روایتی از یک سردار رشید ملی با زبان موسیقی

ندا سیجانی
خبرنگار
پوئم سمفونی «سرباز» به مناسبت سالگرد شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی در پنج موومان با نام‌های «سرباز»، «میهن»، «پیکار»، «پدر»، «الله اکبر» و «فتح» به آهنگسازی آرمان مهربان، اشعار علی محمد مؤدب، رهبری ارکستر آرش امینی، خوانندگی امیرحسین سمیعی، رهبری گروه کر رازمیک اوحانیان و اجرای ارکستر سمفونیک سازمان صدا و سیما توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در چند روز گذشته رونمایی شد.
آرش امینی رهبر ارکستر سمفونیک صدا و سیما در گفت‌وگو با «ایران» درباره اینکه ساخت و ساختار آثار موسیقایی ارزشمند برای اسطوره‌های ملی باید دارای چه ویژگی هایی باشد، بیان کرد: ازنگاه من تولید موسیقی برای قهرمانان ملی با برنامه و ویژگی‌های از پیش تعریف شده بسیار تصنعی خواهد بود و صرفاً بهتر است توجه شود از ارکستراسیون و فرم‌های کلاسیک بهره جست تا قابل فهم بین ملل دیگر نیز باشد. از سال گذشته تا امروز که سالگرد سردار شهید قاسم سلیمانی است، کارهای بسیاری تولید شده اما اثری به صورت ارکستراسیون منسجم اجرا و ضبط نشده است. البته این توجه و علاقه در دیگر ژانرهای موسیقی هم قابل تأمل و احترام است. امینی در ادامه می‌گوید: «آشنایی من با آقای آرمان مهربان آهنگسازاین پوئم سمفونی به واسطه این پروژه صورت گرفت و با گذر از فیلترهای فنی از نظرموسیقایی، باید بگویم این کارجزء آثاری بود که وقتی به دستم رسید کمترازیک ساعت پارتیتور آن را مرور کردم و با همکارانم تماس گرفتم و گفتم به لحاظ ارکستراسیون کاری بسیار قوی، منسجم و قابل تفکر است و تصمیم براین شد این همکاری به صورت مشترک شکل بگیرد.» این رهبر ارکستر شاخصه یک کار ارزشمند و فاخر را تجربه و تحصیلات مدارج بالای آهنگسازی عنوان کرد. او درباره ساختار موسیقایی پوئم سمفونیک سرباز گفت: «این پوئم سمفونیک نسبتاً فرم آزادی دارد و برای یک ارکستر  بزرگ قابل اجرا است. پوئم به معنای شعر و داستان است یعنی موسیقی که یک روایت داستانی را از ابتدا تا انتها تعریف می‌کند و این اثر ارکسترال  زیبا که به نظر من آقای مهربان تلاش بسیاری در خلق آن داشته‌اند، یک کار ماندگار  و ارزشمند است و از نظر ارکسترال، از تمامی سازهای بادی، چوبی، برنجی، زهی بهره برده‌اند و کامل است و هر کدام در جایگاه خود بسیار هوشمندانه استفاده شده و البته سازپیانو هم در بخش‌هایی از این کار مورد استفاده بوده و بیانگر آن است که آقای مهربان اصول ارکستراسیون را بخوبی می‌شناسند. در کنار این ارکستر گروه کر چند صدایی و حرفه‌ای هم قرار گرفته که  این کار را در پنج موومان روایت می‌کند البته برخی دوستان براین نظرند نامگذاری برای آثار موسیقی چندان مورد پسند نیست چرا که چارچوب محدودتری برای  شنونده  تعریف می‌کند.» به گفته این پژوهشگر حوزه موسیقی قابلیت اجرایی این اثر نکته مهم آن است: «جدا از ارزش‌های والای  اثر نکته مهم قابل اجرا شدن «پوئم سمفونی سرباز» در هر کشوری است. کافی است در متن آن اشاره شود موضوع این پوئم سمفونی درباره یک سردار رشید ملی ایرانی است آن گاه آن مخاطب خارجی هم می‌تواند این صحنه‌ها را با موسیقی در ذهن خود بسازد و حسی را که یک ایرانی با آن سردار برقرار کرده است تصور و ترسیم کند.» آرش امینی درپایان افزود: «برای ساخت چنین کارهایی نیاز است ازسوی نهادهای فرهنگی و هنری حمایت‌های لازم صورت بگیرد تا این تجربه‌های خوب همچنان تکرار و تکرار شود. همکاری نهادهای فرهنگی و درکنار هم قرار گرفتن آنها در تولید چنین کارهایی بسیار ارزشمند است و می‌تواند در سیاست‌های آینده فرهنگی ما نیز نویدبخش باشد.»

برش
نکاتی که در آیین رونمایی پوئم سمفونی سرباز مطرح شد:

 حسین سمیعی (آهنگساز و مدیر امور موسیقی و سرود سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران): از مدتی پیش اتاق فکری با همراهی مدیریت مرکز موسیقی حوزه هنری و مدیر دفتر موسیقی سرود سازمان صدا و سیما برگزار و به این نتیجه رسیدیم که پوئم سمفونی «سرباز» در پنج موومان تولید شود و در قدم اول و برای اینکه کار در شکل گسترده‌تری میان مردم عزیزمان عرضه شود، تصمیم به ارائه رایگان اثر گرفتیم. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته این اثر در سالروز شهادت حاج قاسم سلیمانی از شبکه‌های مختلف رسانه ملی پیش روی شنوندگان و بینندگان قرار گرفته است.
 علی‌محمد مؤدب (شاعر پوئم سمفونی سرباز): بسیار خرسندم توفیق داشتم  در ضبط بخشی از پوئم سمفونی سرباز حضور داشته باشم و می‌دیدیم که اعضای ارکستر در روزهای کرونایی با چه عشق و انگیزه‌ای مشغول تولید این اثر ارزشمند هستند. قطعاً شهید سلیمانی شهید عشق است که در میدان‌های دشوار خود وارد می‌شد و برای حفظ حق زیستن آدم‌ها وارد عرصه نبرد می‌شد.  امیدوارم این روند نیز ادامه داشته باشد چرا که ناگفته‌ها درباره سردار دل‌ها زیاد است که می‌توانیم تا سال‌ها از آن برای ساخت آثار هنری بهره‌مند شویم.
 آرمان مهربان (آهنگساز پروژه پوئم سمفونی): در این پروژه  سعی کردم با زبان موسیقی درباره سردار سلیمانی توصیفی داشته باشم. اما در اینجا می‌توانم بگویم بحث «سربلندی» و «سر به زیری» در شخصیت سردار سلیمانی را مطرح کنم که در قطعه «پیکار» آن را با تمام وجودم حس کردم. من سال‌های زیادی است که در عرصه موسیقی فعالیت می‌کنم اما صراحتاً می‌گویم این کار به شکل و روشی اجرا شد که تمامی افراد حاضر درتیم اجرایی با عشق و وجود کار را به نتیجه رساندند.
رازمیک اوحانیان رهبر گروه کر: چنین آثاری باید ساخته شود و به مرور راه خود را پیدا خواهد کرد، این اثر برای گروه کر بسیار مناسب بود و ملودی‌های بسیار روان و دلنشینی با کلام زیبا همراه شده بود و در نهایت محصول فاخری تولید شد.