اختلاف نظر دولت و دستگاه قضایی در ماجرای سپنتا نیکنام

در روزهایی که تعطیلی ایام اربعین باعث رکود خبری در داخل ایران شده بود، باز هم موضوع اختلافات بر سر سرنوشت عضویت سپنتا نیکنام در شورای شهر یزد از تب و تاب نیفتاد. تب و تابی که باز هم حکایت از وجود اختلافاتی جدی در این مورد دارد. روز چهارشنبه، محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری بعد از جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران اعلام کرد که مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه بر سر حضور سپنتا نیکنام در شورای شهر یزد تا زمان تغییر قانون درباره نحوه شرکت اقلیت‌های دینی در انتخابات شوراها «به توافق خوبی» رسیده‌اند. وی این توافق را مبتنی بر «نظر دولت» حسن روحانی نیز عنوان کرد، اما در ادامه هم افزود: «تصمیم درباره سپنتا نیکنام کاری نیست که در اختیار قوه مجریه باشد.» با وجود این در حالی که تنها ساعاتی کوتاه از این اظهارنظر نگذشته بود، دیوان عدالت اداری سخنان رئیس دفتر رئیس جمهوری را رد کرد. دیوان عدالت اداری که پیشتر در حکمی سپنتا نیکنام را از عضویت در شورای شهر یزد معلق کرده بود، در واکنش به گفته‌های رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران، حکم پیشین را معتبر دانسته و اعلام کرد رئیس قوه قضائیه در این باره دستور تازه‌ای نداده است.
خبر خوب واعظی برای سپنتا نیکنام
دولت حسن روحانی از همان ابتدای تعلیق عضویت سپنتا نیکنام در شورای شهر یزد، مخالف جدی این تصمیم بود. روز چهارشنبه هم محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری گفته بود که دولت «بحثش این بود که نمی‌توان ناگهانی قانون را تغییر داد هر قانونی که به تأیید شورای نگهبان رسید باید از اعتباری برخوردار باشد که همه نهادها روی آن حساب باز کنند.» وی همچنین تأکید کرده بود که مجلس برگزار‌کننده انتخابات شوراها است و همین نهاد تعلیق عضویت سپنتا نیکنام را دنبال کرده است. این در حالی است که روز سه‌شنبه، یعنی یک روز قبل از سخنان واعظی، رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس خبر داده بود که علی لاریجانی، رئیس مجلس، در نامه‌ای از رئیس قوه قضائیه خواسته تا زمان تغییر قانون شوراها، سپنتا نیکنام، عضو زرتشتی شورای شهر یزد، امکان حضور در جلسات این شورا را داشته باشد. صحبت‌های روز سه‌شنبه محمد جواد کولیوند وقتی با اظهارات روز چهارشنبه محمود واعظی همراه شد برای خیلی‌ها جای شکی باقی نماند که مسأله سپنتا نیکنام در حال حل شدن است. محمدجواد کولیوند گفته بود که رئیس مجلس در این نامه خواستار تعویق اجرای حکم دیوان عدالت اداری درباره نیکنام نیز شده‌ است. به گفته این نماینده مجلس در صورت موافقت رئیس قوه قضائیه، نیکنام می‌تواند تا زمان تغییر قانون انتخابات شوراها در جلسات شورای شهر یزد شرکت کند، اما «اگر رئیس قوه قضائیه با استمهال رأی دیوان عدالت اداری موافقت نکند طبیعتاً باید تا زمان اصلاح قانون انتخابات صبر کرد.» با وجود این تنها ساعاتی بعد با اظهارنظر دیوان عدالت اداری مشخص شد که هنوز قدم جدی برای بازگشت عضو زرتشتی شورای شهر یزد به ترکیب این شورا برداشته نشده است.
رد سخنان واعظی توسط دیوان عدالت اداری
بعدازظهر چهارشنبه روابط عمومی دیوان عدالت اداری با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «دستور موقت صادره در خصوص عضو شورای شهر یزد به قوت خود باقی است.» در این بیانیه آمده بود: «با توجه به برخی اخبار در رسانه‌های جمعی، مبنی بر اینکه آقای سپنتا نیکنام می‌تواند در جلسات شورای اسلامی شهر یزد حضور پیدا کند و به فعالیت خود ادامه دهد یا اینکه در این قضیه با قوه قضائیه توافقی صورت گرفته است، بدین وسیله اعلام می‌دارد: دستور موقت صادره از شعبه ۴۵ دیوان عدالت اداری به قوت خود باقی است و در این خصوص از ناحیه ریاست محترم قوه قضائیه نیز دستوری صادر و ابلاغ نشده است.» بدین ترتیب مشخص شد ماجرای سپنتا نیکنام در همان نقطه آغازین ماجرا باقی مانده و هنوز گشایش خاصی صورت نگرفته تا او بتواند در جلسات شورای شهر یزد حضور داشته باشد.
انتقاد محمدجواد لاریجانی از برادر کوچکتر
به‌دنبال این تحولات، اظهارنظر چهره‌های سیاسی هم درباره وضعیت سپنتا نیکنام ادامه یافت. روز پنجشنبه، محمد جواد لاریجانی، معاون بین‌الملل قوه قضائیه و رئیس ستاد حقوق بشر ایران، برخی  سخنان منتقدان به حذف سپنتا نیکنام از شورای شهر یزد را به «ضرر امنیت ملی» خواند و ضمن رد نظر رئیس مجلس اعلام کرد که شورای نگهبان هر زمان بخواهد می‌تواند یک قانون را «لغو» و غیر قابل اجرا اعلام کند. محمد جواد لاریجانی در مصاحبه با خبرگزاری میزان، در واکنش به سخنان برادر کوچکترش، علی لاریجانی، رئیس مجلس، گفت که شورای نگهبان اجازه دارد «هر قانونی» را «لغو» و اعلام کند «این مسأله خلاف شرع است یا ما متوجه تناقض آن با شرع شده‌ایم». وی در قسمت دیگری از سخنان خود هشدار داد که گروه‌های سیاسی بخصوص اصلاح‌طلبان و نزدیکان دولت نباید «برای استفاده‌های سیاسی» از موضوع لغو عضویت سپنتا نیکنام «امنیت ملی را به خطر بیندازند.»
به گفته لاریجانی «مواضع کسانی که بخواهند به نام عدم رضایت از این موضوع استفاده سیاسی بنمایند، مسلماً صددرصد حرکتی به ضرر امنیت ملی است.»
موضع مخالف مجلسی‌ها؛ از نایب رئیس اصلاح‌طلب تا رئیس فراکسیون اصولگرایان
سخنان محمدجواد لاریجانی در حالی بیان شده که در مجلس، چهره‌های زیادتری نسبت به قبل منتقد وضعیت به وجود آمده برای سپنتا نیکنام شدند. تا آنجا که روز پنجشنبه حتی حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس فراکسیون اصولگرایان ولایی که طیف منتقدین و مخالفان دولت را تشکیل می‌دهد به دفاع از سپنتا نیکنام پرداخت. وی با بیان اینکه «باید اجازه می‌دادیم سپنتا نیکنام کارش را انجام دهد»، گفت که «وقتی مردم به کاندیدایی رأی می‌دهند، ورود به این مسأله درست نیست.» حاجی‌بابایی در پاسخ به این سؤال که در نهایت کدام نهاد قانونی باید درباره این اختلاف‌دیدگاه اظهارنظر کند، اعلام کرد: «این مشکل باید حل شود. هر کسی که مسئول است باید ورود کند و مشکل را حل کند. اگر نیاز به قانون دارد، ما می‌توانیم در مجلس قانونگذاری کنیم و اگر نه، مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز می‌تواند در این رابطه ورود  و هرچه سریع‌تر این مشکل را مرتفع کند.» همزمان نیز سایت خبرآنلاین گفت‌و‌گویی با مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس را منتشر کرد که وی در آن گفته بود: «لغو عضویت سپنتا نیکنام با هیچ قانون و منطقی همخوانی ندارد.» وی تأکید کرده است: «اگر شورای اسلامی شهر باید همه مسلمان باشد اولی‌تر از آن مجلس شورای اسلامی قرار دارد، پس باید آن هم تماماً از مسلمانان تشکیل شود؛ چطور در مجلس که برای سیاست‌های کل کشور تصمیم گرفته می‌شود و گاهی یک رأی بر کل قانون تأثیر می‌گذارد، اقلیت‌های مذهبی می‌توانند حضور داشته باشند اما در یک شهر این اجازه داده نمی‌شود.»

برش
سپنتا نیکنام: ابلاغیه رسمی درباره حضورم در شورا به دستم نرسیده
سپنتا نیکنام، منتخب زرتشتی شورای شهر یزد پاسخ به سؤالی درباره تصمیم خود برای کاندیداتوری در انتخابات آینده را به زمانی پس از رفع شدن مشکل فعلی موکول کرد. نیکنام در گفت‌و‌گو با «انتخاب»، در پاسخ به این سؤال که با توجه به شرایط پیش آمده آیا تمایلی دارد که در انتخابات آینده شورای شهر یا مجلس کاندیدا شوید یا خیر، گفت: تمام این سؤالات را پاسخگو خواهم بود ولی اجازه دهید از موقعیت فعلی خارج شویم و حاشیه دیگری را اضافه نکنیم. چون همین پاسخ‌های من می‌تواند خودش حاشیه جدیدی ایجاد کند. فعلاً به نظر من باید جو را آرام نگه داریم که بتوانیم مشکل را حل کنیم. او ادامه داد: بعد از حل شدن مشکل، پاسخگو خواهم بود. اما در حال حاضر شرایط خاصی را تجربه می‌کنیم و چون هدف همه ما حفظ آرامش در مملکت و رفع این موضوع است فعلاً صحبتی در این باره نخواهم داشت. نیکنام در پاسخ به سؤال دیگر «انتخاب» درباره نظر او پیرامون طرحی با محوریت علی لاریجانی با هدف تعیین سهمیه برای اقلیت‌های مذهبی در شورای شهر گفت: ترجیح می‌دهم فعلاً وارد این موضوعات نشوم و در جوی کاملاً آرام موضوعات بررسی شود و پس از آن پاسخگو خواهم بود. منتخب شورای شهر یزد در واکنش به اظهارات محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری مبنی بر توافق مجلس  وقوه قضائیه برای حضور وی در جلسات شورای شهر تا زمان اصلاح قانون، گفت: تا این لحظه هیچ ابلاغ رسمی به دست بنده نرسیده و من نیز خبر را از طریق رسانه‌ها شنیده‌ام.