به نام تاریخ

13 دی
امروز دویست و سی و ششمین سال انتشار روزنامه «تایمز» لندن است. روزنامه‌ای که از سال 1981 در مالکیت روپرت مرداک  سرمایه‌دار بزرگ مطبوعاتی است.
تولدها
جلال‌الدین همایی: نویسنده و شاعر و تاریخ‌نویس مشهور سال 1278 در چنین روزی متولد شد. جلال‌الدین همایی از کودکی از پدر و مادرش خواندن اشعار سعدی و حافظ را یاد گرفت. در دوران تحصیل تدریس هم می‌کرد و در مدرسه متوسطه اصفهان که تازه تأسیس شده بود و پس از آن در تبریز مدرس بود. «تاریخ ادبیات ایران» را که یکی از مهم‌ترین آثار همایی و ادبیات ایران است در همین دوران نوشت و پس از آن در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به تدریس درس‌هایی مانند صنایع ادبی شد و چهره‌هایی مانند محمدرضا شفیعی کدکنی، محمد معین و محمد خوانساری از شاگردانش بودند. «غزالی نامه»، «خیامی نامه»، «مولوی نامه یا مولوی چه می گوید؟»، «فنون بلاغت و صناعات ادبی» و «تاریخ علوم اسلامی» از کتاب‌های همایی است و اشعارش هم در «دیوان سنا» منتشر شده‌اند چون تخلصش در شاعری «سنا» بود. جلال‌الدین همایی یکی از حروف لغتنامه دهخدا را هم تدوین کرد. او سال 1359 درگذشت.
پیمان یزدانیان: نوازنده پیانو و آهنگساز سال 1347 در چنین روزی به دنیا آمد. پیمان یزدانیان از 6 سالگی پیانو یاد گرفت و پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه به صورت جدی کار در زمینه موسیقی را آغاز کرد. او در سال‌های فعالیتش کنسرت‌های مختلفی اجرا کرد اما بیشتر شهرت او برای ساخت موسیقی فیلم‌های کارگردانان معروف ایران مانند عباس کیارستمی، مسعود کیمیایی و کمال تبریزی است و موسیقی فیلم‌های «باد ما را خواهد برد»، «آب و آتش»، «از کنار هم می‌گذریم»، «شب‌های روشن»، «سربازهای جمعه»، «یک تکه نان»، «چهارشنبه سوری»، «کارگران مشغول کارند»، «خوک»، «چند روز بعد»، «سیمای زنی در دوردست»، «طبقه حساس»، «بدون تاریخ، بدون امضا» و «بنفشه آفریقایی» توسط او ساخته شده‌اند. یزدانیان آلبوم‌های «برداشت»، «گذر»، «همراه باد»، «سوئیت‌ها»، «از انعکاس شهرهای دور» و «رام» را هم منتشر کرده است.
آیزاک آسیموف: نویسنده مشهور امریکایی آثار علمی-تخیلی سال 1920 در چنین روزی به دنیا آمد. آیزاک آسیموف در واقع روس بود و در شوروی هم به دنیا آمد اما در 5 سالگی همراه خانواده‌اش به امریکا مهاجرت کرد و از همان سال هم خواندن و نوشتن را یاد گرفت. او در مغازه خانوادگی‌شان کار می‌کرد و همان جا مجله‌های علمی-تخیلی را می‌خواند و تحت تأثیر آنها از 11 سالگی شروع به نوشتن داستان کرد و 18 ساله بود که نخستین داستانش به نام «گشتی در حوالی سیارک وستا» در مجله «داستان‌های حیرت‌آور» منتشر شد که آن زمان بهترین مجله علمی- تخیلی بود. آسیموف که بسیار تیزهوش بود در 19 سالگی دانشگاه را تمام کرد و از سال 1958 نوشتن داستان را آغاز کرد. او 500 کتاب نوشت که داستان‌های «پایان ابدیت»، «مأموریت فراموش شده» و «دنیای روبات‌ها» و مجموعه‌های «روبات‌ها»، «لاکی استار» و داستان‌های سه‌گانه او یعنی «بنیاد»، «بنیاد امپراطوری» و «بنیاد دوم» از آثار مشهورش هستند و برای این سه‌گانه برنده جایزه هوگو در سال 1966 شد. او جایزه استاد بزرگ را هم از انجمن نویسندگان علمی-تخیلی امریکا به پاس یک عمر فعالیت در زمینه داستان نویسی علمی-تخیلی دریافت کرد. آسیموف در سال 1992 درگذشت.
ماهایا پطروسیان بازیگر، محمد صفار منتشری خواننده، حسین بیکار نقاش مصری، رضا ثروتی نمایشنامه‌نویس، منیره پرورش شاعر، ساره دستاران شاعر و ماریانو آزوئلا نویسنده مکزیکی هم متولد امروز هستند.
درگذشت‌ها
نیما یوشیج: پدر شعر نوی فارسی سال 1338 در چنین روزی درگذشت. علی اسفندیاری معروف به  نیما یوشیج متولد سال 1276 بود و در دوران مدرسه زبان فرانسه یاد گرفت و شروع به سرودن شعر در سبک خراسانی کرد. سال 1300 منظومه «قصه رنگ پریده» از او در هفته‌نامه قرن بیستم میرزاده عشقی منتشر شد که مخالفت‌های زیادی از سوی شاعران سنتی ایران همراه داشت. پس از آن شعر «ای شب» را منتشر کرد و با اشعار «ققنوس» و «غراب» که در سال‌های 1316 و 1317 منتشر شدند تحول زیادی در شعر فارسی ایجاد کرد. «منظومه نیما»، «خانواده سرباز»، «افسانه»، «مانلی»، «شعر من»، «شهر شب و شهر صبح»، «آب در خوابگه مورچگان» و «ناقوس‌های قلم انداز» از اشعار یوشیج هستند که شعر «افسانه» یکی از جنجالی‌ترین و مطرح‌ترین اشعار نوی فارسی است. عنوان «شعر نو» را هم خودش انتخاب کرد. از نیما یوشیج داستان‌های «مرقد آقا» و «کندوهای شکسته» و شعر و قصه‌های «آهو و پرنده‌ها» و «توکایی در قفس» برای کودکان هم منتشر شده است.