5 اثر تازه از گنجینه 8 سال دفاع مقدس

مرجان قندی
خبرنگار
دفاع مقدس گنجینه تمام نشدنی و ظرفیت ‌عظیمی است که باید از آن برای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه حداکثر بهره را برد. با گذشت سال‌ها از پایان جنگ تحمیلی همچنان جلوه‌های جدیدی از آن در کتاب‌ها رونمایی می‌شود. آثاری که مخاطبان خاص خودش را دارد و با استقبال روبه‌رو است.
«ازچیزی نمی‌ترسیدم» اثری برای شناختن مردی بزرگ
کتاب «ازچیزی نمی‌ترسیدم»، زندگینامه‌ خودنوشت شهید قاسم سلیمانی از کودکی تا ۲۲ سالگی‌اش در سال۱۳۵۷ یعنی سال اوج‌گیری انقلاب اسلامی است. این کتاب تازه‌ترین اثری است که همزمان با سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی از سوی انتشارات مکتب حاج قاسم در دو بخش نوشتار و دست‌نوشته در ۱۳۶ صفحه رونمایی و از ابتدای هفته پیش روانه بازار کتاب شده است.
 این کتاب شرح زندگی حاج قاسم است که از دل روستای قنات ملک کرمان از چوپانی به جایگاه بلندی رسید. در صفحات مربوط به خاطرات ۱۰ سالگی سردار شهید سلیمانی در فرازی آمده است: «از همان ابتدای کودکی حالتی از نترسیدن داشتم.»عنوان کتاب از همین روحیه او که هم برای خودش و هم برای دیگران آشکار بود، انتخاب شده است. زینب سلیمانی دختر سردار شهید سلیمانی در معرفی این کتاب به مخاطبان گفته است:«دوست دارم آنان که سردار سلیمانی را تنها با لباس نظامی دیده‌اند، بدانند که او چگونه پرورش یافت. «ازچیزی نمی‌ترسیدم»، آغاز رسالتی عظیم است برای شناختن مردی بزرگ.»
ناشر کتاب در مقدمه آورده است که تاریخ این خودنوشت، چند سال قبل از شهادت حاج قاسم بوده است؛ یعنی در بحبوحه‌ مبارزه نفسگیر و طاقت‌فرسا و قهرمانانه‌ مدافعان حرم به فرماندهی حاج قاسم با لشکر جرّار و جبّار داعش. این موضوع به یکی از ویژگی‌های شخصیتی نویسنده که آرامش روحی در سخت‌ترین شرایط و تمرکز کامل بود، برمی گردد.
این کتاب به بخش‌های مختلفی از زندگی سردار دل‌ها پرداخته که می‌توان به سرفصل‌هایی از جمله اطلاعاتی از تبار و خاندان و طایفه‌ای که شهید سلیمانی در آن متولد شد و رشد کرد، توصیف جغرافیایی و طبیعی منطقه زندگی اش، رابطه‌ حاج قاسم با مادر و پدرش و تأثیراتی که از آنها گرفت، احساس مسئولیتی که او از سن کم نسبت به مشکل اقتصادی پدر و تلاش برای مشارکت در رفع نگرانی خانواده داشت، آشنایی اش با آداب پهلوانی ورزش باستانی در زورخانه، پیوستن به نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری حضرت امام خمینی(ره)، فعالیت‌اش در مسجد جامع کرمان و در پایان ماجرای اوج‌گیری تظاهرات و شهادت چند نفر از دوستانش اشاره کرد.
«گیل مانا»، روایت خاطرات سردار محمدعلی حق‌بین
کتاب «گیل مانا» روایت خاطرات سردار محمدعلی حق‌بین فرمانده گردان کمیل از لشکر 16 قدس گیلان در دوران دفاع مقدس است که سیده نساء هاشمیان سیگارودی تحقیق و نگارش آن را برعهده داشته و اخیراً توسط نشر مرزوبوم در سال 1399 منتشرشده است.
 این کتاب شامل 10 فصل است که سردار حق‌بین خاطرات خود را از آغاز جنگ شروع کرده و سپس به فضای ناامن کردستان و اقدامات در آن دوران، مأموریت‌های درون‌مرزی و عملیات‌های برون‌مرزی می‌پردازد. همچنین عملیات کربلای 2، عملیات کربلای 5، انتقال جبهه‌های جنگ از جنوب به غرب، عملیات والفجر 10 فصول دیگر این کتاب است که سرشار از خاطرات جذاب و پر از احساسات و هیجانات آن دوره از دفاع مقدس است. فصل نهم این کتاب خاطرات سردار حق‌بین در پایان جنگ مطرح‌شده و فصل پایانی نیز آلبوم تصاویر است.
بررسی و مقایسه قدرت دو کشور در سال‌های دفاع مقدس با مطالعه کتاب «درآمدی بر مبانی و سنجش قدرت ملی»
کتاب «درآمدی بر مبانی و سنجش قدرت ملی» به نویسندگی سید هادی زرقانی از تازه منتشر شده‌های انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است.
این کتاب دارای دو بخش است. در بخش اول کتاب مباحث نظری مرتبط با قدرت و قدرت ملی است و تلاش شده است تا تبیین دقیقی از ماهیت، انواع، ابعاد و کارکردهای قدرت صورت گیرد. همچنین نظریه‌ها و مدل‌های مربوط به ماهیت و سنجش قدرت ملی مورد بررسی قرارگرفته است.
 بخش دوم کتاب به مقایسه تطبیقی قدرت ملی ایران و عراق در دوره دفاع مقدس در ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، سرزمینی و نظامی پرداخته است. مقایسه قدرت دو کشور در قالب نمودارهای ساده به تصویر کشیده شده است و این موضوع می‌تواند برای اقشار مختلف مخاطب جذاب باشد که به بررسی و مقایسه قدرت دو کشور در سال‌های دفاع مقدس بپردازند.
نگاهی به شیوه رهبری امام خمینی(ره) در کتاب«قدرت متعالی؛ الگوی قدرت جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس»
«قدرت متعالی؛ الگوی قدرت جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس» به نویسندگی یعقوب نعمتی وروجنی عنوان کتاب دیگری است که اخیراً توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است. در این پژوهش علاوه بر استخراج مؤلفه‌های شکل‌دهنده قدرت جمهوری تلاش شده است تا یک نظریه نوین و اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس جایگزینی بر مکاتب موجود قدرت (اعم از سخت و نرم و هوشمند) تئوریزه، صورت‌بندی و معرفی شود که «نظریه قدرت متعالی» نامگذاری شده است.
 این اثر، که برگرفته از رساله دکترای مؤلف در رشته علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است، در شش فصل سازمان‌ یافته است. فصل نخست، به مقدمه و کلیات پژوهش اختصاص دارد. در فصل دوم، مفهوم اصلی این پژوهش یعنی قدرت تشریح شده است. در فصل سوم، شیوه رهبری امام خمینی(ره) در دوران دفاع مقدس مورد بررسی قرارگرفته و الگویی به‌ نام رهبری متعالی مطرح شده است.
فصل چهارم به مؤلفه‌های قدرت‌ساز دین اسلام در دوران دفاع مقدس پرداخته است. در فصل پنجم، مؤلفه‌های مردمی قدرت جمهوری اسلامی در دوران جنگ تحمیلی تشریح شده است و در فصل ششم، داده‌های پژوهش با استفاده از رویکرد سازه‌انگاری مورد تحلیل قرار گرفته و الگوی سازه‌‌انگارانه کنش دفاعی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس، ترسیم و تشریح شده است.
در پایان نیز جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نهایی از اثر که حاصل بررسی‌های انجام‌شده در فصول مختلف است به‌همراه صورت‌بندی اولیه‌ای از نظریه قدرت متعالی ارائه شده است.
426 گزارش از وقایع جنگ ایران و عراق را در «موشک باران تهران؛ تدارک عملیات در حلبچه» بخوانید
جلد دوم کتاب پنجاه و سوم از مجموعه بزرگ روزشمار جنگ ایران و عراق به نویسندگی یدالله ایزدی با عنوان «موشک باران تهران؛ تدارک عملیات در حلبچه (والفجر 10)» کتاب دیگری است که به معرفی آن می پردازیم. این کتاب شامل 426 گزارش وقایع جنگ ایران و عراق در دوره زمانی 24 بهمن 1366 تا 22 اسفند 1366 است.
از مهم‌ترین وقایعی که در این دوره رخ داده می‌توان به آماده‌سازی دو جاده اصلی در منطقه عملیات والفجر 10 در دو محور مریوان و نوسود و ارتفاعات مشرف بر سد دربندیخان و همزمان چگونگی ادامه عملیات بیت‌المقدس 2 در منطقه عمومی ماووت که به علت شرایط نامساعد آب و هوایی و همچنین مقاومت دشمن ناقص ماند، نام برد. هدف قرار گرفتن کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها در خلیج‌فارس و آغاز چهارمین دوره جنگ شهرها و اصابت موشک به تهران برای اولین بار و فراخوانی، آموزش و سازما‌ندهی نیروهای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از حوادث مهم نظامی در این دوره است. در موضوعات غیرنظامی، در این دوره رابطه ایران با شوروی بشدت تحت تأثیر آثار منفی ناشی از آغاز دوره چهارم جنگ شهرها قرار گرفت. ادامه مذاکرات ایران با دبیرکل سازمان ملل برای نهایی کردن طرح اجرایی دبیر کل در مورد ماجرای قطعنامه 598 و همچنین تلاش امریکا و متحدین اروپایی آن بویژه انگلیس و فرانسه برای موافقت دیگر اعضای شورای امنیت با تحریم تسلیحاتی ایران به بهانه نپذیرفتن این قطعنامه از دیگر موضوعات سیاسی در این دوره است.