به نام تاریخ

10 آبان
در تقویم امروز نام چهره‌های بزرگ سینمای ایران و جهان را می‌بینیم که متولد امروز هستند یا در چنین روزی درگذشته‌اند و این بهانه‌ای است برای مروری کوتاه بر زندگی و کارشان.
تولدها
مرتضی احمدی: بازیگر و صداپیشه سینما و تلویزیون سال 1303 در چنین روزی به دنیا آمد. مرتضی احمدی ابتدا در تئاتر آماتوری فعالیت می‌کرد و از سال 1322 با پیش پرده‌خوانی کارش را جدی‌تر دنبال کرد. او برای اولین‌بار به سبک بیات تهران پیش‌پرده‌ها را می‌خواند و پس از آن به رادیو دعوت شد که ترانه‌های عامیانه او مانند «کارگرم من» بسیار مورد توجه قرار گرفت. او از سال 1323 در رادیو تهران و برنامه‌های کمدی‌اش فعالیت می‌کرد اما پس از کودتای 28 مرداد بازیگری را کنار گذاشت و به اهواز رفت. 7 سال بعد به تهران بازگشت و کارش را با بازی در سریال‌های «سلطان صاحبقران»، «هفت شهر عشق» و «آیینه و زیر بازارچه» ادامه داد و سال 1349 به دعوت علی حاتمی ترانه عنوان‌بندی فیلم «حسن کچل» را اجرا کرد که بسیار هم مورد توجه قرار گرفت. البته همچنان به کار در رادیو هم ادامه می‌داد و سال 1356 با اجرای نقش‌های مختلف و خواندن ترانه‌هایی در سبک‌های مختلف به عنوان محبوب‌ترین هنرپیشه رادیو انتخاب شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی احمدی در فیلم‌های «مردی که زیاد می‌دانست»، «اتوبوس»، «ارثیه»، «خانه خلوت»، «عروسی خون»، «کلاه قرمزی و پسرخاله» و «سرحد» و سریال‌های «آرایشگاه زیبا»، «تعطیلات نوروزی»، «فروشگاه»، «خانه پدری» و «زیرگذر» بازی کرد. مرتضی احمدی صداپیشه شخصیت‌هایی به یادماندنی مانند روباه مکار در «پینوکیو» بود و با علاقه‌اش به شهر تهران و خواندن ترانه‌های عامیانه این شهر هم شهرت داشت. او سال 1393 درگذشت.
پیتر جکسون: کارگردانی که با ساخت فیلم «ارباب حلقه‌ها» شناخته می‌شود سال 1961 به دنیا آمد. پیتر جکسون از کودکی به سینما علاقه داشت و پس از اینکه نسخه سال 1978 «ارباب حلقه‌ها» را دید این علاقه بیشتر شد. او ابتدا عکاسی می‌کرد و فیلم کوتاه می‌ساخت تا اینکه یک فیلم کوتاه کمدی به نام «بدمزه» ساخت که در سال 1987 در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و به سرعت به 12 کشور فروخته شد. «فیبلزها» دیگر فیلم جکسون بود که مورد توجه قرار گرفت و پس از آن هم «مرده مغز»، «موجودات آسمانی» و «ترس‌آفرینان» را ساخت. با علاقه‌ای که از جوانی به داستان «ارباب حلقه‌ها» داشت موفق شد سال 1997 امتیاز فیلمسازی این داستان را بگیرد و سه‌گانه‌ای که برای این داستان ساخت باعث شهرت جهانی جکسون شد. «دو برج»، «بازگشت شاه»، «کینگ کنگ»، «استخوان‌های دوست داشتنی»، «منطقه 9» و سه‌گانه «هابیت» دیگر فیلم‌های مطرح پیتر جکسون در این سال‌ها بوده‌اند. او برای «بازگشت شاه» و «منطقه 9» برنده جایزه اسکار شده و قسمت سوم «ارباب حلقه‌ها» تنها فیلم تاریخ سینماست که در تمام رشته‌هایی که در اسکار نامزد بود برنده این جایزه شد.
باد اسپنسر بازیگر و کمدین امریکایی و علی سلیمانی بازیگر هم متولد امروز هستند.
درگذشت ها
فدریکو فلینی: کارگردان نامدار ایتالیایی سال 1993 در چنین روزی درگذشت. فدریکو فلینی متولد سال 1920 بود و از کودکی به تئاتر و نمایش علاقه داشت اما کارش را با روزنامه‌نگاری و کشیدن کاریکاتور آغاز کرد. کارش در سینما هم با نوشتن طنز برای بازیگری به نام آلدو فابریزی آغاز شد و سال 1945 همین بازیگر او را با کارگردان بزرگ ایتالیا یعنی روبرتو روسلینی آشنا کرد. فلینی برای نوشتن فیلمنامه فیلم معروف «رم شهر بی‌دفاع» با روسلینی همکاری کرد و دستیارش شد. سه سال بعد هم روسلینی فیلم «شیدایی» را براساس داستانی از فلینی ساخت اما نخستین فیلمی که خودش کارگردانی کرد در سال 1951 به نام «روشنایی‌های واریته» ساخته شد. فیلم «ولگرد» باعث شد جهان با فلینی آشنا شود و پس از آن فیلم «جاده» برایش موفقیت زیادی به همراه داشت. شاخص‌ترین اثرهای فلینی یعنی «زندگی شیرین» و «هشت و نیم» در اوایل دهه 60 میلادی ساخته شدند و پس از آن هم «جولیتای ارواح»، «ساتیریکون فلینی»، «دلقک‌ها»، «آماکورد»، «شهر زنان»، «و کشتی به راهش ادامه می‌دهد»، «جینجر و فرد»، «مصاحبه» و «آوای ماه» را ساخت که چند فیلم آخرش با شکست مواجه شد.
هوشنگ بهشتی بازیگر و ریور فینیکس بازیگر امریکایی هم در چنین روزی درگذشتند.