را معلوم ومشخص نموده است. برمبنای تعالیم اسلام قوانین ومقررات اخلاقی قبل از هرچیز قانون مشیت الهی است. بدین معنا که هر عمل نیکی عبارتست از اطاعت از تعالیمی که خداوند مقرر کرده و هرعمل بد نافرمانی از دستورات الهی است. این موضوع یعنی باید و نبایدهای اخلاقی یکی از موضوعاتی است که بین مکاتب الهی وغیر الهی مورد بحث و تأمل قرارداشته ودر میان مذاهب اسلامی نیز مورد توجه وبحث برانگیز بوده است.
در همین راستا قرآن کریم انسان را موجودی طالب نفع و خیر که اززیادتی آن ملول نشده و اکراه وتأسف وی از شرمعرفی میکند.(سجده49). همچنین قرآن کریم با بیان اینکه هرکس به اندازه ذرهای نیکی و عمل خیر انجام دهد و یا به اندازه ذرهای شر انجام دهد پاداش و سزای آن را در قیامت خواهد چشید، براین مفهوم که نیکی وبدی دارای ارزش و جایگاه ذاتی است تأکید مینماید.(زلزال آیات 7و8)
قرآن کریم بهعنوان مهمترین سند الهی از نیکی و بدی با عناوین «معروف» و «منکر» نیز یاد کرده ومعروف را امری مستحسن و منکررا امری مستوجب تقبیح و مذمت دانسته است. بنابراین در تعالیم کلام وحی نیکی و بدی اموری ذاتاً خیر وشر برشمرده شده که شریعت به رواج این یکی و منع آن دیگری اهتمام ورزیده است. تا آنجا که نیک وبد اعمال پایه واساس ایمان به خداوند وتقوی که رکن ایمان محسوب است برشمرده میشود.
در توصیف اعمال در فکر یک فرد مسلمان دو اصل در تشخیص و تمییز اعمال انسانی که به اخلاق ارتباط پیدا میکند، وجود دارد. اولی قبل از همه چیز دارای ارزش فقهی است که «حکم» نامیده میشود. ودر طیف واجب، مستحب، توصیه شده یا مندوب، حرام ومکروه قابل دستهبندی اند. دومی که دارای ارزش اخلاقی بیشتری است از یک طرف به فحوای تعالیم قرآنی، اعمالی پسندیده (صالحات) هستند که هم جنبه وجوبی دارند هم جنبه توصیه شده و از طرف دیگر اعمال خطا و گناه وکه ناشی از نافرمانی و معصیت نسبت به تکالیف و وظایف شخصی در ارتباط با خداوند است. بدون آنکه لطمه وزیانی به عقیده توحید فرد مرتکب بزند. و خداوند در سایه رحمتش میبخشاید و یا به حکم عدلش مجازات میکند. بنابراین میتوان گفت به همان قرار که قانون اخلاقی، قانونی الهی و برخاسته از مشیت الهی است به همان قرار یک عمل اخلاقی نیز چه مستحسن چه مذموم منوط میشود به اراده خداوندی نه به ذات الهی و ربوبیتش. براین اساس اخلاق و پاداش و مکافات آن تصویری روشن از امتداد زندگی دنیا وآخرت بوده و موجبات ارتداد فرد گنه کاررا فراهم نمیآورد.زیرا همچنانکه بسیاری از جرایم دنیایی با اعمال احکام تنبیهی کیفر داده میشوند بسیاری از گناهان حتی گناهانی که با عنوان کبیره از آنها یاد شده ممکن است مشمول رحمت الهی قرار گرفته وآمرزیده شوند. بدین ترتیب هیچ یک از گنه کاران از دایره امت خارج نشده و راه بازگشت از طریق توبه حقیقی روی گنه کاران باز است و قرآن وحدیث مردمان را به پشیمانی از کار بد و جبران بدیها با اعمال نیک فرامی خوانند.