پژوهش‌های فرهنگی سیاست‌زده یا «نهاد زده» شده‌اند

گروه فرهنگی: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در اولین جلسه نیمه‌حضوری «مجمع مراکز فرهنگ پژوهی» از کارهای تکراری، موازی کاری و همچنین عدم شناخت کافی از خلأهای پژوهشی به‌عنوان آسیب‌هایی مهم در حوزه مطالعات فرهنگی نام برد و تأکید کرد مطالعات فرهنگی اصولی حتی می‌تواند به جهت‌دهی بر تصمیم‌ها، ذهن‌ها و افکار عمومی و اجتماعی بینجامد.
حوزه فرهنگ روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود
در این جلسه که با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در قالب دستور جلسه پیش‌نویس اساسنامه «مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی» برگزار شد، صالحی گفت: «حوزه فرهنگ روزبه‌روز پیچیده‌تر و لایه به لایه می‌شود، فرهنگ یک ضلع در حیات جامعه در کنار اضلاع سیاسی و اجتماعی قرار می‌گیرد که ازلحاظ سطح و عمق با دیگر حوزه‌های حیات اجتماعی فاصله زیادی دارد.»
وی ادامه داد: «فرهنگ در روح جامعه و تصمیمات خرد و کلان و همچنین جهت‌دهی بر تصمیم‌ها، ذهن‌ها و افکار عمومی و اجتماعی تأثیر دارد، اگر فرهنگ را مهم ‌می‌دانیم باید مطالعات فرهنگی را برای نتیجه بهتر در زندگی اجتماعی در نظر بگیریم، وقتی مطالعات بیشتر می‌شود بهتر می‌توان مسیر ‌پیش‌ رو را دید. پژوهش‌های کلان ما در حوزه فرهنگ آسیب‌هایی دارد که در یک شبکه هم‌افزا می‌توان آن را حل کرد، این شبکه هم‌افزا چون درگذشته شکل نگرفته است یک سری ضعف‌ها در حوزه فرهنگ به همراه داشته است.»
صالحی با اشاره به برخی از آسیب‌هایی که متوجه پژوهش‌های فرهنگی است و ضرورت برطرف کردن آنها ادامه داد: «ازجمله این آسیب‌ها می‌توان به «عدم دسترسی به اطلاعات و داده‌ها» اشاره کرد، کمتر پژوهش‌هایی است که به انتشار عمومی برسد. از سوی دیگر مطالعات معمولاً در قفسه‌ها می‌ماند و به سیاست تبدیل نمی‌شود. آسیب دیگر «ضعف ارتباطات منطقه‌ای و بین‌المللی» است، متأسفانه مطالعات ما با مطالعات بین‌المللی در ارتباط نیست و نمی‌توان گفت مطالعات ما محل ارجاع در بسیاری از کشورها قرار می‌گیرد.»
وی تصریح کرد: «از سوی دیگر پژوهش‌های فرهنگی سیاست‌زده یا نهادزده‌اند، در واقع به‌جای آنکه پژوهش‌های ما با نگرش عام و حکمرانی باشد بیشتر سیاست‌زده است و حتی در برخی موارد پژوهش‌ها شخصی و نهادی تلقی می‌شود. مجموعه‌هایی از گذشته کارهای پژوهشی را انجام داده‌اند و منابع انسانی و مالی را نیز هزینه کرده اما نمی‌توان به خروجی آنها مطمئن بود. «مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی» می‌تواند یک‌ نهاد اصلی مطالعات فرهنگی را که در یک هم‌افزایی شکل می‌گیرد فراهم کند.»
صالحی در پایان بر این تأکید کرد که در مورد مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی باید حفظ هویت، استقلال و وظایف ذاتی مجموعه‌ها، توجه به اسناد بالادستی و همچنین ساختار حداقلی و چابک به‌عنوان اصول اولیه مدنظر باشد، به همین منظور توصیه کرد که باید پیش‌نویس مجمع برای بخش‌های مختلف ارسال و پس از ارائه نظرات و بررسی مجدد به یک پیش‌نویس نهایی دست ‌یافت تا هرچه سریع‌تر قدم به مرحله اقدام گذاشت.
قرار نیست کسی مانع کار دیگر مجموعه‌ها شود
در ادامه این جلسه منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز گفت:«تحقیقات در سطح دانشگاهی می‌تواند در حوزه داده‌کاوی بیشتر کار کند و در یک همکاری با دیگر مجموعه‌ها داده‌ها را به‌صورت متمرکز در یک مشارکت مورد بررسی قرار دهد. این اتفاق می‌تواند در قالب این مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی صورت پذیرد که قطعاً یک ظرفیت ارزشمند را در اختیار مجموعه‌ها قرار می‌دهد.وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ظرفیت‌های بالایی در کل کشور دارد که خیلی مواقع در بخش‌های داده‌ای می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
 محمد سلگی رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات هم تصریح کرد: «هدف اصلی از ایجاد این مجمع ساماندهی و انسجام حوزه پژوهش فرهنگی کشور، اشتراک‌گذاری و دسترسی‌پذیری تجربیات مراکز مختلف، بهره‌گیری از انباشت داده‌ها و اطلاعات تولید شده در کشور در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه توسط مراکز مختلف، زمینه‌سازی برای همکاری و هم‌افزایی مراکز فرهنگ‌پژوهی کشور، امکان دسترسی یکپارچه پژوهشگران حوزه فرهنگ، هنر و ارتباطات به پژوهش‌های انجام‌ شده و پیشینه‌های پژوهش و بهره‌گیری صاحب‌نظران و مدیران تصمیم‌گیرنده از نتایج پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه فرهنگ، هنر و ارتباطات است.»
حجت‌الاسلام سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در پایان با بیان اینکه مراکز پژوهشی براساس اساسنامه مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی در جای خود قرار خواهند داشت، گفت: «در بین سال‌های ۹۳ تا ۹۷ سهم فرهنگ از بودجه کشور یک درصد بود که در سال‌های اخیر این میزان به نیم درصد هم کاهش پیدا کرده است، حال در این میان سهم حوزه پژوهش فرهنگی در بودجه خیلی ناچیز بوده است، البته سعی داریم در برنامه هفتم توسعه سهم پژوهش را ارتقا دهیم.
مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی باید به‌عنوان یک انجمن صنفی در نظر گرفته شود، همگان هم باید بدانند که ما دخالتی در امر مجمع نداریم و وظیفه ما بیشتر جنبه هماهنگی و ایجاد هم‌افزایی میان دستگاه‌ها است.»
گفتنی است در این جلسه نمایندگان ۳۴مرکز پژوهش‌های سراسر کشور به‌صورت ارتباط زنده تصویری به بحث و تبادل‌نظر برای همکاری و هم‌افزایی مراکز فرهنگ‌پژوهی کشور و اساسنامه پیشنهادی مجمع پرداختند.

برش

پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران ـ مبارک:
نمایش عروسکی، فرصتی برای دیدار یکرنگی است

پیامی برای جشنواره عروسکی در این روزهای که جشنواره عروسکی در حال اجرا است،وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیامی برای این جشنواره داده است:پیام سیدعباس صالحی به شرح زیر است: «جهان بی‌مرز عروسک‌ها با عبور از پس هزاره‌ها همچنان با همراهی مِهر مردم پرهیاهوست و شگرف آنکه انسان اندیشمند همواره دنیای برساخته خود را با طیف گسترده‌ای از اشیای بی‌جان گرفته تا عروسک‌های ساده و گاهی پیچیده تماشا می‌کند تا پاسخی زیبا برای شگفت‌زدگی‌اش بیابد، از آن بیاموزد و سرگرم شود. عروسک‌ها، اگرچه قلبی برای مهربانی ندارند اما توانسته‌اند قلب انسان‌ها را بربایند. عروسک‌ها با تمام بی‌قلبی‌شان می‌دانند راستی و یکرنگی رمز ماندن‌شان در دل‌هاست. مواجهه زلال عروسک‌ها با کودکان که نمادهای بی‌بدیل پاکی‌اند، دیدنی است. به سادگی یکدیگر را باور کرده و می‌پذیرند. فرصتی که بزرگترها هم به آن نیاز دارند و نمایش عروسکی، فرصتی برای دیدار یکرنگی است. هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران - مبارک فرصتی برای قرار گرفتن در جایی میان واقعیت و رؤیا برای کسب آگاهی بیشتر است. اگرچه روزهای تلخی که آغازش به سال گذشته برمی‌گردد با حضور نامبارک ویروسی مرگبار هنوز ادامه دارد، اما یقین دارم با امید و شادی خلق شده از سوی عروسک‌های این رویداد، بزودی روزهایی مبارک و بی‌اضطراب به زندگی مردم سراسر جهان، از جمله مردم مهربان ایران باز خواهد گشت. حضور و هنرآفرینی گروه‌های هنری سراسر کشور و تلاش و همت هنرمندانه تمام دست‌اندرکاران برگزاری این رویداد هنری را ارج نهاده و از پروردگار مهربان برای تمامی عزیزان پیروزی و سربلندی آرزومندم.»