شریف بود و شریف زیست

محمد میرزمانی
موسیقیدان و آهنگساز
احمدعلی راغب آهنگساز، نوازنده و نویسنده ایرانی درگذشت. او آهنگساز «همشاگردی سلام»، «بانگ آزادی»، «امریکا امریکا ننگ به نیرنگ تو»، «این پیروزی خجسته باد» و«جنگ، جنگ تا پیروزی» بود. اگرچه نام احمدعلی راغب خالق این آثار با کارهای انقلابی گره خورده است و او را یکی از ماندگارترین و شناخته‌شده‌ترین آهنگسازان و هنرمندان موسیقی انقلاب معرفی می‌کنند اما این هنرمند طی سال‌ها زندگی هنری خود آثار بی‌شماری در سبک‌های مختلف موسیقی چون فولکلور نواحی مختلف ایران ساخته است. احمدعلی راغب سه‌شنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۹ در سن ۷۶ سالگی پس از مدت‌ها مبارزه با بیماری سرطان، دارفانی را وداع گفت.

اوایل سال 1358 بود که با زنده‌ یاد احمدعلی راغب آشنا شدم، آن زمان 25 ساله بود و در همان ابتدای آشنایی شیفته شخصیت و اخلاق و منش خوب او شدم. هنرمندی که در کنار هنر والای خود بسیار شریف بود و شریف زیست. ساز تخصصی آقای راغب عود بود و با مهارت بسیاری این ساز را می‌نواخت و علاوه بر آن در زمینه آهنگسازی و ملودی‌پردازی هم فعالیت چشمگیری داشت.
نخستین جلسه آشنایی‌مان را هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم، جلسه‌ای با حضور آقای راغب و من، در آن دیدار علاوه بر صحبت‌هایی درباره شکل‌گیری یک همکاری خیلی خوب در آینده و بیان ایده‌ها و نقطه نظرات مختلف، درس‌های بسیاری در چگونگی ضبط آثار و... از او آموختم و آن ملاقات منشأ کارهای بسیاری خوبی شد. زنده‌ یاد راغب طی سال‌ها فعالیت هنری خود توانست آثار جاودانه‌ای در موسیقی ایران تولید و ارائه کند که هریک بازگو‌کننده بخشی از اتفاقات تاریخ موسیقی ایران بود و یادآور شرایط و حال و هوای دوران انقلاب است. آثاری که هر زمان به گوش برسد دلنشین و سرشار از احساس است و این زیبایی شاخصه کارهای راغب بود، ملودی‌هایی روان و سلیس و پر از احساس و زیبایی که بر مخاطبان تأثیر بسزایی داشت و ارتباط خوبی با آن برقرار می‌کردند. من نیز توفیق همکاری با آقای راغب را داشته‌ام و تنظیم تعدادی از کارهای او برای ارکستر را بر‌عهده گرفتم که بهترین نمونه آن سرود «امریکا امریکا ننگ به نیرنگ تو» است. زنده‌ یاد احمدعلی راغب انسانی بسیار مظلوم بود و همواره با متانت سخن می‌گفت. هیچ‌گاه ندیدم در کار ترشرویی یا پرخاشگری کنند و به‌راحتی می‌توانستیم ایده‌ها و نقطه نظرات خود را بیان کنیم. همیشه برایشان احترام بسیاری قائل بودم و هستم و درس‌های بسیاری از او فرا گرفتم، بویژه درس اخلاق و بر این باورم منش و اخلاق خوب، مهمترین وجهه و حسن یک هنرمند است و حتی ارجح‌تر از آثار هنری او ، آراسته بودن یک هنرمند به این صفات نیک در کارهای او بسیار تأثیرگذار بوده و این اثرگذاری هم به لحاظ اخلاقی و هم هنری در جامعه قطعاً بازخورد مثبتی خواهد داشت. اما از میان انبوه ملودی‌پردازی‌ها و کارهای راغب که می‌توان ساعت‌ها درمورد آن صحبت کرد، سرود «بانگ آزادی» هم از شهرت و محبوبیت خاصی برخوردار بود، بویژه اوایل انقلاب که شور و هیجان عجیبی در دل مردم ایجاد کرد و همچنان در ایام فجر و پیروزی انقلاب اسلامی زمزمه می‌شود و این همان رمز ماندگاری سروده‌های اوست، نکته‌ای که متأسفانه در این سال‌ها به آن کمتر توجه شده و مغفول مانده است ،موسیقی‌های ملودیک و تأثیرگذاری است که در دوره‌ای ساخته شد و جاودانه گردیدند ولی حالا دیگر کمتر تولید می‌شود و این یکی از خصوصیاتی بود که راغب به زیبایی هرچه تمام‌تر به آن توجه داشت، ملودی‌های زیبا و روان به گونه‌ای که به‌راحتی می‌توانستید با آنها ارتباط برقرار کنید. طوری که هر فردی احساس می‌کرد خود صاحب اثر بوده چرا که این ملودی‌ها در صدای مردم جای گرفته بود. از دیگر نکات بارز این ملودی‌ها این بود که در عین سادگی، از گوشه‌ها و مقام‌هایی استفاده می‌شد که ضمن اینکه روان بودند از تنوع لازم و پیچیدگی‌های فنی هم برخوردار بود. از دیگر خصایص کاری راغب که کارهای او را برجسته‌تر می‌کرد، تنظیم آثار بود که اغلب توسط زنده‌یاد مجتبی میرزاده انجام می‌گرفت. میرزاده ذوق و استعداد شگرفی در این زمینه داشت و هرگاه تنظیم اثری را برعهده داشت، از آنچه بود یک روح دیگر در آن دمیده می‌شد و به آن آثار جلای خاصی می‌بخشید اما در این میان نمی‌توان بخش شعر و ترانه‌ها را نادیده گرفت، ضلع سوم یک اثر هنری که بی‌شک در ساخت یک ملودی نقش مهمی ایفا می‌کند. خدا استاد حمید سبزواری شاعر بزرگ انقلاب را رحمت کند. یکی از خصوصیات مشهود کارهای آقای راغب بهره بردن از اشعار زنده یاد حمید سبزواری بود. مرحوم سبزواری شناخت بسیار خوبی از ترانه و تصنیف داشت و آثارشان به لحاظ بیان کلمات ثقیل و سنگین نبود و در این زمینه ذوق بسیاری داشت و به نظرم بهترین فردی که در آن دوران توانست اشعار انقلابی بسراید که جاودانه شدند کارهای ایشان بود و خصوصیت سروده‌های او و یکنواخت نبودن اوزان شعری‌اش، این امکان را در اختیار آهنگساز قرار می‌داد که ملودی‌های خوب بسازد و تنوع بیشتری در آن ایجاد کند.