تلاش برای کودتا در بهمن 1357
کورتاژ ناکام!
محمد گرشاسبی/ ویلیام سولیوان سفیر ایالات متحده در تهران با کاخ سفید تماس گرفت تا خبر پیروزی اسلامگراها در ایران را بدهد. آن سوی خط زبیگنیو برژینسکی گوشی را برداشت و با بهت تمام حرفهای سولیوان را گوش داد. دست آخر با یأس کامل پرسید: «آیا هنوز امکان راه حل نظامی وجود دارد یا خیر؟ و آیا عاقلانه است که هایزر دوباره به ایران بازگردد؟» جواب شنید «نه. کار از کار گذشته است. ما در مقابل عمل انجام شده قرار گرفتهایم.»
ژنرال رابرت هایزر فرمانده نیروی هوایی امریکا و معاون نیروهای ناتو 14 دی 1357 وارد ایران شد و سوم فوریه 1979 یعنی دو روز بعد از ورود امام خمینی(ره) به ایران کشور را ترک کرد. درحالیکه او هماهنگیهای لازم با ژنرالهای ارتش محمدرضاشاه را برای انجام یک کودتا شبیه آنچه در 28 مرداد 1332 به وقوع پیوست انجام داده بود. رویدادهای انقلاب که شتاب گرفت کنترل اوضاع از دست امریکا بهعنوان هماهنگ کننده طرحهای حمایتی از حکومت پهلوی تقریباً خارج شده بود. آخرین امید آنها کودتایی بود بهنام «عملیات کورتاژ» که بنا شد کمی شدیدتر از طرح اولیه کودتای پنتاگون، از 21 بهمن کلید بخورد و روز یکشنبه 11 فوریه /22 بهمن، کار انقلاب را یکسره کنند. طرح کورتاژ این بود که در یک ضربه ناگهانی همه رهبران انقلاب قتل عام شده و افکار عمومی جهان در مقابل یک عمل انجام شده قرار بگیرند.
بعدازظهر شنبه 21 بهمن سپهبد مهدی رحیمی فرماندار نظامی و رئیس شهربانی کل کشور به سرلشکر محمدجواد مولوی رئیس پلیس تهران دستور داد که در همه ساختمانهای مشرف به میدانها و مراکز عمومی شهر سنگرگیری کنند و آماده باشند تا نیروهای ارتش به آنها ملحق شوند. در اینگونه موارد همیشه رهبری بر عهده پلیس گذارده میشد چون آنها با موقعیت شهر و اماکن آشنایی داشته و نقاط استحفاظی شهر را بخوبی میشناختند. از بامداد 22 بهمن بنا بود هر جنبندهای در خیابانهای تهران به گلوله بسته شود و طی یک روز همه سران انقلاب و دست اندرکاران نهضت اسلامی که بنا به آمار ساواک قریب ده هزار نفر میشدند دستگیر و اعدام شوند. اما شکاف عمیقی که در نیروهای نظامی و انتظامی رژیم پدید آمده بود، در این مقطع حساس هویدا شد. نظامیانی که از مدتها قبل به انقلاب پیوسته بودند، منتظر زمان مقتضی بودند تا به نفع انقلاب وارد عمل شوند و برای تسخیر مراکز انتظامی و نظامی و مراکز حساس به کمک مردم شتافتند و این رویداد که برای طراحان عملیات غیر قابل پیشبینی بود، کودتا را کورتاژ کرد.
اخبار ناکامی در اجرای عملیات کورتاژ از طریق ویلیام سولیوان لحظهبهلحظه به کاخ سفید میرسید و گفتهها حاکی از شکاف فزاینده در بین رژیم بود و کاری از ایالات متحده امریکا ساخته نبود. جلسه فوری «کمیته شورای امنیتی» ساعت 30/8 شب به وقت امریکا و صبح 22 بهمن به وقت تهران برگزار شد که سه ساعت به طول انجامید. وارن کریستوفر و دیوید نیوسام از وزارت امور خارجه، زبیگنیو برژینسکی مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، چارلز دونکن و ژنرال دیوید جونز بههمراه گروهی از مقامات وزارت دفاع و ستاد مشترک ارتش، استانفیلد ترنر و فرانک کارلوسی از سازمان سیا و معاونان برژینسکی یعنی گری سیک و کلنل بیل در این جلسه حضور داشتند. نتیجه جلسه این بود که «اوضاع ایران خارج از کنترل قرار گرفته و جریان حوادث از مشورتهای ما فراتر رفته است. اوضاع ایران بحرانی و وخیم است و ما با سقوط نهایی دولت شاپور بختیار مواجه هستیم. باید تصمیمات قاطع اتخاذ کنیم. باید ارتش را برای دست زدن به یک عمل مستقیم برای اعاده نظم و کنترل اوضاع سیاسی تشویق کنیم البته در صورتی که ارتش توانایی و اراده چنین کاری را داشته باشد.»
همان زمان یکی از کارمندان کاخ سفید شتابزده داخل آمد و خبر دستگیری بسیاری از سران ارتش و مقامات انتظامی را آورد. از طریق تلفن امن با ویلیام سولیوان تماس گرفته شد. پشت گوشی این صدا شنیده شد: «همه چیز تمام شد، کار از کار گذشته...»
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه