وضعیت اقتصاد هنر در ایام کرونا

 بهارک بیگناه
 مدیر نگارخانه بهارک
از سال گذشته تاکنون کسب و کار هنرمندان بسیار بیشتر از سایر مشاغل دیگر کم رونق‌تر شده است. همیشه هنر در سبد اقتصاد خانواده (بجز بخش اندکی از مردم) آخرین گزینه خرید بوده و حتی خرید آثار هنری با هدف هدیه دادن هم، چندان مرسوم نیست که این موضوع به‌ عدم آشنایی خانواده‌ها با جایگاه واقعی هنر در زندگی برمی‌گردد.
هنرمندان مجبور به پرداخت هزینه‌های بسیار هستند از جمله هزینه‌های مربوط به خلق اثر، از وسایل و ابزار کار تا قاب کردن و تبلیغات و همچنین مبلغی که بعضی از نگارخانه‌ها بابت ورودی و اجازه نمایش آثار هنری از هنرمند می‌گیرند. از طرف دیگر فروش اندک آثار هنری البته اگر فروشی در کار باشد، باعث شده تا هنرمندان بشدت در شرایط نامناسبی روزگار بگذرانند.
اگراز بخت خوب، هنرمندی پیشکسوت و شناخته شده باشد و مجموعه دارانی دنبال آثارش باشند بی‌شک روزگاری بهتر از هنرمندان کم‌تر شناخته شده را سپری می‌کند بخصوص اگر شاگردی و کلاسی و آموزشگاهی داشته باشد. روزگار هنرمندان تازه به میدان آمده که هیچ نام و نشانی کسب نکرده‌اند اما همانطور که گفته شد بسیار سخت و دشوار است.
برخی از این هنرمندان جوان برای گذران زندگی ناچار به‌دنبال کار و شغلی به غیر از استعدادهای هنری خود می‌روند و هنر‌شان اشتغال دوم‌شان می‌شود. کم نیستند هنرمندان جوان دانشجویی که به خاطر مخارج و هزینه‌های بالای دانشگاه‌های هنر، تحصیل خود را رها کرده‌ و گالری‌ها هم به خاطر تعطیلات پی‌درپی بخصوص شرایط اخیرایجاد شده به‌دلیل شیوع بیماری کرونا مجبور به تعطیلی برای مدت زیادی شده‌اند. تعطیلات تقویمی هم که باعث می‌شود به‌دلیل مسافرت مردم بازدیدی از نگارخانه‌ها صورت نپذیرد که آن را هم باید اضافه کنیم و بخصوص تابستان که مردم ترجیح می‌دهند به ییلاق و تفریحات دیگر بروند تا به گالری‌ها.
به همین دلیل در این مدت شاهد برچیده شدن برخی از گالری‌ها بخصوص آنهایی که محل نگارخانه‌شان استیجاری است، بوده‌ایم. در این میان گالری‌ها تلاش کردند که با ساختن صفحه‌های متعدد در فضای مجازی از قبیل اینستاگرام و کانال‌های تلگرامی و وب سایت‌ها نمایشگاه‌های آنلاین برگزار کنند. البته در این میان صفحاتی هم توسط عده‌ای نه چندان شناخته شده و حتی گاهی کاملاً ناشناس و نامعتبر به‌عنوان گالری‌های آنلاین شروع به فعالیت کردند.
شاید تا حدودی برای عده‌ای از گالری‌ها که همیشه مجموعه داران ثابتی دارند این تغییر چندان فرقی با گالری ثابت نداشته باشد اما برای آن گالری‌هایی که با رفت و آمد مردم وبازدیدها و خرید‌های حضوری گهگاهی چرخ آنان می‌چرخید بسیار تفاوت احساس می‌شود. همه اینها به کنار، آن هدف اصلی نگارخانه‌ها که هم هنرمند و هم گالری دار در پی آن است، یعنی دیدن اثر آویخته شده بر دیوار با نورپردازی و چیدمان مناسب با گالری مجازی محقق نمی‌شود.
هنرمندان ترجیح می‌دهند که آثارشان در نمایشگاه‌های انفرادی در گالری‌های حقیقی به نمایش دربیاید.
حتی برخی از هنرمندان ترجیح می‌دهند قبل از اینکه کارهایشان به نمایش دربیاید در هیچ سایتی کارشان دیده نشود. بنابراین نمایشگاه‌های آنلاین بیشتر نمایشگاه‌های گروهی را شامل می‌شود.
بعضی از هنرمندان هم کارهایشان را در چند گالری آنلاین همزمان به نمایش می‌گذارند و این خودش مشکلی می‌شود برای صاحبان آن گالری‌ها. به همین دلیل است که خیلی از مشتریان گاهی دچار سردرگمی می‌شوند.
به‌رغم همه این مشکلات، هنرمندان در جایی که احساس می‌کردند وجودشان برای هموطنانشان ضروری است عاشقانه پا به میدان گذاشته‌اند. در حوادث و بلایای طبیعی دست به دست هم داده‌اند و آثارشان را به نفع آسیب دیدگان به فروش گذاشته‌اند. از مصادیق این رفتار می‌توان به کمک‌رسانی به زلزله زدگان کرمانشاه، سیل زدگان گلستان و لرستان و سیستان و بلوچستان، به خیریه‌هایی مانند رعد، معلولان ذهنی و جسمی بچه‌های آسمان و... اشاره کرد.
هنرمندان حتی در دوران قرنطینه کرونا هم با به اشتراک گذاشتن آثارشان سعی کردند که از دلخستگی‌های هموطنانشان بکاهند و همه آنها مثل همیشه امیدوار به آینده‌ای درخشان برای اعتلای هنر این سرزمین هستند.