جنگ قدرت‌های بزرگ در میدان صلح

زهره صفاری
خبرنگار
موضع شدید و متناقض امریکا و چین درباره سازمان بهداشت جهانی، پیش‌نویس قطعنامه آتش بس 90 روزه سازمان ملل در پی بحران کرونا را به حالت تعلیق درآورد. اکنون ساکنان مناطق آشوب‌زده جهان باید درحالی که کرونا آنها را تهدید می‌کند، منتظر تصمیم نهایی قدرت‌ها بمانند.
به‌گزارش سایت رسمی سازمان ملل، حدود دو هفته قبل و به‌دنبال خسارات و تلفات سنگین «کووید19» به اقتصاد، کسب و کار و جان ساکنان 180 کشور جهان، «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل خواستار توقف خشونت در کشورهای درگیر و تمرکز بر مبارزه با ویروس کرونا به‌عنوان دشمن واحد جهانی و چاره‌جویی برای تبعات سنگین اقتصادی آن بر کشورهای ضعیف‌تر شد. این طرح از سوی بسیاری از نهادهای مردم نهاد و کشورهای در حال توسعه و بسیاری از رهبران مذهبی جهان مورد استقبال قرار گرفت و قرار شد در جلسه مجازی روز پنجشنبه اعضای اصلی سازمان ملل به بحث گذاشته شده و به‌صورت قطعنامه منتشر شود. اما زمزمه‌های سنگ‌اندازی امریکا و چین اما و اگرهایی را نسبت به تحقق انتشار چنین قطعنامه‌ای به وجود آورد. به‌طوری که گوترش با اقدامی رو به جلو در ابتدای جلسه خواستار وحدت و تعامل بین‌المللی شد و گفت: «ضروری است در این شرایط کشورها همکاری بیشتری داشته و قدرت‌های بزرگ اختلافاتشان را کنار بگذارند تا شورای امنیت بتواند اقدامات مؤثر بیشتری انجام دهد. ما نیازمند وحدت و انسجام جامعه بین‌المللی هستیم اما این امر جز با حمایت سران کشورهای بزرگ محقق نمی‌شود.»
کارشکنی چین و امریکا
با وجودی که پیش‌نویس طرح صلح جهانی که توسط فرانسه و تونس تهیه شده بود، چند هفته‌ای مورد بحث و بررسی قرار داشت اما امریکا و چین که با جدی شدن کرونا با اتهامات متقابل علیه یکدیگر سعی در شکست دیگری دارند، با دستاویز قرار دادن اضافه کردن نام «سازمان بهداشت جهانی» در قطعنامه، تصویب آن را به تعویق انداختند. اتفاقی که بسیاری از مقامات آن را حتی پایان کار این قطعنامه عنوان کردند.
به گزارش «فرانس پرس»، این حربه زمانی در اختیار دو کشور قرار گرفت که «دونالد ترامپ»، سازمان بهداشت جهانی را به عدم شفاف‌سازی و مسئولیت‌پذیری در آغاز بحران کرونا در چین متهم و کمک مالی کشورش را به این نهاد تعلیق کرد. در همین زمان اما چین که پس از فایق آمدن ظاهری بر این ویروس کشنده در داخل مرزهایش، بارها در کالبد ناجی در کنار کشورهای بحران زده اروپایی و جهانی ظاهر شده بود، از این فرصت بهره گرفت و با افزایش کمک‌های خود سعی در جبران خلأ امریکا در تأمین بودجه این سازمان کرد.
اما در کنار چین، روسیه نیز از تضعیف ایالات متحده سود می‌برد و به همین دلیل در داغ کردن شائبه‌ها علیه امریکا سخت تلاش می‌کند. به نوشته «نیویورک تایمز» به نقل از چندین مقام امنیتی و دیپلماتیک امریکا، ویروس کرونا همان فرصتی بود که چین و روسیه به دنبالش بودند تا از آن برای سرپوش گذاشتن بر اقدامات خود و تضعیف امریکا بهره بگیرند. در این راه سایت‌های وابسته به کاخ کرملین با انتشار گسترده فرضیه دخالت امریکا در ظهور این ویروس، کشورهای اروپایی را به هراس انداخته و آنها را در سطح سیاسی نیز در مقابل امریکا قرار داده است.
چین نیز که از دیرباز در انتظار فرصتی برای شکست رقیب بود با تأسی از سیاست کرملین، از شبکه‌های دولتی مجازی خود نیز برای تضعیف امریکا بهره گرفته و در برابر اتهام‌زنی‌های امریکایی درباره ویروس کرونا اقدام متقابل و گسترده‌ای را به انجام رسانده است.
پیش‌بینی برای آینده
 بسیاری از تحلیلگران امریکایی معتقدند گرچه هر دو کشور زخم خورده امریکا هستند اما ممکن است، راه مصالحه را پیش گیرند و مقامات دو کشور در جبهه مبارزه با کرونا در کنار امریکا حرکت کنند.
اما حتی اگر این پیش‌بینی نیز درست از آب درآید، همان‌طور که «فرانس پرس» به نقل از دیپلمات‌های حاضر در نشست اخیر سازمان ملل نوشته است، تصویب قطعنامه صلح 90 روزه جهان کشدار شده و طغیان کرونا، بیش از پیش مردمان جهان را گرفتار خواهد کرد.
موضوعی که دبیر کل سازمان ملل نیز نسبت به آن ابراز نگرانی کرده است: «نبود انسجام در میان کشورهای پیشرفته نگران‌کننده است. جهان سوگوار بیش از 200 هزار قربانی «کووید19» است. ما امیدوار به همکاری بیشتر هستیم.»
پیش نویس این قطعنامه با حذف بند مورد اختلاف قابل بررسی دوباره است اما ناظران بر این باورند که در این مرحله اگر اختلافات پابرجا باشد ممکن است چین با حمایت روسیه نسبت به معاندت‌های امریکا واکنش نشان داده و از حق وتوی خود استفاده کند و کار را به بن‌بست بکشاند. فرضیه‌ای که چندان دور از ذهن نیست چراکه به اعتقاد تحلیلگران سایت «مرکز مطالعات جنگ»، پوتین در راه تصویب قطعنامه صلح به‌دنبال منافعی مانند لغو تحریم‌های امریکایی علیه خود و همپیمانانش است بنابراین یا به چین برای وتو کمک می‌کند یا با اضافه کردن‌بندی خلاف میل امریکا، ایالات متحده را به تعلیق هر قطعنامه مرتبط با کرونا وادار خواهد کرد.