هشدار! قاچاقچیان بیکار نخواهند نشست

سید حمید حسینی
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی
در سال‌های اخیر اغلب کارشناسان دلایل عدم موفقیت کشور در دستیابی به رشد وتوسعه اقتصادی را اقتصاد نفتی ودولتی، ساختار نامناسب اقتصادی کشور، محیط نامساعد کسب و کار، فساد و قاچاق می‌دانستند وحداقل قاچاق سالانه کشور را ۱۲ میلیارد دلار ارزیابی می‌کردند. دراین پدیده شوم عمدتاً اقلام یارانه‌ای کشور نظیر سوخت(فرآورده‌های نفتی) ودارو از کشور قاچاق شد ودرمقابل مواد مخدر، مشروبات الکلی، لوازم آرایشی، موبایل، پوشاک ولوازم خانگی به کشور وارد می‌کردند و این پدیده از چند منظر به اقتصاد کشور لطمه می زد. به‌طور مثال در زمان‌هایی روزانه
10 میلیون لیتر گازوئیل و بنزین از کشور قاچاق می‌شد که از یکطرف چپاول ثروت ملی کشور بود واز طرف دیگر، سودجویان، برای تأمین سوخت وقاچاق آن در داخل کشور اقدام به پرداخت رشوه می‌کردند؛ به تعبیری، رابطه قاچاق وفساد یک رابطه خطی است. علاوه براین درآمد ارزی حاصل از این قاچاق برای خرید اقلام مجاز وغیرمجاز استفاده می‌شد که کمترین ضرر آن لطمه زدن به تولید داخل و رقابت غیرمنصفانه بود. ضرر هولناک آن هم به فرهنگ و زندگی اجتماعی وارد می‌شد که از محل ورود مواد مخدر، اسلحه و مشروبات الکلی صورت می‌گرفت.
ویروس کرونا با وجود آسیب‌هایی که به نرخ رشد اقتصادی، اشتغال، کسب وکارهای مردم زده است ولی باعث کاهش محسوس قاچاق، به حداقل رساندن مرگ ومیر ناشی از تصادفات رانندگی، حذف ترافیک از شهرهای بزرگ ورفع آلودگی هوای کلانشهرها شده است.
ویروس کرونا عاملی شد که بیش از۴.۵ میلیارد نفر از مردم جهان در قرنطینه قرار گرفته و مصرف انرژی (خصوصاً بنزین وبنزین هواپیما) بشدت کاهش یابد. به‌طوری که مصرف نفت خام در دنیا اکنون 30 درصد کم شده است. این موضوع به علت تأخیر کشورهای نفتی در توافق بر سر کاهش تولید باعث شد که مخازن نفت دنیا مملو از نفت ودر ماه آوریل حتی قیمت نفت امریکا منفی شود. این اتفاقات باعث شد که قیمت فرآورده‌های نفتی در دنیا بشدت کاهش یابد وقیمت هر لیتر بنزین به کمتر از 10 سنت وهربشکه تا ۱۱ دلار کاهش یابد و با توجه به ثابت بودن قیمت‌های داخلی قاچاق فرآورده‌های نفتی توجیه اقتصادی خود را از دست بدهد وکشورهایی نظیر پاکستان، افغانستان، ترکیه، امارات واقلیم کردستان که مقصد کالای قاچاق ایران بودند، علاقه‌ای به خرید فرآورده‌های نفتی ایران نداشته باشند.
البته در سال‌های اخیربا توجه به قیمت یارانه‌ای گازوئیل در کشور(هر لیتر ۳۰۰ تومان) این فرآورده مورد علاقه دست اندرکاران قاچاق بوده است و با توجه به ادامه داشتن حمل ونقل کالا وتردد کشتی‌ها در دنیا مصرف گازوئیل فقط حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است. لذا امروز قیمت گازوئیل در بازارهای بین‌المللی حداقل دوبرابر قیمت بنزین است (هر بشکه حدود ۲۵ دلار) واین احتمال وجود دارد که به محض عادی شدن اوضاع کشور و فعال شدن کسب وکارها شاهد رشد قاچاق گازوئیل باشیم، زیرا زنجیره‌ای از افراد و امکاناتی که دراین مسیر فعال بوده‌اند، بیکار نخواهند نشست و قاچاق گازوئیل را شروع خواهند کرد. لذا ضروری است که ستاد مبارزه با قاچاق کالا وارز که وظیفه سیاستگذاری ومبارزه با این پدیده شوم را به عهده دارد، مبارزه هوشمند با آن را در دستور کار قرار دهد و با نظارت دقیق بر سیستم پایش که برای کنترل مصرف گازوئیل در کامیون‌های کشور طراحی شده است از دسترسی قاچاقچیان به گازوئیل یارانه‌ای جلوگیری کند وهمزمان بر مخازن ذخیره‌سازی گازوئیل در واحدهای بزرگ تولیدی ونیروگاهی نظارت و سوخت تحویلی به موتور پمپ‌های کشاورزی را از طریق مقامات محلی وشوراها کنترل کند تا مجدداً این پدیده شوم به اقتصاد کشور بازنگردد وعواقب ناگوار آن برای کشور حادث نشود.