آغاز جدایی

محمد گرشاسبی/ ابوالحسن بنی صدر رئیس‌جمهوری وقت، می‌خواست نهادهای انقلابی را زیرمجموعه دولت خود قرار دهد، اما در این راه موفقیتی کسب نکرد. تلاش او به چالش با نهادهای انقلابی منجر شد. رویارویی رئیس‌جمهوری و حزب جمهوری اسلامی و درگیری او و محمد علی رجایی نخست‌وزیر بر سر اعضای کابینه روز به روز شدت می‌گرفت. بنی صدر 17 شهریور 1359 به میدان شهدا رفت و حزب جمهوری اسلامی را تهدید به افشاگری کرد. رویه او با شروع جنگ تحمیلی هم پایان نیافت و حرف‌های 17 شهریور در سخنرانی عاشورای میدان آزادی در 28 آبان هم تکرار شد. اما آنچه که بزرگترین درگیری بین نیروهای انقلاب را پس از پیروزی انقلاب اسلامی رقم زد، مراسم سالروز درگذشت دکتر محمد مصدق در 14 اسفند بود. پیش از آن دفتر نهاد مردمی ریاست جمهوری، دانشگاه تهران را مکان مراسم معرفی کرد، اما سرهنگ لاهوتی فرمانده شهربانی کل کشور اعتقاد داشت دانشگاه محصور است و در صورت وقوع بحران قابل کنترل نیست. سرانجام تلاش مجاهدین(منافقین) خلق و دستور بنی صدر به‌عنوان فرمانده کل قوا، دانشگاه تهران را به‌عنوان محل مراسم تثبیت کرد.
ظهر 14 اسفند چند ساعت پیش از شروع مراسم، بین مجاهدین خلق و سایرگروهک‌های مخالف و نیروهای انقلابی در محوطه دانشگاه هرج و مرج و درگیری آغاز شد. شعارهای دو گروه حتی با شروع سخنرانی بنی صدر در ساعت 15:30 هم پایان نگرفت. ساعت 15:45 فضا اندکی آرام شد، اما چند لحظه قطع سیستم صوتی کافی بود تا مجدداً نا آرامی‌ها آغاز شود. وقتی رئیس‌جمهوری مخالفان خود را چماقدار خواند، مجاهدین خلق شعار دادند «حزب چماق بدستان، باید بره گورستان» و در نقطه مقابل مخالفان بنی صدر شعار می‌دادند «بنی صدر پینوشه، رأی مرا پس بده». بین نیروهای انقلابی و گارد ریاست جمهوری ومیلیشیای مجاهدین خلق( نیروهای شبه نظامی) درگیری شدت گرفت. هواداران بنی صدر چند کارت شناسایی به دست رئیس‌جمهوری دادند و او نام ارگان‌های انقلابی را خواند: «کمیته، سپاه، بسیج» با شعار «چماقدار بیچاره کارت کمیته داره»، ابوالحسن بنی صدر از هواداران خود خواست مخالفین را از دانشگاه بیرون کنند، گارد ریاست جمهوری و میلیشیای مجاهدین خلق به ضرب و شتم نیروهای انقلابی پرداختند و تعدادی را نیز بازداشت کردند.
حوادث 14 اسفند 1359 شکافی را در بدنه انقلاب ایجاد کرد که نتایج آن در سال 1360 جلوه پیدا کرد.