آیا عوضی‌ها درنهایت به سزای اعمال‌شان می‌رسند

فائزه مشایخی
  خبرنگار
«مدیران عوضی» کتابی است نوشته ریچارد ای.موران که با ترجمه کیوان شعبانی مقدم سال 1399 به چاپ رسیده است. نویسنده در این کتاب به پشتوانه نمونه‌ها و مثال‌های خنده دار، ناراحت‌کننده و واقعی به حماقت‌ها و نقطه‌ ضعف‌های مدیران اشاره می‌کند. او درس‌هایی که از رهبران و بازندگان آموخته شده را تک به تک برمی شمارد و نکته‌ها و راهکارهای جذاب و به‌ یادماندنی در اختیار خواننده می‌گذارد. اگرچه نویسنده در این کتاب از خطاهای مدیران می‌گوید، ولی می‌گوید که مدیران «آنها» نیستند. مدیران خود ما هستیم. همه ما مدیر هستیم. هریک از ما، همه ما، تاحدی مدیر چیزی هستیم. ما ممکن است مدیرعامل جنرال‌الکتریک نباشیم، ولی ممکن است مدیر یک دپارتمان یا یک مؤسسه محلی یا حتی خانواده خود باشیم. در پایین‌ترین سطح، هریک از ما مدیر زندگی خودمان هستیم. ما شغل و حرفه خودمان را برنامه‌ریزی و هدایت می‌کنیم، اقداماتمان را کنترل می‌کنیم و بابت نتایجی که می‌گیریم مسئول و پاسخگو هستیم.
برای عوضی بودن یک شخص، لازم نیست حتماً او یک مدیر باشد؛ هرکس در هر سطح و رتبه‌ای می‌تواند عوضی باشد. میل به عوضی بودن در درون همه ما وجود دارد. قبول کنیم که وجود دارد، اما تفاوتی که میان یک عوضی حقیقی و کسی که فقط در برخی موارد تبدیل به یک عوضی می‌شود هست این است که دومی «احساس پشیمانی» می‌کند. گاهی اوقات عوضی بودن آسان‌تر از عوضی نبودن است؛ هرچند تبدیل شدن به یک عوضی برای افراد ضعیف آسان‌تر است. اگر تو فکر می‌کنی که یک عوضی هستی احتمالاً همین‌طور است. اگر مدعی هستی که هیچ عوضی‌ای را نمی‌شناسی، احتمالاً خودت یک عوضی هستی.
عقاید و نظرات بحث‌برانگیزی وجود دارد که آیا عوضی‌ها درنهایت به سزای اعمالشان می‌رسند یا نه؛ نمی‌توان با اطمینان گفت که آنها روزی تاوان عوضی بودنشان را طوری پس بدهند که مثلاً با آنان هم به همان بدی ای که با دیگران رفتار کرده‌اند رفتار شود؛ یا اینکه آنها را فقط به جرم عوضی بودن در آتش جهنم بسوزانند. دیگران در مورد عوضی‌ها همیشه چیزهایی نظیر «سرنوشت بدی در انتظار اوست» یا «او نمی‌تواند شاد باشد» می‌گویند. موران عقیده دارد که هردوی اینها برای عوضی‌ها اتفاق می‌افتند. عوضی به زندان می‌افتد، همسرش او را ترک می‌کند، فرزندانش از او متنفر می‌شوند، هیأت‌ مدیره او را اخراج می‌کند؛ بعلاوه در قعر جهنم می‌سوزد. بی‌تردید یک عوضی هیچ اعتنایی به این حرف‌ها نمی‌کند، زیرا احتمال نمی‌دهد که یک عوضی باشد. آیا اینکه خودش بداند یک عوضی است چیزی را تغییر می‌دهد؟ احتمالاً نه.