دورنمای پرابهام روابط امریکا با چین

زهره صفاری/ آغاز برنامه گفت‌و‌گوهای دوجانبه رئیس‌جمهوری تازه وارد امریکا با رهبران خارجی، گمانه زنی‌ها درباره زمان مذاکرات امریکا و چین برای بازسازی روابط درهم شکسته دو کشور را تقویت کرده است.
به گزارش شبکه خبری سی‌ان‌ان، «جو بایدن» برخلاف «دونالد ترامپ» که در بدو ورود بدون در نظر گرفتن ملاحظات سیاسی، به نظر می‌رسید کاملاً بی‌برنامه با رهبران کشورها تماس گرفت، براساس یک زمانبندی تعیین شده کار را با مکالمه با «جاستین ترودو» نخست‌وزیر کانادا درباره بحران کرونا و درخواست مجوز ساخت لوله نفتی مرزی و پس از آن با «آندرس مانوئل لوپز اوبرادور» رئیس‌جمهوری مکزیک پیش برد. اما روابط قدیمی «بایدن» با «شی جین پینگ»، همتای چینی اش و اینکه او پس از 2 ساعت ورود به کاخ سفید در نخستین فرصت خاطره شام صمیمانه با او را برای کارکنان و اعضای کابینه‌اش تعریف کرد، به باور تحلیلگران دیدگاه «بایدن» برای تغییر سیاست با چین را نشان می‌دهد. این در حالی است که به نوشته «چاینا مورنینگ پست»، نگاه چین برای مذاکرات پس از دوران پرچالش ترامپ نیز بسیار مثبت است، حتی چند روز پیش از تحلیف «جو بایدن»، رسانه دولتی چین نوشت «شی جین پینگ» در پاسخ نامه یکی از رؤسای شرکت‌های بزرگ امریکایی، از ارتقای روابط دو کشور و بهبود شرایط با روی کار آمدن دولت جدید نوشته است.
گرچه رقابت استراتژیک چین و امریکا، پکن را از واشنگتن دور می‌کند اما تحلیلگران معتقدند اشتیاق به روابط دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان، «شی جین پینگ» را به مذاکره مشتاق‌تر نشان می‌دهد. آن هم در زمانی که «بایدن» به‌دلیل دغدغه‌های داخلی امریکا، اولویت‌هایش را بر رفع بحران کرونا و از بین بردن مشکلات مالی قرار داده است. «ژائو مینگائو»، استاد دانشگاه «تسینگوآ» معتقد است: «در حال حاضر دیگر روابط شخصی رؤسای جمهوری چین و امریکا چندان مثمرثمر نیست و هرگونه مذاکره‌ای در ابعاد چندجانبه باید انجام شود اما در شرایط فعلی ضرورتی برای طرفین ندارد. «شی» و «بایدن» بخوبی یکدیگر را می‌شناسند اما این آشنایی قدیمی می‌تواند اثرات مثبت و منفی بسیار ویژه ای برای بایدن داشته باشد؛ چراکه با نگاه چین ستیز داخلی ممکن است به ضعف نشان دادن در برابر چین متهم شود؛ بنابراین برای هر دو طرف بهتر است به جای مذاکرات مستقیم، دیدارهایی در حاشیه نشست‌های بین‌المللی مانند G20 یا نشست‌های مرتبط با کرونا انجام دهند.»
ناظران بین‌المللی بر این باورند که چین برای تغییر روابط با امریکا و پاک کردن تصویری که «مایک پمپئو» وزیر خارجه ترامپ از «حزب کمونیست» به‌عنوان «مرکز تهدیدات جهان» ساخته بود، بیش از امریکا مترصد فرصت مذاکره است.
سیاستی همسو با احزاب
«ژانت یلن»، گزینه منتخب وزیر خزانه‌داری امریکا نیز چین را مهم‌ترین رقیب استراتژیک خواند و همکاری امریکا را تنها با متحدانش میسر دانست: «ما باید اقدامات متخاصمانه، غیرعادلانه و غیرقانونی چین را فراموش نکنیم.» این یک گوشه از نگاهی است که امریکا بر روابط با چین دارد. گرچه به باور تحلیلگران رفتار عقلایی این است که دولت بایدن برای تغییر نگرش با چین کار کنند اما شواهد غیر از این را نشان می‌دهد. محققان مرکز بیکان پالسی معتقدند: «شرایط به گونه‌ای است که تیم بایدن را مشتاق‌تر از رقابت به ادامه تخاصم نشان می‌دهد.» بواقع در حال حاضر سیاست غالب امریکا در میان احزاب بزرگ جمهوریخواه و دموکرات بر پایه تخاصم با چین است و به نظر می‌رسد همین شرایط نیز سبب اظهارنظر دوپهلوی کابینه «بایدن» شده است: «روابط با چین خصمانه خواهد ماند اما اولویت ما این نیست.»