انتخاب مکرون با هدف انتخابات 2022

ندا آکیش  
خبرنگار
در پی ناکامی حزب امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در دور دوم انتخابات محلی و پس‌از استعفای ادوارد فیلیپ، نخست‌وزیر محبوب فرانسه؛ مکرون یک چهره کمتر شناخته شده به‌نام ژان کاستکس را به‌عنوان نخست‌وزیر جدید انتخاب کرد؛ انتخابی که به عقیده بسیاری از ناظران با اهداف سیاسی انجام شد و در جهت احیای محبوبیت مکرون تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری 2022 بود. در روزهای آینده هم انتظار می‌رود تغییرات گسترده‌ای در کابینه رخ دهد و نخست‌وزیر جدید کار خود را با چهره‌های جدید آغاز کند.
به گزارش فایننشال تایمز، حدود دو ماه قبل هنگامی که امانوئل مکرون آقای کاستکس 55 ساله را به‌عنوان مسئول خاتمه دادن به قرنطینه دو ماهه فرانسه انتخاب کرد، هیچ‌کس تصورش را هم نمی‌کرد که این بروکرات کمتر شناخته شده جایگزین ادوارد فیلیپ، نخست‌وزیر محبوب و مشهور فرانسه شود. ناظران عملکرد کاستکس در بازگشایی کسب و کارها پس از فروکش کردن همه‌گیری ویروس کرونا را موفق ارزیابی می‌کنند و احتمال می‌دهند، همین امر مکرون را تحت تأثیر قرار داده و ترغیب کرده باشد که او را جایگزین ادوارد فیلیپ کند. این در حالی است که فاصله محبوبیت ادوارد فیلیپ با نخست‌وزیر جدید بسیار زیاد است. فیلیپ که از او به‌عنوان محبوب‌ترین فرد کابینه مکرون یاد می‌شود، پس از انتخابات 2017 به نخست‌وزیری رسید و توانست کمک زیادی به مکرون کند تا برنامه اصلاحات اقتصادی بلندپروازانه‌اش را اجرا کند. اما در جریان انتخابات محلی اخیر رسانه‌ها با مقایسه محبوبیت مکرون و فیلیپ، به نخست‌وزیر لقب «رقیب مکرون» را دادند و نوشتند، نخست‌وزیر از رئیس جمهوری محبوب‌تر است و احتمال اینکه مکرون او را عوض کند، بسیار زیاد است. این پیش‌بینی روز جمعه به حقیقت پیوست و فیلیپ در هتل «متینگتون» طی مراسمی با کرسی نخست‌وزیری خداحافظی کرد و به قول خودش «بار سنگین» مسئولیت را از دوش خود برداشت و بر دوش کاستکس گذاشت. آنهم در شرایطی که تازه‌ترین نظرسنجی‌ها حاکی از آن بود که حدود 60 درصد فرانسوی‌ها خواستار ماندن فیلیپ در کرسی نخست‌وزیری هستند.
پُر کار اما کم خطر
به‌گزارش فرانس 24، کاستکس اگرچه در دولت‌های مختلف نقش‌های مختلفی داشته اما در مقایسه با فیلیپ محبوبیت بالایی ندارد و در افکار عمومی فرانسه چندان شناخته شده نیست و از این رو، یک چهره کم خطر برای مکرون به شمار می‌رود. او در دولت‌های نیکولا سارکوزی و فرانسوا اولاند در پست‌های معاون وزیر کار و معاون وزیر بهداشت کارکرده و موفق‌ترین عملکردها را داشته است. به طوری که بسیاری از تحلیلگران از او با عنوان «چاقوی چندکاره سوئیسی» یاد می‌کنند. کاستکس در انتخابات 2020 شهرداری‌ها هم بار دیگر موفق شد با کسب آرای مطلق در شهر پراد، در جنوب غربی فرانسه، در همان مرحله اول پیروز شود و به نظر می‌رسد با توجه به اینکه دو چالش اصلی دولت مکرون در حال حاضر «مبارزه با ویروس کرونا» و «حل بحران اقتصادی» است انتخاب ژان کاستکس در این دو زمینه مفید باشد. به گزارش دویچه وله، قرار است روز چهارشنبه یعنی سه روز دیگر کابینه جدید فرانسه معرفی شود و مکرون پیشتر گفته بود، اولویت‌های دولت بعدی حوزه سلامت، جوانان و بازنشستگان خواهد بود.
با این حال، اندرو اسمیت، استاد علوم سیاسی دانشگاه «چیچستر» فرانسه درباره این انتخاب گفت: جایگزین کردن کاستکس با فیلیپ در واقع یک استراتژی است. مکرون با این کار می‌خواهد نفوذ خود را در دولت بالا ببرد. ما اغلب شنیده‌ایم که مکرون طرفدار ایده دخالت شخصی رئیس جمهوری در بسیاری از مسائل است. با وجود فیلیپ او نمی‌توانست بیش از اندازه در کار دولت دخالت کند و بین نخست‌وزیر و رئیس جمهوری تنش‌هایی وجود داشت. اما به نظر می‌رسد کاستکس بیش از فیلیپ به خواسته‌های مکرون تن بدهد.
پیامی که شنیده نشد
به گزارش نیویورک تایمز، برخی ناظران پیش‌بینی کرده بودند، نخست‌وزیر بعدی فرانسه یک حامی محیط زیست یا یک چپگرا باشد زیرا مردم فرانسه در انتخابات محلی هفته گذشته با رأی دادن به سبزها و سوسیالیست‌ها این پیام را به مکرون داده بودند که اولویت‌هایشان تغییر کرده و مسائل زیست محیطی برایشان مهم است اما مکرون با انتخاب کاستکس نشان داد که یا این پیام را بخوبی دریافت نکرده یا توجهی به این پیام نکرده است زیرا کاستکس نه تنها یک راستگرای محافظه کار نزدیک به نیکولاس سارکوزی، رئیس جمهوری سابق فرانسه است بلکه حامی محیط زیست هم نیست. جرالد گرانبرگ، اندیشمند علوم سیاسی در دانشگاه «پو» معتقد است، اصلی‌ترین دلیل انتخاب یک چهره کمتر شناخته شده به‌عنوان جایگزین فیلیپ این است که مکرون از نظر شخصیتی یک فرد بسیار از خودراضی است و نمی‌خواهد هیچ‌کس روی محبوبیتش سایه بیندازد. او نمی‌خواهد از او به‌عنوان رئیس جمهوری دولت ادوارد فیلیپ یاد کنند.
برخلاف بسیاری از کشورهای اروپایی که نخست‌وزیر بالاترین پست اجرایی کشور است و اختیارات گسترده‌ای دارد، در فرانسه رئیس جمهوری بالاترین پست اجرایی است و نخست‌وزیر و اعضای کابینه باید در چارچوب سیاست‌های رئیس جمهوری انجام وظیفه کنند. همین مسأله کار را برای نخست‌وزیر بسیار دشوار می‌کند.