استقبال «باکو» و «ایروان» از ابتکار عمل ایران

گروه سیاسی/ ابتکار عمل ایران برای حل مناقشه قره‌باغ با استقبال مقام‌های باکو و ایروان رو‌به‌رو شده است. این خبری است که سید عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران در پایان سفرش به جمهوری آذربایجان و در آستانه عزیمت به سایر کشورهای مقصدش اعلام کرد. با گذشت هفته‌ها از آغاز دوباره مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره‌باغ که برای چندمین بار در سال‌های اخیر دستخوش تنش شده، معاون وزیر خارجه ایران با ابتکار عملی که از سوی مقام‌های ایرانی تهیه شده است، راهی باکو، ایروان، مسکو و ترکیه شده است. عراقچی در پایان سفر به جمهوری آذربایجان به عنوان نخستین مقصد سفرش و پس از رایزنی با مقامات این کشور در گفت‌و‌گویی به دیدارهای خود اشاره کرد و ضمن تشریح ویژگی‌های طرح ابتکاری ایران برای حل مناقشه قره باغ خبر داد که واکنش جمهوری آذربایجان به این طرح مثبت و سازنده بوده است. عراقچی ضمن سازنده توصیف کردن این دیدارها گفت: «روز چهارشنبه مذاکرات مفصل و‌ طولانی با معاون وزیر خارجه، وزیر خارجه و معاون نخست‌وزیر و دستیار رئیس جمهوری و شخص رئیس جمهوری داشتم که حدود ۹ ساعت به طول انجامید و مذاکره با رئیس جمهوری آذربایجان نزدیک ‌به یک‌ساعت و نیم طول کشید که در مجموع خیلی سازنده و مفید بود». او به توضیحات مقام‌های باکو درباره درگیری‌ها و طرح نظرات ایران اشاره کرد و گفت که در این دیدارها نگرانی‌ها و حواشی که برای ایران به وجود آمده است، مطرح شد که مقام‌های باکو درباره آن توضیحاتی ارائه دادند.
عراقچی با بیان اینکه این رایزنی‌ها خیلی مفید بود و نگاه دقیق‌تری را به ما درباره قره‌باغ می‌دهد و مقام‌های آذری هم متوجه دیدگاه‌های منطقه‌ای و دیدگاه‌های خاص جمهوری اسلامی ایران شدند، به پیشنهاد ایران برای حل این مناقشه اشاره کرد و گفت: «درباره پیشنهاد و‌ طرح جمهوری اسلامی ایران برای شروع گفت‌و‌گو‌ها و حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات و رسیدن به یک صلح پایدار، گفت‌و‌گوهای مفصلی انجام شد و به صورت جزئی ابعاد طرح را توضیح دادم و‌ دوستان آذری با علاقه گوش دادند و سؤالاتی را مطرح و درباره ابعاد مختلف آن بحث و تبادل نظر شد».
او برخورد طرف آذربایجانی و شخص رئیس جمهوری را نسبت به این طرح بسیار مثبت توصیف کرد و افزود: «طبیعتاً باید این طرح را با جزئیات آن بیشتر مورد بررسی قرار دهند. ما صرفاً معرفی کردیم و باید بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود.»
عراقچی در ادامه اعلام کرد که در ادامه سفرش این طرح را با مقام‌های کشورهای دیگر مرتبط با این بحران از جمله ارمنستان، ترکیه و روسیه در میان خواهد گذاشت. فرستاده ویژه ایران به باکو ابراز امیدواری کرد که بتوان در یک حرکت جمعی به راه‌حلی برای کاهش یا اتمام این بحران دست یافت تا مانع از تداوم تلفات و هزینه‌های روبه افزایش آن شد.
ویژگی‌های طرح ایران
عراقچی طرح ایران را واجد چند ویژگی دانست که آن را از ایده‌های موجود متمایز می‌کند، مهمترین ویژگی پیشنهاد ایران این است که بعد منطقه‌ای دارد و کشورهایی را که در منطقه دخیل و درگیر هستند، در برمی‌گیرد و نقش تعریف می‌کند و‌ بعد یک‌ نگاه واقع بینانه به این بحران و درگیری‌ها دارد. عراقچی اضافه کرد: «تا الان سه دور آتش بس توسط کشورهای مختلف پیشنهاد و برقرار شده و تقریباً بلافاصله شکسته شده است. در طرح ایران یک نگاه واقع‌بینانه به آتش‌بس وجود دارد و این واقع بینی نسبت به صحنه میدان را نشان می‌دهد و‌ به خاطر همین بسیار مورد توجه طرف آذری قرار گرفته است.»
معاون سیاسی وزیر امور خارجه پیشرفت این طرح را امکان پذیر دانست و تأکید کرد که باید در رابطه با آن با دیگر طرف‌ها هم مشورت کرد تا بتوان به یک جمع بندی از اجرای این طرح رسید. «حکمت حاجی‌اف»، دستیار رئیس جمهوری آذربایجان هم در توئیتی با اشاره به سفر نماینده ویژه ایران برای حل مناقشه قره باغ به باکو، مذاکرات انجام شده با عراقچی را مفید و پربار خواند و تأکید کرد که آذربایجان و ایران مناسبات دوستانه و مستحکم و روابط همسایگی خوبی دارند.
سفر به مسکو و ایروان
فرستاده ویژه ایران به باکو در پایان این سفر راهی مسکو شد و در بدو ورود هدف اصلی از مذاکرات با مقامات روسیه را ارائه طرح پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران برای کمک به خاتمه مناقشه در قره باغ عنوان کرد. وی مهمترین ویژگی طرح ایران را رویکرد منطقه‌ای و واقع بینی آن برشمرد. او بعد از پایان مذاکرات با «آندری رودنکو»، نماینده ویژه روسیه در امور قره‌‌باغ و «سرگئی ریابکوف» همتای روسی خود در امور برجام، هنگام ترک مسکو گفت که طرح ایران درباره مناقشه قره‌باغ بر مبنای اصول انساندوستانه و توجه به خواست‌های طرف‌های درگیر تهیه شده و ایران منتظر دریافت پاسخ از طرف‌های مناقشه باقی می‌ماند.
معاون وزیر خارجه ایران پنجشنبه شب از مسکو راهی ارمنستان به عنوان دیگر کشور طرف بحران قره‌باغ شد و در ایروان عنوان کرد که ابتکار ایران می‌تواند مسیری برای صلح در مناقشه قره باغ باز کند. او در بدو ورود به ایروان به گفت‌و‌گوهای سازنده با مقام‌های باکو و مسکو اشاره کرد و گفت که زمان بسیار حساسی است و نیاز است که هر چه سریع‌تر درباره روند صلح تصمیم‌گیری و مسیری برای صلح باز شود.
عراقچی با اشاره به میزان تلفات انسانی ناشی از این درگیری‌ها ادامه داد: «جای تأسف است که آمار تلفات در حال بالا رفتن است، حمله به غیرنظامیان در حال بالا رفتن است و اصلاً قابل پذیرش نیست. به همین دلیل ما تصور می‌کنیم که باید هر چه سریع‌تر مسیری برای صلح ایجاد شود و این موضوع اصلی صحبت من در ارمنستان است.»
معاون وزیر خارجه با تصریح اینکه ابتکار جمهوری اسلامی ایران می‌تواند این مسیر را باز کند، ادامه داد: «ایران کشور بزرگی در همسایگی ارمنستان و آذربایجان است و با هر دو کشور رابطه قدیمی و خوبی دارد. از هر دو کشور اتباعی در ایران هستند و در صلح، صفا و آرامش در کنار هموطنان ایرانی زندگی می‌کنند. موضع ما در قبال این بحران از روز اول همیشه متوازن و متعادل بوده است.» عراقچی ایران را پایبند به اصول بین‌المللی دانست و گفت که حسن نیت و ظرفیت‌های ایران می‌تواند در مسیر رسیدن به صلح پایدار به کار گرفته شود، او افزود: «ما صحبت از یک آتش بس معمولی نمی‌کنیم، البته آن هم به جای خودش واجب است، اما پیشنهاد ایران یک صلح پایدار را در منطقه هدف قرار می‌دهد و امیدواریم به این هدف برسیم، جمهوری اسلامی ایران ظرفیت‌های لازم را در این خصوص دارد، البته با همکاری دیگر کشورها در منطقه.»
عراقچی روز گذشته در خلال سفر به ایروان با «زهراب مناتسکانیان»، وزیر امور خارجه ارمنستان دیدار و رایزنی کرد و پیشنهاد ایران برای غلبه بر اوضاع و برقراری آتش بس در منطقه قره‌باغ را به وزیر امور خارجه ارمنستان ارائه داد و تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران ظرفیت‌های لازم برای همکاری را دارد. همچنین در این دیدار «زهراب مناتسکانیان» با بیان اینکه ارمنستان متوجه حساسیت‌های ایران در رابطه با تهدیدهای جدید امنیت منطقه است، از نقش جمهوری اسلامی در حفظ ثبات منطقه‌ای و صلح استقبال کرد و تأکید کرد که رویکرد ایران در مناقشه قره‌باغ به طور دقیق بررسی می‌شود.
عراقچی پس از ارمنستان به ترکیه سفر و با مقامات این کشور نیز دیدار و گفت‌و‌گو می‌کند.