کشمکش بازیگران خارجی در جنگ نیابتی در لیبی
وصال روحانی
خبرنگار
مجادله بین دو کشور ترکیه و امارات بر سر مسائل لیبی بالا گرفته است. روز پنجشنبه امارات، ترکیه را متهم به دخالت در امور داخلی لیبی و نادیده گرفتن دستورالعملهای سازمان ملل در مورد این کشور ناآرام شمال آفریقا کرد و ساعتی طول نکشید که دولت آنکارا جواب طرف اماراتی را به تندی داد و متذکر شد امارات روشهایی تخریبی را در لیبی تعقیب میکند و دیدگاهش نسبت به دولت آنکارا هم خصمانه است.
ریشه اختلاف دو کشور به آسانی قابل ردیابی است. امارات بر اقدامات تعارضجویانه «خلیفه حفتر» در لیبی مهر تأیید زده اما ترکیه موافق با دولت رسمی و تأیید شده فعلی لیبی (GNA) است که ماهها است با حفتر میجنگد و از تسخیر شدن طرابلس به دست نیروهای مسلح حفتر جلوگیری میکند. ترکیه آشکارا از کشورهای جهان خواسته است از کمکرسانی به لشکر حفتر که از دید دولت آنکارا مشتی مزدور بینالمللی هستند خودداری کنند اما امارات که معمولاً با عربستان همسو و شریک است، ارتش لیبی را متهم به اجرای عملیات «ترور و ارعاب» کرده و معتقد است این ارتش غریبه و آشنا نمیشناسد و اگر منافعش ایجاب کند هرکسی را از میان بر میدارد و میکشد. به گزارش الجزیره، اوضاع لیبی در روزهای اخیر یک بار دیگر بحرانی شده است. حفتر اواسط هفته گذشته ادعا کرد که نیروهای مسلحاش در یک قدمی طرابلس آرایش جنگی تازهای را اتخاذ کرده و این بار بر خلاف دفعات قبلی طرابلس را تسخیر خواهند کرد. اگر چنین شود، صلحنامه امضا شده در سال 2015 بین نیروهای متعدد درگیر در لیبی که مهر تأیید سازمان ملل هم بر آن خورده است، به هیچگرفته خواهد شد و دور تازهای از ناآرامیها کشور چند پاره شده لیبی را در بر خواهد گرفت. به نوشته «علی دمیرتاش» در سایت «ریسپانسیبل استیت کرفت» دولت آنکارا که حتی از تبعات تلخ بسط بیماری کرونا در سطح جهان برای پیشبرد اهداف خود غافل نمانده، مدعی است امارات چشم دیدن دولت قانونی لیبی را ندارد و به همین سبب حفتر را تقویت میکند. ترکیه مدعی است، بهرهای که امارات از این قضیه میبرد، ادامه بیثباتیها در لیبی است که به امارات و متحدش عربستان فرصت میدهد تا در امور لیبی و بخصوص ثروت ملی این کشور آفریقایی که صاحب مخازن بزرگ نفت است دخالت کنند.
حفتر که نیروهای خود را ارتش ملی لیبی (LNA) نامیده است، در یک سال و اندی گذشته بارها دولت قانونی طرابلس را تا مرز سقوط پیشبرده است. این در حالی است که دولتهای متعددی از راست و چپ به طور آشکار و نهان از آن حمایت میکنند. حفتر در جدیدترین سخنرانیاش خود را «نماد ضد تروریسم دولتی» توصیف کرده بود اما میانسالان و پیرمردها و پیرزنان در لیبی فراموش نکردهاند که معمر قذافی دیکتاتور کشته شده و حاکم سالهای طولانی لیبی هم در اواخر دهه 1980 حفتر را یک عامل دردسر نامیده و تبعید کرده بود و حفتر تا سال 2011 که قذافی سرانجام سرنگون و معدوم شد، ناپیدا ماند و فقط پساز آن بود که به لیبی بازگشت و بسیاری او را چهره مرموزی میدانند. حفتر طی این مدت سیاستمدار زرنگتری شده است؛ او در ژانویه 2020 (دیماه 1398) با فشار روسها مجبور به حضور در مذاکرات صلح لیبی در شهر مسکو شد و آنجا یک تعهدنامه آتشبس را هم امضا کرد اما فقط چند روز پس از بازگشت به طرابلس عملیات نظامیاش علیه دولت لیبی را از سرگرفت. در این میان حمایت لاینقطع دولت امارات از حفتر نیز این ژنرال شورشی را جریتر و دندان طمع وی را تیزتر کرده است. امارات دوست دارد حفتر یک حکومت نظامی و امنیتی طبق مدل السیسی در مصر را در طرابلس نیز حاکم سازد و اگر چنین شود مجبور است دین خود را به شکلهای مختلف به حامیانش و بویژه دولت امارات پس بدهد. امارات البته در اطلاعیههای خود یا در مجامعی مثل سازمان ملل بارها ادعا کرده که هرگونه دخالتش در امور لیبی با اهدافی انسان دوستانه صورت میگیرد و راضینیست که مردم لیبی را در رنج ببیند و این رنج تمام نمیشودمگر زمانی که دولت فعلی کنار برود و حفتر عهده دار امور در طرابلس شود.
اما تحلیلگران خبرگزاری آناتولی معتقدند، مشکل دولت طرابلس این است که کشورهایی همچون روسیه، فرانسه و همچنین مصر نیز از حفتر و اقدامات او در لیبی حمایت کردهاند و دستهای نامریی آنها هم در رویدادهای این کشور کم و بیش مشاهده میشود. حفتر با بهرهگیری از چنین حمایتی توانسته است شرق لیبی را در دستگیرد و از همانجا عملیات نظامی خود را در طرابلس و چند نقطه حساس دیگر لیبی سازماندهی و حمایت کند. فراموش نکنیم که جنبش موسوم به «بهار عربی» هم که پیشتر در کشورهای عربی حوزه خلیجفارس مشاهده شده و سپس نمونه کم تأثیرتر آن در شمال آفریقا تحقق یافت، بهسود حفتر عمل کرده و او را قادر ساخته که خودش را بخشی از نیروهایی معرفی کند که میکوشند دولتهای وابسته به کشورهای خارجی را در آفریقا سرنگون و نیروهای مردمیتر را حاکم سازند حال آنکه وجود نیروهای چند ملیتی در بین وابستگان حفتر هرگونه تعلق وی را به گروه های آزادیخواه و جنبشهای ملی رد و آن را منتفی میکند.
شکی نیست که نیروی هوایی امارات سهم بزرگی در استقرار درست نیروهای مسلح حفتر در نقاط سوقالجیشی لیبی و خودنمایی آنها مقابل ارتش این کشور در مواقع رویارویی دوطرف دارد و نقطه اوج آن در تهاجمهای مکرر حفتر به طرابلس مشاهده شده که مشخص است براساس اطلاعات دقیق ارائه شده از سوی کارشناسان اماراتی صورت پذیرفته است. نشریات سودان هم گزارشهایی را منتشر کردهاند که نشان میدهد دولت امارات کماندوهای سودانی را استخدام کرده و آنها را در اختیار حفتر گذاشته تا از تیغ تیزتری در مقابل سلاحهای پیشرفتهتر ارتش لیبی بهرهگیرد، سازمان ملی نفت لیبی هم دولت امارات را به سرقت بخشی از نفت لیبی و فروش آن به خریداران بینالمللی متهم کرده تا از این طریق درآمدهای دولت را محدود و وابستگی آن به کمکهای خارجی را که قطعاً سقف و محدودیتی بر آن متصور است، بیشتر سازد. این در حالی است که پیشتر نیز گزارشهای فراوانی درباره اعزام شبه نظامیان حاضر در سوریه به لیبی توسط ترکیه منتشر شده بود. این یک بازی خطرناک و سرشار از اتهام زنیها از سوی ترکیه و امارات است که برای سهیمشدن در امور داخلی لیبی بهراه افتاده و بعید است که برندهای صریح و سریع داشته باشد.
خبرنگار
مجادله بین دو کشور ترکیه و امارات بر سر مسائل لیبی بالا گرفته است. روز پنجشنبه امارات، ترکیه را متهم به دخالت در امور داخلی لیبی و نادیده گرفتن دستورالعملهای سازمان ملل در مورد این کشور ناآرام شمال آفریقا کرد و ساعتی طول نکشید که دولت آنکارا جواب طرف اماراتی را به تندی داد و متذکر شد امارات روشهایی تخریبی را در لیبی تعقیب میکند و دیدگاهش نسبت به دولت آنکارا هم خصمانه است.
ریشه اختلاف دو کشور به آسانی قابل ردیابی است. امارات بر اقدامات تعارضجویانه «خلیفه حفتر» در لیبی مهر تأیید زده اما ترکیه موافق با دولت رسمی و تأیید شده فعلی لیبی (GNA) است که ماهها است با حفتر میجنگد و از تسخیر شدن طرابلس به دست نیروهای مسلح حفتر جلوگیری میکند. ترکیه آشکارا از کشورهای جهان خواسته است از کمکرسانی به لشکر حفتر که از دید دولت آنکارا مشتی مزدور بینالمللی هستند خودداری کنند اما امارات که معمولاً با عربستان همسو و شریک است، ارتش لیبی را متهم به اجرای عملیات «ترور و ارعاب» کرده و معتقد است این ارتش غریبه و آشنا نمیشناسد و اگر منافعش ایجاب کند هرکسی را از میان بر میدارد و میکشد. به گزارش الجزیره، اوضاع لیبی در روزهای اخیر یک بار دیگر بحرانی شده است. حفتر اواسط هفته گذشته ادعا کرد که نیروهای مسلحاش در یک قدمی طرابلس آرایش جنگی تازهای را اتخاذ کرده و این بار بر خلاف دفعات قبلی طرابلس را تسخیر خواهند کرد. اگر چنین شود، صلحنامه امضا شده در سال 2015 بین نیروهای متعدد درگیر در لیبی که مهر تأیید سازمان ملل هم بر آن خورده است، به هیچگرفته خواهد شد و دور تازهای از ناآرامیها کشور چند پاره شده لیبی را در بر خواهد گرفت. به نوشته «علی دمیرتاش» در سایت «ریسپانسیبل استیت کرفت» دولت آنکارا که حتی از تبعات تلخ بسط بیماری کرونا در سطح جهان برای پیشبرد اهداف خود غافل نمانده، مدعی است امارات چشم دیدن دولت قانونی لیبی را ندارد و به همین سبب حفتر را تقویت میکند. ترکیه مدعی است، بهرهای که امارات از این قضیه میبرد، ادامه بیثباتیها در لیبی است که به امارات و متحدش عربستان فرصت میدهد تا در امور لیبی و بخصوص ثروت ملی این کشور آفریقایی که صاحب مخازن بزرگ نفت است دخالت کنند.
حفتر که نیروهای خود را ارتش ملی لیبی (LNA) نامیده است، در یک سال و اندی گذشته بارها دولت قانونی طرابلس را تا مرز سقوط پیشبرده است. این در حالی است که دولتهای متعددی از راست و چپ به طور آشکار و نهان از آن حمایت میکنند. حفتر در جدیدترین سخنرانیاش خود را «نماد ضد تروریسم دولتی» توصیف کرده بود اما میانسالان و پیرمردها و پیرزنان در لیبی فراموش نکردهاند که معمر قذافی دیکتاتور کشته شده و حاکم سالهای طولانی لیبی هم در اواخر دهه 1980 حفتر را یک عامل دردسر نامیده و تبعید کرده بود و حفتر تا سال 2011 که قذافی سرانجام سرنگون و معدوم شد، ناپیدا ماند و فقط پساز آن بود که به لیبی بازگشت و بسیاری او را چهره مرموزی میدانند. حفتر طی این مدت سیاستمدار زرنگتری شده است؛ او در ژانویه 2020 (دیماه 1398) با فشار روسها مجبور به حضور در مذاکرات صلح لیبی در شهر مسکو شد و آنجا یک تعهدنامه آتشبس را هم امضا کرد اما فقط چند روز پس از بازگشت به طرابلس عملیات نظامیاش علیه دولت لیبی را از سرگرفت. در این میان حمایت لاینقطع دولت امارات از حفتر نیز این ژنرال شورشی را جریتر و دندان طمع وی را تیزتر کرده است. امارات دوست دارد حفتر یک حکومت نظامی و امنیتی طبق مدل السیسی در مصر را در طرابلس نیز حاکم سازد و اگر چنین شود مجبور است دین خود را به شکلهای مختلف به حامیانش و بویژه دولت امارات پس بدهد. امارات البته در اطلاعیههای خود یا در مجامعی مثل سازمان ملل بارها ادعا کرده که هرگونه دخالتش در امور لیبی با اهدافی انسان دوستانه صورت میگیرد و راضینیست که مردم لیبی را در رنج ببیند و این رنج تمام نمیشودمگر زمانی که دولت فعلی کنار برود و حفتر عهده دار امور در طرابلس شود.
اما تحلیلگران خبرگزاری آناتولی معتقدند، مشکل دولت طرابلس این است که کشورهایی همچون روسیه، فرانسه و همچنین مصر نیز از حفتر و اقدامات او در لیبی حمایت کردهاند و دستهای نامریی آنها هم در رویدادهای این کشور کم و بیش مشاهده میشود. حفتر با بهرهگیری از چنین حمایتی توانسته است شرق لیبی را در دستگیرد و از همانجا عملیات نظامی خود را در طرابلس و چند نقطه حساس دیگر لیبی سازماندهی و حمایت کند. فراموش نکنیم که جنبش موسوم به «بهار عربی» هم که پیشتر در کشورهای عربی حوزه خلیجفارس مشاهده شده و سپس نمونه کم تأثیرتر آن در شمال آفریقا تحقق یافت، بهسود حفتر عمل کرده و او را قادر ساخته که خودش را بخشی از نیروهایی معرفی کند که میکوشند دولتهای وابسته به کشورهای خارجی را در آفریقا سرنگون و نیروهای مردمیتر را حاکم سازند حال آنکه وجود نیروهای چند ملیتی در بین وابستگان حفتر هرگونه تعلق وی را به گروه های آزادیخواه و جنبشهای ملی رد و آن را منتفی میکند.
شکی نیست که نیروی هوایی امارات سهم بزرگی در استقرار درست نیروهای مسلح حفتر در نقاط سوقالجیشی لیبی و خودنمایی آنها مقابل ارتش این کشور در مواقع رویارویی دوطرف دارد و نقطه اوج آن در تهاجمهای مکرر حفتر به طرابلس مشاهده شده که مشخص است براساس اطلاعات دقیق ارائه شده از سوی کارشناسان اماراتی صورت پذیرفته است. نشریات سودان هم گزارشهایی را منتشر کردهاند که نشان میدهد دولت امارات کماندوهای سودانی را استخدام کرده و آنها را در اختیار حفتر گذاشته تا از تیغ تیزتری در مقابل سلاحهای پیشرفتهتر ارتش لیبی بهرهگیرد، سازمان ملی نفت لیبی هم دولت امارات را به سرقت بخشی از نفت لیبی و فروش آن به خریداران بینالمللی متهم کرده تا از این طریق درآمدهای دولت را محدود و وابستگی آن به کمکهای خارجی را که قطعاً سقف و محدودیتی بر آن متصور است، بیشتر سازد. این در حالی است که پیشتر نیز گزارشهای فراوانی درباره اعزام شبه نظامیان حاضر در سوریه به لیبی توسط ترکیه منتشر شده بود. این یک بازی خطرناک و سرشار از اتهام زنیها از سوی ترکیه و امارات است که برای سهیمشدن در امور داخلی لیبی بهراه افتاده و بعید است که برندهای صریح و سریع داشته باشد.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه