شوخی آتش‌بس تازه در سودان جنوبی

سم مدنیک
مترجم: وصال روحانی
احزاب معارض در کشور پرتلاطم سودان جنوبی یک بار دیگر اعلام آتش‌بس کرده و ظاهراً به ستیزی پایان داده‌اند که حداقل 400 هزار نفر را در شش سال به دامان مرگ کشانده و موجب آوارگی خیل مردم طی 6 سال اخیر شده اما تعدد دفعات صلح طی این مدت و بازگشت بالنسبه سریع احزاب متخاصم به شرایط جنگی، این سؤال بدیهی را ایجاد کرده که آیا این آتش‌بس تازه جدی و پایدار است. سالواکر، رئیس جمهوری سودان جنوبی در راه قوام بخشیدن به چنین آتش‌بسی این هفته ریک ماکار را که سرکرده مخالفان دولت است، به‌عنوان معاون اول خود منصوب کرد. او زمانی این کار را انجام داد که نتوانست با وجود تأخیرهای مکرر یک دولت ائتلافی را در این کشور ناآرام آفریقایی شکل بدهد و به یک پیمان همکاری بین احزاب که در سپتامبر 2018 وضع شده است، وفادار بماند. روز دوشنبه سه قائم مقام دیگر ریاست جمهوری نیز سوگند خورده و کارشان را شروع کردند که دو تای آنها، وابستگان حکومت فعلی هستند و دیگری همچون ریک ماکار به جناح مخالف تعلق دارد.
سالواکر در نطقی که در شهر جوبا، پایتخت سودان جنوبی ایراد کرد، از ملت خواست همان طور که او و ماکار چشم بر خصومت‌های بزرگ قبلی‌شان بسته‌اند، آنها نیز به تفرق‌های موجود پایان بخشند و مدعی شد یک صلح فراگیر، نه رؤیایی در دوردست بلکه هدفی نزدیک و دست یافتنی است. با این حال، پیشینه درگیری‌های تمام نشدنی کر و ماکار که از سال 2013 یعنی دو سال پس از تشکیل سودان جنوبی و بیرون آمدن آن از دل سودان آغاز شد و با وجود آتش‌بس‌های مکرر همواره به جدالی تازه منجر شده، این باور بدیهی را ایجاد کرده که صلح جدیدشان نیز مثل یک حباب بترکد و فنا شود. شدت درگیری‌ها گاه به مرحله‌ای کشید که ماکار مجبور به فرار از این کشور شد و با اینکه در یک سال گذشته شدت درگیری‌ها کمتر شده بود، اما همیشه پایه‌های یک صلح پایدار پوسیده نشان می‌داد. دو مهلت‌گذاری تازه در ماه‌های مه و نوامبر 2019 هم به سبب حل نشدن اختلافات کلیدی بین دو سوی ماجرا، ثمری مهم نداشت و طبیعی است که امروز هم اعلام یک آتش‌بس تازه فقط شک‌ها را بیشتر و احتمال بازگشت به شرایط قبلی را بیشتر کند. یک شهروند عادی در شهر جوبا دیروز گفت: «درست است که آتش‌بس تازه قدمی به سمت جلو است اما تفاوت‌های قومی و تعارض‌های سیاسی آنقدر در سودان جنوبی ریشه‌دار است که نمی‌توانیم بپذیریم این رویداد تازه عمری طولانی‌تر از صلح‌های گذرای قبلی داشته باشد.»
آلن بوسول، یک تحلیلگر ارشد شاغل در سازمان موسوم به «گروه بین‌المللی بحران» نیز بر این باور است که دولت مرکزی سودان جنوبی پرتفرق‌تر و غیراستوارتر از آن است که بتواند صلح‌هایی از این دست را واقعاً و برای مدتی طولانی حفظ کند. وی گفت: «همه می‌دانند که دولت سودان جنوبی متزلزل‌تر از آن است که راهی جز یک صلح صوری فرارویش باشد و به قول و وعده چنین دولتی نمی‌توان دل بست و آن را پایدارتر از قول و قرارهای قبلی دانست. فراموش نکنیم که هرگونه پیمان ترک مخاصمه در سودان جنوبی طی سال‌های اخیر چیزی بیش از یک شوخی نبوده است و نباید آن را جدی شمرد.» دولت سودان جنوبی بعد از مطرح شدن این دیدگاه‌های بدبینانه، تصریح کرده است که امنیت جانی ماکار را از هر جهت حفظ خواهد کرد و بزودی یک قوای نظامی مشترک مشتمل بر 41 هزار درجه‌دار و سرباز وابسته به دولت و حزب ماکار در آن عضویت خواهند یافت اما مردم سودان جنوبی و ناظران بین‌الملل حق دارند به این ادعاها با دیده تردید بنگرند و به این طرز تلقی برسند که این آرامش نیز مثل قبلی‌ها کوتاه مدت است.
منبع: Al Jazeera