سیاست منفعتجویی امریکا
یوسف مولایی
حقوقدان و استاد دانشگاه
مطابق حقوق بینالملل ورود کشورها به سازمانها و نهادهای بینالمللی و خروج از آنها امری حاکمیتی است که به رضایت دولتها مرتبط است. دولتها بنا بر منافع خود هرگاه اراده کنند، میتوانند وارد سازمانهای بینالمللی شوند تا با رعایت اصول و موازین حقوق بینالملل این کار صورت گیرد و هرگاه منافع خود را در خروج از این سازمانها یا نهادها تأمین شده نبینند نیز میتوانند با رعایت اصول و موازین حقوق بینالملل از آن خارج شوند.
خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت بر اساس برآوردهای رئیس جمهوری این کشور، هرچند پیامدهایی برای آن کشور خواهد داشت، منافع ایالات متحده را تأمین میکند. «دونالد ترامپ» در سه سال و 6 ماهی که از ریاست جمهوریاش میگذرد، از سازمانها و نهادهای بسیاری خارج شده است اما هرگز امریکا را از سازمانهایی که منافع و نفوذش را تأمین میکنند مثل سازمان ملل، شورای امنیت، ناتو، شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمان تجارت جهانی خارج نمیکند. او در برهههایی امریکا را از سازمانها و نهادهای جهانی خارج کرده است که بنابر ارزیابی خود معتقد بوده، این نهادها و سازمانها و پیمانها، به لحاظ اقتصادی و یا حتی برد سیاسی و امنیتی منافع کشورش را تأمین نمیکند و فقط هزینههایی احتمالی را برای این کشور در بر دارد. امریکا در دوره ترامپ از معاهده پاریس خارج شد، زیرا میتوانست ضررهایی در حذف گازهای گلخانهای در کشورش به بار آورد و بر اقتصاد آن تأثیر داشته باشد. امریکا از یونسکو نیز خارج شد، زیرا یونسکو در چارچوب اساسنامه و اهداف اصول خود، کشور فلسطین را به عضویت میپذیرفت و این امر منافع بزرگترین متحد امریکا در خاورمیانه را به چالش میکشد.
ترامپ اکنون نیز کشورش را از سازمان جهانی بهداشت خارج کرد، زیرا تصور میکند، سازمان بهداشت جهانی دیگر تحت اتوریته و فرمان او قرار ندارد و امریکا نفوذ خود را در این سازمان از دست داده است و این سازمان بیشتر در مسیری قرار گرفته که در راستای تأمین منافع دیگر کشورهای عضو در سازمان بهداشت جهانی است. بویژه که خروج امریکا از سازمان بهداشت جهانی ضرر اقتصادی و امنیتی خاصی متوجه این کشور نمیکند. اما ضرری که از این خروج در ادامه خروجهای مکرری که امریکا داشته، متوجه این کشور خواهد شد، لطمه دیدن اعتبار سیاسی آن کشور در بین برخی از سیاستمداران و رؤسای کشورهاست. ضمن آنکه افکار و اذهان عمومی نیز امریکا را بخاطر خروجهای پیاپی، سرزنش میکنند و اعتقاد دارند اعتباری به حضور این کشور در سازمانهای جهانی نیست و بر حسب منافع خود حتی سازمانهایی را که مدافع حقوق بشر هستند، تهدید و تحریم میکند تا در آینده خود از آسیبهای احتمالی دور بماند. درست همانطور که اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی را تصویب نکرد. در حالی که این اساسنامه برای اجرای عدالت در جهان و مبارزه با کسانی که مرتکب جنایات جنگی میشوند، اهمیت بسیاری دارد. اما امریکا با پیشبینی احتمال ارتکاب به جنایات جنگی از سوی نظامیان در اقصی نقاط جهان، حاضر به تصویب این اساسنامه نشد تا در آینده در وضعیتی دشوار قرار نگیرد و هرگاه مشکلی در این خصوص برای نظامیانش بروز کرد، از مجازات بگریزد.
ترامپ نیز بر همین اساس معتقد است امریکا تنها در سازمانها، نهادها و یا پیمانهایی باید حضور داشته باشد که به طور کامل منافع ایالات متحده امریکا را تأمین کند. بنابراین اگر کوچکترین شبههای در تأمین این منافع داشته باشد، ولو به بهای تأثیر منفی تصمیماتش بر افکار و اذهان عمومی جهان، خروج از این نهادها و یا سازمانها را عملی خواهد کرد. اقدامی که در چند سال گذشته بارها از سوی او شاهد آن بودهایم.
حقوقدان و استاد دانشگاه
مطابق حقوق بینالملل ورود کشورها به سازمانها و نهادهای بینالمللی و خروج از آنها امری حاکمیتی است که به رضایت دولتها مرتبط است. دولتها بنا بر منافع خود هرگاه اراده کنند، میتوانند وارد سازمانهای بینالمللی شوند تا با رعایت اصول و موازین حقوق بینالملل این کار صورت گیرد و هرگاه منافع خود را در خروج از این سازمانها یا نهادها تأمین شده نبینند نیز میتوانند با رعایت اصول و موازین حقوق بینالملل از آن خارج شوند.
خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت بر اساس برآوردهای رئیس جمهوری این کشور، هرچند پیامدهایی برای آن کشور خواهد داشت، منافع ایالات متحده را تأمین میکند. «دونالد ترامپ» در سه سال و 6 ماهی که از ریاست جمهوریاش میگذرد، از سازمانها و نهادهای بسیاری خارج شده است اما هرگز امریکا را از سازمانهایی که منافع و نفوذش را تأمین میکنند مثل سازمان ملل، شورای امنیت، ناتو، شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمان تجارت جهانی خارج نمیکند. او در برهههایی امریکا را از سازمانها و نهادهای جهانی خارج کرده است که بنابر ارزیابی خود معتقد بوده، این نهادها و سازمانها و پیمانها، به لحاظ اقتصادی و یا حتی برد سیاسی و امنیتی منافع کشورش را تأمین نمیکند و فقط هزینههایی احتمالی را برای این کشور در بر دارد. امریکا در دوره ترامپ از معاهده پاریس خارج شد، زیرا میتوانست ضررهایی در حذف گازهای گلخانهای در کشورش به بار آورد و بر اقتصاد آن تأثیر داشته باشد. امریکا از یونسکو نیز خارج شد، زیرا یونسکو در چارچوب اساسنامه و اهداف اصول خود، کشور فلسطین را به عضویت میپذیرفت و این امر منافع بزرگترین متحد امریکا در خاورمیانه را به چالش میکشد.
ترامپ اکنون نیز کشورش را از سازمان جهانی بهداشت خارج کرد، زیرا تصور میکند، سازمان بهداشت جهانی دیگر تحت اتوریته و فرمان او قرار ندارد و امریکا نفوذ خود را در این سازمان از دست داده است و این سازمان بیشتر در مسیری قرار گرفته که در راستای تأمین منافع دیگر کشورهای عضو در سازمان بهداشت جهانی است. بویژه که خروج امریکا از سازمان بهداشت جهانی ضرر اقتصادی و امنیتی خاصی متوجه این کشور نمیکند. اما ضرری که از این خروج در ادامه خروجهای مکرری که امریکا داشته، متوجه این کشور خواهد شد، لطمه دیدن اعتبار سیاسی آن کشور در بین برخی از سیاستمداران و رؤسای کشورهاست. ضمن آنکه افکار و اذهان عمومی نیز امریکا را بخاطر خروجهای پیاپی، سرزنش میکنند و اعتقاد دارند اعتباری به حضور این کشور در سازمانهای جهانی نیست و بر حسب منافع خود حتی سازمانهایی را که مدافع حقوق بشر هستند، تهدید و تحریم میکند تا در آینده خود از آسیبهای احتمالی دور بماند. درست همانطور که اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی را تصویب نکرد. در حالی که این اساسنامه برای اجرای عدالت در جهان و مبارزه با کسانی که مرتکب جنایات جنگی میشوند، اهمیت بسیاری دارد. اما امریکا با پیشبینی احتمال ارتکاب به جنایات جنگی از سوی نظامیان در اقصی نقاط جهان، حاضر به تصویب این اساسنامه نشد تا در آینده در وضعیتی دشوار قرار نگیرد و هرگاه مشکلی در این خصوص برای نظامیانش بروز کرد، از مجازات بگریزد.
ترامپ نیز بر همین اساس معتقد است امریکا تنها در سازمانها، نهادها و یا پیمانهایی باید حضور داشته باشد که به طور کامل منافع ایالات متحده امریکا را تأمین کند. بنابراین اگر کوچکترین شبههای در تأمین این منافع داشته باشد، ولو به بهای تأثیر منفی تصمیماتش بر افکار و اذهان عمومی جهان، خروج از این نهادها و یا سازمانها را عملی خواهد کرد. اقدامی که در چند سال گذشته بارها از سوی او شاهد آن بودهایم.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه