بازگشت گزینه «جنگ قیمتی» روی میز عربستان

گروه اقتصادی/ در حالی که سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) با همراهی مضاعف برخی از اعضا توانسته است، بیش از 107 درصد به توافق کاهش تولید خود با متحدانش در اوپک پلاس متعهد باشد، اما برخی از اعضا هنوز به پایبندی کامل نرسیده اند؛ مانند نیجریه و آنگولا که هنوز عرضه‌ای فراتر از تعهد خود دارند.
این موضوع باعث شده که عربستان سعودی دست به تهدید نیجریه و آنگولا بزند و اعلام کند که اگر این کشورها حاضر نشوند تولید نفت خود را همان طور که با اوپک و متحدانش توافق کرده بودند، کاهش دهند، یک جنگ قیمت نفت دیگر به راه خواهد انداخت.
به نوشته روزنامه وال استریت ژورنال، این جمله را شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی در نشست مجازی ۱۸ ژوئن اوپک اعلام کرده است. وقتی نیجریه و آنگولا در برابر کاهش تولید تعیین شده مقاومت می‌کردند، شاهزاده عبدالعزیز نمایندگان این دو کشور آفریقایی را تهدید کرد که با ادامه این روند عربستان برای ضربه زدن به این کشورها نفت خود را با تخفیف خواهد فروخت.
البته در کنار اینکه عربستان به‌دنبال جلب همکاری تمام اعضاست؛ یک موضوع دیگر نیز توجه روزنامه «وال استریت ژورنال» را به خود جلب کرده است. اینکه نیجریه و آنگولا نمی‌خواهند مشتریان خود در چین و هند را به‌عنوان بزرگترین مشتریان نفتشان از دست بدهند. عربستان سعودی یک بار دیگر هم در ماه مارس پس از شکست مذاکرات اوپک پلاس درباره کاهش تولید عمیق‌تر، از گزینه «تخفیف» برای تهدید روسیه و حتی امریکا استفاده کرد. این کشور با افزایش بی‌سابقه عرضه و تخفیف‌های بالا، جنگ قیمت نفت را علیه روسیه آغاز کرد که به ریزش سنگین قیمت نفت منجر شد. سرانجام گروه اوپک پلاس در آوریل با کاهش تولید ۹.۷ میلیون بشکه در روز در ماه های مه و ژوئن موافقت کردند و در دیدار بعدی این کاهش را به میزان 9.6 میلیون بشکه در روز به مدت یک ماه دیگر تا پایان ژوییه تمدید کردند. قرار است پس از ژوییه میزان کاهش تولید این گروه به ۷.۷ میلیون بشکه در روز محدود شود.
تقاضای نفت تا اندازه‌ای رو به بهبود است و اوپک پلاس عقیده دارد که شاید دیگر نیاز به تمدید توافق 9.6 میلیون بشکه‌ای تولید نباشد. روز جمعه قیمت نفت در محدوده 42 دلار و 80 سنت در بشکه، هفته را به پایان رساند و این قیمت برای تولیدکنندگان اگرچه مطلوب نیست اما به نسبت نفت کمتر از 20 دلار در بشکه که در ماه آوریل رقم خورد، قابل قبول است.
عربستان سعودی که یکی از اعضای نظارت‌کننده بر پیمان کاهش تولید نفت اوپک پلاس است، کشورهایی شامل عراق، قزاقستان، نیجریه و آنگولا را برای بهبود پایبندی به این توافق و جبران کاهش تولید کمترشان تحت فشار قرار داده است. به گفته منابع آگاه در اوپک، آنگولا اعلام کرده که مانند کشورهای دیگر مازاد تولید خود را در فاصله ژوییه تا سپتامبر جبران نخواهد کرد و تنها در فاصله اکتبر تا دسامبر می‌تواند این مازاد را جبران کند.
اکنون اخبار درباره پایبندی کشورهای عراق و قزاقستان مثبت است و حتی وزارت انرژی قزاقستان اعلام کرده که کاهش تولید نفت این کشور در ماه ژوئن فراتر از سهمیه کاهش تولیدش در قالب توافق اوپک پلاس بوده است.
رویترز به نقل از وزارت انرژی قزاقستان نوشته است که این کشور ماه گذشته (ژوئن) ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تن (روزانه یک میلیون و ۲۹۷ هزار بشکه) نفت به استثنای میعانات گازی تولید کرده است. در حالی که قزاقستان در ماه مه ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تن نفت خام تولید کرده بود. اکنون عربستان دوباره «جنگ قیمت نفت» را روی میز قرارداده و با این گزینه کشورها را تهدید می‌کند تا به پایبندی کامل برسند. درصورت رعایت دقیق سهمیه‌ها قیمت نفت بازهم تقویت و حمایت خواهد شد.
احیای بازار نفت دو سال طول می‌کشد
اگرچه تقاضا برای نفت خام در ماه اخیر بهبود نسبی داشت و این موضوع، در کنار کاهش تولید کشورها و کاهش حجم ذخایر نفتی جهان به افزایش اندک قیمت‌ها منجر شد؛ اما هنوز ترس از موج‌های بعدی شیوع ویروس کرونا مانع بزرگی بر سر راه احیای بازار نفت است. به طوری که نفت خام در محدوده 43 دلار در بشکه مدام رفت و برگشت‌هایی انجام می‌دهد.
در این خصوص رویترز به نقل از پرویز شهبازوف، وزیر انرژی جمهوری آذربایجان نوشته است که او انتظار دارد احیای بازار نفت دو سال طول بکشد.
البته مؤسسه گلدمن ساچز نیز پیش‌بینی کرده است که تقاضا برای نفت در سال 2022 به شرایط قبل از شیوع کرونا برمی‌گردد و در این میان تقاضا برای بنزین با سرعت بیشتر و تقاضا برای سوخت جت با سرعت بسیار کمتری اتفاق خواهد افتاد.
در حال حاضر بهبود تقاضا برای نفت با برگشت شرکت‌های چینی و هندی تقویت شده اما کماکان تقاضا در ماه ژوئن امسال نسبت به ژوئن سال گذشته 12 درصد افت داشته است. اکنون پیش‌بینی‌های متفاوتی از قیمت نفت وجود دارد. برای سال 2020 ارقامی از 40 دلار تا 50 دلار در بشکه به گوش می‌رسد. برخی از تحلیلگران می‌گویند که احتمالاً بازار با نفت 50 دلار در بشکه با سال 2020 میلادی خداحافظی خواهد کرد و تا سال 2022 با تقویت تقاضا به کانال 60 دلار در بشکه خواهد رسید. یعنی قیمت‌هایی که در پایان سال 2019 شاهد آن بودیم.
البته این بازگشت قیمت‌ها به سطوح بالاتر، نیازمند کاهش عرضه نیز هست و به همین خاطر نیز اوپک پلاس برنامه‌ای دو ساله را برای توافق کاهش تولید خود اعلام کرده است. نظرسنجی بلومبرگ نشان می‌دهد که با وجود عدم پایبندی برخی از اعضا، اکنون اوپک تولید نفت خود را به پایین‌ترین سطح از زمان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ رسانده است.
به طوری که، تولید اوپک در ماه میلادی گذشته ۱.۹۳ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرد و به ۲۲.۶۹ میلیون بشکه در روز رسید که پایین‌ترین میزان از ماه مه سال ۱۹۹۱ بود با این حال تغییر شمار اعضای این گروه از آن زمان، روی مقایسه دقیق بدون تأثیر نیست.
این نظرسنجی بر مبنای اطلاعات مقامات رسمی، آمار کشتیرانی و برآورد شرکت‌های تحقیقاتی شامل ریستاد انرژی، راپیدان انرژی، جی بی‌سی انرژی و کپلر بوده است.
عربستان سعودی که بزرگترین عضو اوپک است، تولیدش را در ژوئن به میزان ۱.۱۳ میلیون بشکه در روز کاهش داد و به ۷.۵۳ میلیون بشکه در روز رساند و علاوه بر سهمیه توافق شده، کاهش اضافی انجام داد. کویت و امارات متحده عربی نیز در این مسیر عربستان را همراهی کرده‌اند و به همین علل، سعودی دست به تهدید متجاوزان از سهمیه تولید زده است.