پیمانکار حق استفاده از اتباع و کودکان کمتر از ۱۵ سال را ندارند

شهردار تهران دیروز طی ابلاغیه‌ای، به‌کارگیری کودکان در فرایند جمع‌آوری پسماند تهران را ممنوع اعلام کرد. پیش از این، اما چندین بار بحث تخلف پیمانکاران در به‌کارگیری کودکان محرز شده بود و علی‌رغم منع قانونی استفاده از کودکان زیر 15 سال در فرآیند کار، اما بازهم زیر مجموعه پیمانکاران در مناطق مختلف، از کودکان برای جمع‌آوری زباله استفاده می‌کردند. این‌بار اما شهردار تهران در این بخشنامه، برخورد جدی تری با پیمانکاران متخلف خواهد داشت و این برخورد شامل کودکان کار نمی‌شود. آمار کودکان زباله گرد در تهران حدوداً 4 هزار نفر اعلام می‌شود. هر منطقه یک پیمانکار دارد و معمولاً پیمانکار هر 5 الی 6 خیابان را به یک گروه واگذار می‌کند که در ازای هر زباله گرد مبلغی در حدود 2 میلیون و 800 هزار دریافت کرده و برای آنها کارت صادر می‌کند، این افراد معمولاً ظهرها سوار خودرو شده و به تهران می‌آیند و موظف هستند مخازن این خیابان‌ها را گشته و پسماند خشک آن را بردارند و معمولاً تا ساعت ۱۲ تا ۲ بامداد نیز فعال‌اند و بعد از آن به همراه زباله‌هایشان توسط خودروهای پوشیده شده به گاراژها برگردانده می‌شوند و صبح‌ها نیز به تفکیک زباله مشغول می‌شوند.
شهرداری تهران قرار است سیستم بین کودک کار و پیمانکار را اصلاح کند. این بخشنامه از روز شنبه در سراسر مناطق تهران لازم الاجراست. مناطق یک، 2، 4 و 5 بیشترین سهم زباله‌های پایتخت را دارند و از این نظر مناطق پر طرفدارتری برای زباله گردها هستند.
اما سؤال اصلی اینجاست در صورتیکه این چرخه قطع شود، تکلیف کودکان کاری که معمولاً به اجبار خانواده هایشان و برای کسب درآمد کار می‌کنند، چه می‌شود؟ برآوردها نشان می‌دهد هر کودک ماهانه به طور متوسط 3 میلیون تومان درآمد دارد. جوادی یگانه، معاون فرهنگی شهردار تهران می‌گوید که کودکان زباله گرد کودکانی نیستند که از اطراف تهران به پایتخت بیایند بلکه این کودکان معمولاً از افغانستان  به همراه خانواده می آیند و هستند، با هم کار می‌کنند و هنگامی که ببینند بازار کار از بین رفته به کشورشان بر می‌گردند.بنابراین این‌طور نیست که از زباله گردی به تکدی گری یا دستفروشی روی بیاورند، آنها مانند کارگران فصلی کار می‌کنند.به‌گفته او، سالانه دو میلیون و ۵۰۰ هزار تماس با سامانه ۱۳۷ برقرار می‌شود و بخش زیادی از این تماس‌ها مربوط به‌گزارش فعالیت کودکان زباله گرد باشد.
وی با بیان اینکه معمولاً پیمانکار پسماند خشک شهرداری مشتری این زباله‌ها است، گفت: طبق قراردادی که شهرداری با پیمانکار پسماند خشک امضا می‌کند، پیمانکار موظف به تفکیک است و باید با استقرار غرفه یا ماشین‌های ملودی‌دار اقدام به جمع‌آوری زباله‌های خشک کند و همچنین حق استفاده از اتباع و کودکان کمتر از ۱۵ سال را نیز ندارد اما به‌صورت غیررسمی پیمانکار این اقدامات را انجام می‌دهد.وی با بیان اینکه ۵۰ هزار مخزن در سطح شهر وجود دارد که مردم هر ساعتی که می‌خواهند می‌توانند زباله‌هایشان را که به طلای کثیف شهرت دارد در آنها رها کنند، افزود: هر چند که میزان زباله‌ها از حدود هفت الی هشت هزار تن به پنج هزار تن رسیده است اما باز شاهد زباله گردی کودکان هستیم. مردم مطمئن باشند که در پی فعالیت کودک زباله گرد هیچ پولی به جیب شهرداری نمی‌رود و این موضوع به نفع مردم نیست.وی با بیان اینکه کودک زباله گرد محصول یک اتفاق نادرست و نشأت گرفته از سوءاستفاده است، افزود: ما مخازن زباله داریم که اصطلاحا در آن پول است و باید این فرآیند اصلاح شود چرا که می‌بینید در شهرهایی مثل شیراز و اصفهان که مدل جمع آوریشان متکی بر مخازن نیست ما کودک زباله گرد نمی‌بینیم و باید اصلاحاتی در خصوص جمع‌آوری پسماند در شهرداری ایجاد شود.
زباله گردی کودکان در تهران ممنوع شد
شهردار تهران در ابلاغیه‌ای با اشاره به زباله‌گردی کودکان و مسئولیت شهرداری تهران اعلام کرد: شهرداری تهران آمادگی دارد با تشدید نظارت خود بر پیمانکاران بازیافت مانع از به‌کارگیری کودکان در این بخش شده و مسئولیت قانونی خود در این بخش را ایفا کند.پیروز حناچی در این ابلاغیه تأکید کرده است: نامگذاری ۱۲ ژوئن به‌عنوان روز جهانی منع کار کودک حاکی از اراده‌ای در سطح جهانی برای حمایت از کودکان و پایان دادن به به‌کارگیری و سوءاستفاده از آنهاست.هر اقدام مؤثر برای کاهش و نهایتاً پایان دادن به‌کار کودک باید مداخله را از سخت‌ترین نوع مشاغل آغاز کند. در میان اشکال مختلف کار کودک، پدیده به‌کارگیری کودکان در فرآیند جمع آوری و تفکیک پسماند خشک، مصداقی از کار کودک در مشاغل سخت و زیان آور محسوب می‌شود. این نقد همواره به مدیریت شهری در طول سال‌های گذشته وارد بوده که نظارت کافی بر پیمانکاران خود در این بخش نداشته و در نتیجه زمینه‌ای برای سوء‌استفاده از کودکان فراهم شده است.
او ادامه داد: راه حل نهایی از منظر شهرداری تهران، اصلاح الگوی جمع‌آوری پسماند شهر تهران است که برنامه‌ریزی برای آن انجام شده که با اجرای آن پدیده موسوم به زباله‌گردی را به‌طور ریشه‌ای از میان خواهد رفت.
وی افزود: در اجرای این طرح هرگونه تعرض نسبت به کودکان خط قرمز شهرداری تهران است و تنها از طریق مجازات پیمانکاران متخلف باید به این پدیده مذموم پایان داده شود و کار کودکان در حوزه پسماند خشک، فقط جمع‌آوری زباله از مخازن سطح شهر نیست بلکه آنان در ساعات دیگری از روز در گاراژها و انبارهایی که بسیاری از آنها خارج از محدوده شهر تهران است، مشغول به‌کارند. بنابراین صرف ایجاد ممنوعیت نمی‌تواند به لغو کار کودک یا بهبود شرایط زندگی کودک منجر شود. از آنجا که ریشه اصلی کار کودک، در فقر و مسائل معیشتی خانوارهاست، ارائه خدمات حمایتی و اجتماعی به کودکان یک بخش اصلی در این طرح خواهد بود.