سناریوهای انتخابات امریکا، نگاه ترامپ و بایدن به ایران و سیاست ایران در برابر امریکا در گزارش تحلیلی«ایران»
اگر ترامپ بماند-اگر بایدن بیاید
ادامه از صفحه اول
این گزارش به دو دلیل حائز اهمیت است: اول از آن جهت که برای اولین بار سیاست کلی اعلامشده از سوی جو بایدن درباره برجام را به صورت راهکارهای جزئی، مشخص و گام به گام در آورده و ارائه میکند؛ دوم، از آن جهت که راهکارهای ارائهشده را میتوان به نوعی منعکسکننده ذهنیت حزب دموکرات در قبال ایران در نظر گرفت. در این بخش تصریح شده راهبرد بلندمدت دولت امریکا در قبال ایران باید چند هدف کلیدی را دنبال کند: ۱- جلوگیری از دستیابی ایران به سلاحهای هستهای ۲- مقابله با سیاستهای منطقهای ایران که برای منافع امریکا در منطقه مضر هستند و ۳- حرکت به سمت تنشزدایی در منطقه پیشنهاد شده که مذاکره با ایران در سه فاز انجام شود: تنشزدایی، رایزنی و مشورتها و فاز مذاکره در دو مسیر. نقشآفرینی اروپا در اختلافات بین ایران و امریکا هم با حضور هرکدام از نامزدها در کاخ سفید چندان متفاوت نخواهد بود و در نهایت به سمت همگرایی با کاخ سفید پیش خواهند رفت. برخی تحلیلگران پیشبینی میکنند که با پیروزی بایدن همگرایی امریکا و اروپا بیشتر خواهد شد. تحلیل اروپاییها و البته تمایل قلبی آنها شکست ترامپ است. آنها تاکنون در برابر تلاشهای امریکا برای لغو و پایان برجام و تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران در مقابل کاخ سفید ایستادگی کردهاند اما در صورت پیروزی دوباره ترامپ به نظر میرسد که اروپاییها هم دیگر توان مقاومت در برابر او را نخواهند داشت و لذا آنها هم چه بسا خواسته یا ناخواسته، از سر ترس یا اقتضای تأمین منافع با ترامپ همراه خواهند شد. در سوی مقابل اگر بایدن هم پیروز این کارزار شود باز هم تمایل اروپاییها به همراهی و همگرایی با امریکای بایدن با اشتیاق بیشتری خواهد بود. برخی تحلیلگران معتقدند اگر بایدن به جای ترامپ قطعنامه ضد ایرانی به شورای امنیت برده بود، اروپاییها به نفع امریکا رأی میدادند.
ترامپ یا بایدن
ایران چه میاندیشد
مهمترین پرسش محافل امروز رسانهای و سیاسی ایران این است: بایدن یا ترامپ کدامیک برای ایران بهتر است؟
سیاست رسمی جمهوری اسلامی ایران که بارها از زبان رهبر انقلاب، رئیس جمهوری و نیز وزیر خارجه اعلام شده است این بوده است که برای ایران تفاوتی نمیکند که چه کسی در امریکا رئیس جمهور شود.
اما در محافل سیاسی و رسانهای ایران تحلیلهای متفاوت و بعضاً متضادی بیان میشود یک طیف از آمدن بایدن نگران هستند، آنها معتقدند اگر بایدن بیاید باب مذاکره باز میشود و این، سیاست دلسوزان انقلاب نیست که با امریکا پای میز مذاکره بنشینیم و بهتر است که همان سیاست «نه جنگ نه صلح» ادامه پیدا کند. طیف دیگر براندازان و ضد انقلاب هستند. آنان که از هیچ نقش و تلاشی فروگذار نمیکنند تا بقای نظام را به چالش بکشانند و معتقدند اگر ترامپ بیاید ایران بیشتر تحت فشار قرار می گیرد.
طیف سوم مدافعان مذاکره هستند که خود به دو گروه تقسیم میشوند. گروه اول معتقدند مذاکره با ترامپ راحتتر است چون فردی است دمدمی مزاج و خودشیفته و فقط دنبال گرفتن یک عکس یادگاری است و با او بهتر میشود کنار آمد. میتوانیم با او معامله کنیم امتیازات کمتری به او بدهیم و امتیازات بیشتری از او بگیریم ضمن آنکه برخی معتقدند پوتین میانجی خوبی بین ایران و امریکا خواهد شد. گروه دیگر معتقدند بایدن نرمش بیشتری دارد و اصولیتر و منطقیتر مذاکره میکند. این گروه معتقدند بایدن عاقلتر از ترامپ است. دسته چهارم طیفی در داخل هستند که همانند روسیه و چین وجود ترامپ را مفیدتر میدانند چرا که ترامپ، امریکا را بیشتر تضعیف میکند. از جهاتی ترامپ میتواند برای ایران بهتر باشد زیرا امریکای ضعیف از نظر اقتصادی و منزوی از نظر بینالمللی را رقم خواهد زد که در تقابل با ایران موفقیت جدی نخواهد داشت ولی اگر بایدن رئیسجمهوری شود گرچه امکان دارد در ظاهر کمتر با ایران خصومتورزی کند ولی در ایجاد اجماع علیه ایران موفقتر عمل خواهد کرد. آنان همچنین از منظر ایدئولوژیک معتقدند ترامپ تارهای دموکراسی وجامعه مدنی و حقوق بشر و نظم جهانی را پنبه کرده است و چهار سال دیگر پودهای دموکراسی را نیز برهم میزند و اگر او در قدرت باقی بماند هیمنه لیبرال دموکراسی نابود خواهد شد. با این حال به نظر میرسد عمده تمایلات غیررسمی در تهران بر رأی نیاوردن ترامپ است البته این به معنای سرمایهگذاری رسمی و سیاسی هیچ گروه و طیفی روی آن نیست.
***
چهار روز دیگر بحثبرانگیزترین انتخابات ایالات متحده امریکا برگزار خواهد شد؟ بایدن یا ترامپ و یا نتیجه سوم که چیزی نیست جز درگیری و آشوب و رأی دادگاه. نمایشی که شاید ترکهای جدی بر هیمنه لیبرال دموکراسی امریکایی بزند. نتیجه هرچه باشد واقعیت امریکا تغییر نمیکند شاید بایدن بیاید برای ایران معبری باز شود تا نفسی بکشد و نشان دهیم سیاست ترامپ چگونه شکست خورد اما ترامپ هم ابقا شود درهای جهنم باز نخواهد شد.
امریکا با ترامپ یا با بایدن هر چه باشد زمین منازعه تنها تغییر میکند چه برای ترامپ و چه برای بایدن، ایران باید استراتژی و نقشهراه حسابشده و هوشمندانهای اتخاذ کند، با این حال در این نقشهراه گزاره مسجل این باشد که ایران اگر درست عمل بکند، هم توانایی پیروزی بر سیاست دستکش مخملین بایدن و دموکراتها را دارد و هم دست چدنی ترامپ و جمهوریخواهان را میتواند بشکند. شاید خبر پیروزی ترامپ در ۱۳ آبان شوک منفی و موقت به بازارها بدهد، ولی این شوک و تأثیرات آن کوتاهمدت خواهد بود و از آذر تا خرداد سیاست «صبر و انتظار» مطرح خواهد شد چراکه احتمالاً دولت بعدی امریکا در انتظار انتخابات ایران و استقرار دولت جدید در پاستور خواهد بود. به هرحال اگر چه بایدن و ترامپ در اتخاذ تاکتیکها در قبال ایران تفاوتهای محسوسی خواهند داشت اما به لحاظ استراتژیک به نظر میرسد تصمیمسازان پشت پرده در کاخ سفید درباره راهبردهای مواجهه با ایران هنوز تجدیدنظر جدی نکردهاند. ایران نیز بدون شک هیچگاه مذاکره را خط قرمز اعلام نکرده و آن را ابزاری برای رسیدن به سیاستهای خود میداند چه باب آن را ببندد چه باز کند. رفتار ایران همواره به رفتار امریکا بستگی دارد. از اینروست که باید گفت سوم نوامبر نه پایان جهان است و نه یک شروع بسیار متفاوت. اینکه انتخابات امریکا با آمدن بایدن ما تمنای مذاکره سردهیم ما را به سرمنزل مقصود میرساند نه اگر ترامپ آمد پیام ترس و عقبنشینی راه مناسب خواهد بود. آنچه مهم است نه از ماندن ترامپ بهراسیم نه از آمدن بایدن بخروشیم.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه