قدرتمندترین مرد جنوب؛ اسیر در باغ شمیران
مرگ شیخ خزعل
سرپرسی لورین وزیر مختار انگلیس، معتقد بود که رضاشاه از او میترسد. از مردی پر نفوذ و تأثیرگذار که از زمان حکومت مظفرالدین شاه تا اواخر قاجار نفوذ قابل توجهی در جنوب ایران و ارتباط نزدیکی با بریتانیا داشت. از روز بهاری 1304 که شاه برای کنترل نفوذش روی عشایر و اعراب جنوب او را به تهران منتقل کرد تا روز نیمه خرداد 1315 که دستان عباس مختاری دور گلویش حلقه زد و نفسش را برای همیشه بند آورد، چشم رضا شاه از باغ شیخ خزعل در امامزاده قاسم شمیران برداشته نشد. او بشدت تحت نظر بود تا جایی که روایتی نقل میشود از اینکه روزی شیخ خزعل موضوعی را با رضا شاه مطرح میکند و میگوید: «دچار درد چشم شدهام، بهطوری که چند قدمی خود را نمیتوانم تشخیص دهم استدعا دارم اجازه مرخصی داده شود که برای معالجه چشم به اروپا بروم.» و شاه به تیمورتاش دستور میدهد که طبیبی متخصص و حاذق از اروپا به ایران دعوت کند تا چشم شیخ را معالجه کند.
رضاشاه از همان روزهایی که وزارت جنگ را تحت اختیار داشت، نگاه دوستانهای به حکومتهای محلی نداشت. او معتقد به قدرت متمرکز در کشور بود و قدرت گرفتن حاکمان محلی را مترادف با تهدیدات هر روزه برای حکومت مرکزی میدید. یکی از قدرتمندترین حاکمان محلی که روابط حسنهای با بریتانیا داشت، شیخ خزعل بود. کسی که با قتل برادر و خونریزی بسیار بر مسند نشسته و حاکم خرمشهر شده بود.در عصر قاجار گمرکات بندر خرمشهر همه در اجاره او بود، اما با ورود مسیونوز به ایران و آغاز مدیریتش بر امور گمرکات دست او از درآمد هنگفت گمرکات خرمشهر کوتاه شد. تلاش او در اقناع انگلستان برای حمایت از منافعش بینتیجه بود و بالاخره شیخ خزعل در فقره گمرکات در مقابل دولت مرکزی تسلیم شد. انگلستان بارها بهصورت علنی اعلام کرد که از او در مقابل دولت مرکزی ایران حمایت میکند. پیش از قدرت گرفتن رضا شاه و چند سالی بعد از فوران نفت از چاه مسجد سلیمان شیخ خزعل چندین قرارداد نفتی با بریتانیا امضا کرد که اغلب آنها بدون اطلاع دولت مرکزی بود. بسیاری از تأسیسات نفتی جنوب که زیر نظر انگلیسها فعالیت میکردند، در زمینهایی قرار داشت که مالک آنها شیخ خزعل بود. بالاخره عباس بختیاری معروف به عباس ششانگشتی، در سن 75 سالگی داستان زندگی خزعل را به پایان رساند و بعد از خفه کردن او در اتاقش، درفشی به شقیقه او کوبید.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه