اثری جدی برای عموم علاقه‌مندان فلسفه

سهیل سمی
مترجم ادبیات
«فلسفه آگامبن» نوشته «کاترین میلز» یکی از بهترین کتاب‌هایی است که طی یک سال اخیر خوانده‌ام، اثری با ترجمه «پویا ایمانی» که با همکاری نشر مرکز در اختیار علاقه‌مندان قرارگرفته است. این کتاب ارائه‌دهنده یک نمای کلی از اندیشه فلسفی «جورجو آگامبن»، فیلسوف معاصر ایتالیایی است که حتی مقدمه بسیار خوبی برای مطالعه و درک دیگر نوشته‌های او هم به شمار می‌آید. اگر تا به امروز سراغ نوشته‌های این فیلسوف مشهور نرفته‌اید باید همین ابتدای امر بگویم که آگامبن، فیلسوف به‌روز است. او نحله‌های فکری- فلسفی که هنوز غرب و شرق درگیر آن هستند، همچون پسا ساختارگرایی را با رویکرد انتقادی خود نقد می‌کند، بخش عمده‌ای از اهمیت نوشته‌های او به استقلال فکری‌اش بازمی‌گردد و اینکه در اندیشه‌های فلسفی گرفتار هیچ سبک و ساختار فکری نشده است. از سوی دیگر همین نگاه انتقادی آگامبن باعث می‌شود مخاطبان نویسندگانی همچون «ژاک دریدا»، فیلسوف فرانسوی معاصر، آثار او را با نگاهی یک‌سویه نخوانند و حتی نگاهی کلی از آخرین نحله فلسفی رایج بر جامعه اندیشه‌ورز جهان را پیداکرده و درک کند. اما مهم‌ترین حسن تفکرات آگامبن را همان‌طور که اشاره شد می‌توان در این دانست که به‌هیچ‌وجه سبک زده نیست، فردی به‌شدت باسواد که طی سال‌ها فعالیت خود نشان داده قادر به بهره‌وری خوب از همه آن چیزهایی است که فراگرفته. او فارغ از تعصبات فکری رایج، با برخورداری از استقلال فکری- فلسفی دست به سبک و سنگین کردن همه آن چیزی می‌زند که طی 30-40 سال اخیر در عرصه فلسفه شاهد بوده‌ایم. نکته‌ای که درباره این کتاب بد نیست به آن اشاره کرد امکان بهره‌برداری از عموم علاقه‌مندان فلسفه از نوشته‌ها و گفته‌های آگامبن است، همان‌قدر که یک استاد دانشگاه قادر است مخاطب آثار او باشد فردی که هنوز چیزی از دنیای فلسفه نمی‌داند هم می‌تواند به سراغ این کتاب و حتی نوشته‌های خود او برود. دراین ‌بین نباید از ترجمه بسیار خوب پویا ایمانی هم غفلت کرد، او به‌رغم سن و سالی که دارد نشان داده با مطالعه بسیار به سراغ انتخاب و ترجمه آثار می‌رود؛ ایمانی ترجمه‌هایی از دیگر آثار آگامبن هم عرضه کرده که مطالعه آنها را پیشنهاد می‌دهم.