مسافران، فیلمی در ستایش زندگی و امیدهای نو

«ساختن این فیلم، یکی از وسوسه‌های سالیان من بود؛ یکی از ده‌ها وسوسه.» این جمله‌ای  کوتاه است که بهرام بیضایی در ویژه نامه جشنواره فجر مجله در سال 1370 نوشت. بهرام بیضایی کارگردان شناخته شده ایرانی در مصاحبه با زاون قوکاسیان هم گفته است طرح داستان مسافران مربوط به سال ۱۳۵۳ یا ۱۳۵۴ است؛ فیلمی که دهمین ساخته بهرام بیضایی (هشتمین فیلم بلند سینمایی) او است که در جریان جشنواره فیلم فجر برای اولین بار در بهمن سال 1370 اکران شد و سال 1371 هم فیلمنامه‌اش که نوشته بیضایی است، به چاپ رسید.
در جریان فیلم می‌بینیم مهتاب، خواهر ماهرخ، همراه شوهر و دو پسر خردسالش با یک سواری کرایه از شمال به سوی تهران می‌آیند تا آیینه موروثی نوعروس خانواده را به مراسم عروسی ماهرخ برسانند. در راه زنی روستایی با آنها همسفر می‌شود و سپس همگی در تصادف جانشان را از دست می‌دهند. خبر به خانواده می‌‌رسد و عروسی به سوگواری تبدیل می‌شود. گزارش‌های پلیس اگرچه صحت تصادف و کشته شدن مسافران را نشان می‌دهد اما نشانی از آیینه خانوادگی نیست. در این بین در شرایطی که همه خانواده مرگ مسافران را پذیرفته‌اند اما خانم بزرگ دل به سوگ نمی‌سپارد و چشم به راه می‌ماند تا مهتاب با آیینه نوعروس از راه برسد.
البته این فیلم بیضایی برای اکران با اصلاحیه‌های زیادی روبه‌رو و در نهایت نمایش فیلم در سال 1371 با مشکل مواجه شد. بهرام بیضایی در واکنش به اصلاحیه‌ها در نامه‌ای ، اعتراض شدید خود را به مسئولان وقت اعلام کرد.
بهرام بیضایی بعد از نوشتن این نامه تا 10 سال هیچ فیلمی نساخت.او در گفت‌و‌گو با زاون قوکاسیان درباره فیلم مسافران گفته است: «داستان آیین عروسی که به هر دلیل شکلی دیگر به خود می‌‌گیرد موضوع اولین فیلمنامه بلندی است که در زندگی به آن فکر کردم... مسافران فیلم بسیار بسیار ساده‌ای است در ستایش زندگی و امیدهای نو.» فیلم مسافران در جریان جشنواره فیلم فجر کاندیدای 10 جایزه شد ولی در نهایت تنها جایزه ویژه هیأت داوران به این فیلم رسید.