اولین قدم در ادراک تصویر(شکل، زمینه، رنگ)

آرام مرتضوی
پژوهشگر و روان‌درمانگر تحلیلی
وقت آن رسیده که به کاربرد هنرهای متفاوت در درمان به‌صورت جدی‌تر بپردازیم، گوته شاعر مشهور آلمانی توصیه می‌کند: هر روز به یک تصویر زیبا بنگرید، شعری زیبا بخوانید و در صورت امکان کلامی منطقی بگویید، چرا؟ شاید این اعمال در ابتدایی‌ترین قدم سیستم عصبی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همان طور که قبلاً هم اشاره شد معمولاً هر هنری در ذات خود با یکی از حواس ما سر و کار دارد، امروز پیرامون تصویر کمی سخن می‌گوییم و بعد به اثرگذاری رنگ‌ها می‌پردازیم. این فرآیند به شما کمک می‌کند بتوانید به‌صورت ابتدایی برای خود فضایی فراهم کنید تا بتوانید احساسات متفاوتی را هر چند سطحی تجربه کنید؛ هر تصویر در حقیقت بازتابی از نور است، این بازتاب در سیستم مغزی ما تحلیل شده و ایجاد یک ادراک از تصاویر می‌کند، حال اگر ما با استفاده از نمادهایی خاص تلاش کنیم تأثیری بخصوص در مغز ایجاد کنیم بخوبی توانسته‌ایم از تصاویر برای تغییر هیجانی استفاده کنیم؛ هر تصویر از خطوطی تشکیل شده که از به هم پیوستن نقاط پدید می‌آید، یکی از ابتدایی‌ترین تصاویری که از انسان‌های اولیه به دست آمده است مجموعه‌ای از نقاط را نشان می‌دهد این خط‌ها و نقاط نمادهایی را پدید می‌آورند که بیانگر احساسات متفاوتی هستند؛برای اثر‌پذیری از یک تصویر ما نیازمند توجه هستیم،توجه ما تعیین می‌کند که چه اثری را بپذیریم اساساً آنچه مشخص است سیستم روانشناختی ما با توجه معانی را پیدا می‌کند. وقتی به تماشای یک اثر می‌نشینید، این تصویر شامل یک زمینه و یک شکل است هرچه شکل و زمینه از هم قابل تشخیص‌تر باشند تصویر برای بیننده بیشتر دارای بعد می‌شود. رنگ‌ها در ایجاد احساس نقش اساسی ایفا می‌کنند؛هر رنگ حاوی پیام‌هایی برای سیستم عصبی است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که وقتی فرد رنگ‌های خاصی را می‌بیند جریان خون‌رسانی به بخش‌های مختلف مغز تغییر می‌کند. محل اولیه پردازش همه تصاویر در مغز جایگاهی مشخص دارد اما پس از آن رنگ‌ها قسمت‌های مختلفی از مغز را تحریک می‌کنند، شاید علت اینکه بعضی رنگ‌ها بعضی احساسات را پدید می‌آورند همین باشد. یکی از کاربردهای درمانی رنگ‌ها برای بیماران آلزایمری استفاده از نخ‌های رنگی است که باعث تحریک بافت‌هایی می‌شود که در حال از بین رفتن هستند؛ برای استفاده کاربردی از رنگ‌ها معمولاً رنگ‌ها را به سرد و گرم تقسیم می‌کنند؛ در پژوهشی به آزمودنی‌ها کارت‌های رنگی نشان داده می‌شد و از آنها خواسته می‌شد تا احساسات خود را بیان کنند و همزمان از آنها آزمایش خون به عمل می‌آوردند تا میزان ترشح هورمون‌های مؤثر در خون افراد را ارزیابی کنند. این دست آزمون‌ها پایه و اساس نوعی نگرش قرار گرفت که به روانشناسی رنگ‌ها معروف شد. به‌صورت عام دیدن تصاویر با رنگ های خاص در افراد،احساساتی خاص را پدید می‌آورد؛ برای درک بهتر این موضوع آزمایشی انجام دهید. منظره‌ای را انتخاب کنید و به آن نگاه کنید سپس به عکس یک منظره از دفع زباله‌ها در طبیعت نگاه کنید و بعد تصویری را مشاهده کنید که پرنده‌ای در آسمان در حال پرواز است، در تمام طول این مسیر سعی کنید احساسات خود را ثبت کنید.