افتتاح رادیو
اینجا تهران است، صدای ایران
فرزانه قبادی/ درست چهارده سال بعد از روزی که رضاشاه بیسیم پهلوی را افتتاح کرد و ایران مجهز به تلگراف بیسیم شد، ولیعهد در یکی از اتاقهای همان ساختمان با فشردن دگمهای مجوز پخش صدا را از رادیو صادر کرد. مراسم افتتاح رادیو چهارم اردیبهشت 1319 –سالروز تاجگذاری رضاشاه- ساعت 6 بعد از ظهر آغاز شد و تا ساعت 11 شب ادامه داشت. در این مراسم هنرجویان مدرسه عالی موسیقی به اجرای برنامه پرداختند و ارکستر استادان با رهبری غلامحسین مینباشیان، مدیر مدرسه عالی موسیقی اجرا شد. احمد متیندفتری، در نطق افتتاحیه رادیو گفت: «وسیله شنیدن رادیو در دسترس همگی گذاشته شده است. تمام اهل کشور در هر جا که باشند، آسان و بلکه رایگان از آن برخوردار خواهند بود.» ساعت هفت و پانزده دقیقه آن روز برای نخستین بار صدا از طریق امواج به گوش مردم ایران رسید: «اینجا تهران است، صدای ایران»
رادیو خیلی زود شد رسانه محبوب مردم، آنها که پیشاز این به دور افراد باسواد حلقه میزدند که اخبار روزنامه را برایشان بخواند، حالا گوش تیز میکردند به صدای رادیوی کوچک قهوه خانه یا نزدیک بلندگوی رادیو در خیابان میایستادند تا ببینند در دنیا چه خبر است. در ابتدا تنها 5 ساعت از روز صدای رادیو بلند بود، موسیقی، مثنوی و شاهنامه خوانی و خبر عمده برنامههای رادیو را تشکیل میدادند. با تأسیس ﺍﺩﺍﺭﻩ ﮐﻞ ﺍﻧﺘﺸاﺭﺍﺕ ﻭ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ در شهریور 1319 امور مربوط به رادیو، خبرگزاری پارس (آژانس پارس) و مطبوعات به عهده این اداره گذاشته شد. عیسی صدیق بهعنوان رئیس این اداره منصوب و به عبارتی نامش بهعنوان نخستین مدیر رادیو در ایران ثبت شد. علاوه بر او نام سعید نفیسی، توسی حائری، ملک الشعرای بهار، رشید یاسمی، ذبیحاله صفا، حسینقلی مستعان، قدسی رهبری و بسیاری از نام آوران فرهنگ و هنر ایران با تاریخ رادیو عجین است.
رادیو در ایران روزهای خوبی را شروع کرده بود، اما ورق خیلی زود برگشت. چیزی از آمدن رادیو نگذشته بود که جنگ عالمگیر دوم آغاز شد و رادیو تبدیل شد به مهمترین رسانه. بعد از اشغال ایران این رسانه در آغاز راه دچار چالش هایی شد. فرستندههایی که برای توسعه فعالیت های رادیو سفارش داده شده بود، تا سال 1327 به ایران نرسید. متفقین نظارت مستقیم و کنترل جدی بر محتوای تولیدی در رسانهها و بویژه رادیو داشتند. علاوه بر این اماکن عمومی که در آنها مردم به رادیو گوش میدادند هم تحت کنترل بود تا مبادا کسی به سراغ امواج رادیوهای دیگر برود. کار جایی به اوج رسید که در آذر ماه 1322 که استالین، چرچیل و روزولت برای کنفرانس تهران به پایتخت آمدند حکم کردند که فعالیت تمام فرستندههای مخابراتی ایران متوقف شود و رادیو تهران در پی این دستور یک هفته خاموش شد.
سال ها بعد از جنگ، فرستنده جدیدی به تجهیزات موجود رادیو اضافه شد. استودیویی در میدان ارگ برای پخش اخبار در نظر گرفته شد. سال 1327 استودیوی میدان ارگ توسعه پیدا کرد و رادیو تهران از بیسیم پهلوی به میدان ارگ منتقل شد.
پای جعبه جادویی رادیو کم کم به خانهها باز شد. هر چند سالهای ابتدایی رادیو لامپی نماد تفاخر و تجمل بود و بیشتر در خانه متمولان دیده می شد، اما به مرور حضورش آنقدر در خانهها گسترش پیدا کرد که شد همدم لحظات و بخش مهمی از زندگی آدم ها. در مقطعی از عمر هشتاد ساله رادیو موسیقی مهمتر و پر مخاطبتر از اخبار شد. رادیو مرجعی بود برای شنیدن موسیقی روز و آشنایی با هنرمندان جوان و دنبال کردن آثار استادان نامی. تأثیرات موجی که رادیو در عرصه موسیقی ایجاد کرد، همچنان در تاریخ موسیقی ماندگار است.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه