اعمال سلیقه یا سیاست یک بام و دوهوا!

نداسیجانی
خبر‌نگار‌
ارکستر سازهای ملی ایران، برای نخستین بار تجربه اجرای آنلاین خود را با عنوان «شوق بهار» دوم بهمن ماه از طریق اپلیکیشن لنز پخش کرد که البته بازپخش این کنسرت به مدت ١٠ شب ادامه دارد. علی‌اکبر قربانی رهبری این ارکستررا برعهده داشت و رشید وطن دوست و وحید تاج به‌عنوان خوانندگان این برنامه حضور داشتند.رپرتواراین کنسرت شامل دو بخش موسیقی ایرانی و موسیقی آذربایجانی بود که به‌صورت بی‌کلام و با کلام شنیده شد؛ آثاری از هنرمندان بزرگ موسیقی همچون علینقی وزیری، حسین دهلوی، فرهاد فخرالدینی، علی سلیمی، اوزیر حاجی بیک‌اف، توفیق قلی‌اف و ویلیام کتلبی در تالار وحدت برگزار شد. این کنسرت در حالی برگزار شد که وحید تاج ساعاتی قبل از اجرای کنسرت در صفحه اینستاگرام خود از عدم صدور مجوز از سوی صداوسیما برای دو قطعه از رپرتوار این کنسرت خبر داد:«به‌نظر شما جز داشتن تعهد به مخاطبی که منتظر کنسرت آنلاین امشب ما است چه راه دیگری می‌ماند؟»
قوانین عجیب
علی‌اکبر قربانی در خصوص این اجرا و تجربه نخست خود به‌صورت آنلاین به «ایران» گفت: «برگزاری این برنامه به پیشنهاد خود من بود که دراین زمینه بنیاد رودکی در هرچه بهتر اجرایی شدن آن همکاری و تلاش‌های بسیاری داشتند. البته پیش از این دو اجرای خانگی با همکاری بنیاد رودکی و همراهی ارکستر سازهای ملی ایران داشته‌ایم.»
این رهبر ارکستر درادامه افزود: «در حال حاضر شرایط برگزاری اجرای کنسرت‌های آنلاین با مشکلاتی روبه‌روشده است، بویژه ممیزی‌هایی که از سوی صداوسیما ابلاغ و اعلام شده و براین اساس کارما بسیار سخت ترازگذشته خواهد بود. به‌عنوان مثال اپلیکیشنی که پخش این برنامه را انجام می‌دهد یک تلویزیون اینترنتی است و کارهایی که به نمایش گذاشته می‌شود با مجوز صداوسیما است اما به‌تازگی در صدور مجوز‌ها تغییراتی اعمال کرده‌اند بدین معنا که حضور افراد روی صحنه یعنی خواننده و نوازنده‌ها باید مورد تأیید آنها باشد و همچنین تأیید قطعاتی که قراراست اجرا شود، بخصوص قطعات با کلام که با حساسیت و مشکلاتی مواجه شده است تا آنجا که حتی اجرای برخی از قطعات تا دقایق آخر قابل پیش‌بینی نبود و این احتمال را می‌دادیم که بخشی از برنامه ما حذف شود و همین اتفاق هم افتاد و دو قطعه کارما مجوز اجرا نگرفت. این درحالی است که قطعه «ساغر شکنم» بارها توسط خوانندگان مختلف از صداوسیما پخش شده است. نکته دیگر اینکه بخشی از تصاویر ارکستر و نوازنده و حتی سازهای آنها به نمایش گذاشته نشد و این اتفاق ناگواری است چراکه مردم ما حتی از طریق شبکه‌های مجازی هم نمی‌توانند به‌تماشای سازهای ایرانی بنشینند.»
عدم نگاه کارشناسی صداوسیما به موسیقی
او درادامه بیان کرد: «موسیقی هنرمهجوری است و دراین سال‌ها به سختی توانسته خود را سرپا نگاه دارد من نمی‌دانم چرا به جای تسهیل در اجرا و شنیده شدن موسیقی دائماً در مسیر آن سنگ‌اندازی می‌کنند؟ ممیزی‌های عجیب و غریبی که بیشتر به بهانه‌جویی شباهت دارد تا یک نگاه کارشناسی. قطعاتی که ما تصمیم به اجرای آن داشتیم بارها و بارها با استاد فخرالدینی و با همراهی ارکستر ملی اجرا شده است اما این دوستان می‌گویند فلان قطعه مضمون عاشقانه دارد و نباید اجرا شود و براین باورم که این سخت گیری‌ها از نگاه کارشناسی نیست بلکه تنها اعمال سلیقه است. یک تعداد افراد که نگاه شان به موسیقی چیز دیگری است و به فضای هنری آشنایی ندارند، تنها تصمیم گیریشان در تنگنا قراردادن هنرمندان موسیقی است؛ اگر صداوسیما نگاه درست و کارشناسی به موسیقی داشت امروز شاهد پخش آثاری بی‌محتوا، بی‌قاعده و بی‌مضمون از این رسانه نبودیم تا آنجا که با پخش این کارها سطح شنیداری و سلیقه مردم را تنزل داده‌اند. صحبت من با این دوستان این است که حتی یک روز هم نمی‌توانند موسیقی را از مردم بگیرند.»
ضرورت فرهنگ سازی
قربانی در ادامه در خصوص شرایط امروز موسیقی در دوران کرونا گفت:«کرونا بر زندگی همه مردم تأثیر گذاشته است بخصوص اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری که به‌صورت آنلاین پخش و شنیده می‌شود. البته شرایط اکنون و بیماری کرونا موجب شد من هم تجربه‌های بسیاری کسب کنم و دراین مدت تدریس آنلاین برگزار کردم که شاید پیش از این هرگز انجام چنین کاری را قبول نمی‌کردم اما شرایط به گونه‌ای شد که باید خود را با آن وفق داد و سازگاری کرد. ناگفته نماند اجرایی کردن این کارها در بخش موسیقی بسیار مشکل است چرا که موسیقی متفاوت از دیگر هنرها بوده و براین اساس در انتقال مطالب و مفاهیم با مشکل روبه‌رو هستیم اما از سوی دیگر توانستیم بخش آموزشی را در فضای گسترده تری ببینیم و با هنرجویانی از نقاط مختلف کشور در ارتباط باشیم. نکته دیگر اینکه اجرای برنامه‌های موسیقی به‌صورت آنلاین با فیلم و تئاتر متفاوت است و به‌نظر من تا به امروز هم مشکلاتی در اجرای کنسرت‌های آنلاین وجود دارد و همه گیر نشده است، چرا که مخاطب و هنرمند نمی‌توانند بخوبی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند بویژه در بخش موسیقی پاپ که شور و هیجان متفاوتی دارد البته در اجرای موسیقی کلاسیک یا موسیقی ایرانی این ارتباط بهتر انجام می گیرد و به نسبت موسیقی پاپ مشکلات کمتری وجود دارد. امیدوارم مردم بیشتر با این موضوع ارتباط بگیرند چرا که دیر یا زود این اتفاق باید انجام می‌گرفت اما امروز که درشرایط الزام اجرای این برنامه‌ها هستیم می‌بایست مسئولان فرهنگی و دست اندرکاران نسبت به این موضوع فرهنگ‌سازی کنند.» او درباره کم اقبالی اجراهای آنلاین موسیقی نسبت به سینما و تئاتر گفت:«نکته نخست تمرین گروه‌های موسیقی بویژه اجرای ارکسترها است که باید با حضور تعداد بسیاری نوازنده انجام بگیرد که قطعاً نگرانی‌هایی وجود دارد و خیلی از نوازنده‌ها چنین ریسکی نمی‌کنند و نکته بعدی بازگشت مالی این اجرا است که شاید بازگشت مالی خوبی نداشته باشد.» در اجرای تازه ارکسترسازهای ملی ایران بهزاد رواقی (تار)، شیما شاه‌محمدی (قیچک)، مریم مشهدی خدابخش (عود)، مژگان حسینی (قانون)، علیرضا دریایی (کمانچه)، بهنام معصومی (تنبک)، شاهین صفایی (تار)، محمد صانعی (تارباس)، مسعود فیروزی‌نژاد (قیچک باس)، فروغ فضلی (پیانو)، وحید اسداللهی (نقاره)، علی عابدین (سنتور)، پاشا هنجنی (نی) و حمیدرضا آفریده (کمانچه) با این ارکستر همراهی داشتند.‌