پرسش و پاسخ حقوقی

محمدرضا سرافرازیان
وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی
بسیاری از مردم به‌دلیل ناآشنا بودن با مسائل حقوقی در زندگی روزمره خود با مشکلاتی رو به رو می‌شوند که برای حل آن نیازمند مشاوره با یک وکیل دادگستری هستند. گروه حوادث روزنامه ایران در نظر دارد با طرح برخی از پرسش‌های حقوقی مردم پاسخ آن را از یک وکیل دادگستری جویا شود.
هر چند این نکته را نیز باید در نظر گرفت که ما در این بخش فقط به ارائه راهکار برای چگونگی مسیر دادخواهی می‌پردازیم و نمی‌توان با اتکا به پرسش و پاسخ اقدام به طرح دعوا کرد چرا که وجود یک وکیل دادگستری در کنار شما حداقل به‌عنوان مشاور لازم و ضروری است

 زمینی به مساحت 5000 متر از پدرم به‌جا مانده و 2 سال از فوت ایشان می‌گذرد اما زمین هنوز تقسیم نشده و من نیاز به سهم الارث خودم دارم. منتها 4 وارث دیگر (دو خواهر و یک برادر و مادرم) زمین را بدون رضایت من به غیر برای کاشت گندم اجاره داده‌اند. آیا کار آنها قانونی است؟ آیا من می‌توانم جلوی اجاره آن را بگیرم؟می‌توانم بگویم یا تقسیم بشود یا فروش برود؟
اولین اقدام بعد از فوت یک نفر انجام مراحل انحصار وراثت از طریق شورای حل اختلاف است که هر ذینفعی می‌تواند با ارائه و تکمیل فرم‌های مربوط به وراث متوفی تقاضای انحصار وراثت نماید. سپس با در دست داشتن انحصار وراثت طرح دعوی تقسیم ترکه انجام می‌پذیرد.لازم به ذکر است در مورد اموالی که از متوفی به‌جا مانده و امکان تقسیم وجود ندارد دادگاه طی دستور فروش حقوق وراث را تأمین می‌نماید. از طرفی با توجه به اینکه بقیه وراث اقدام به انتقال منافع زمین مورد ادعا بدون اجازه شما کرده‌اند، موضوع را می‌توان تحت عنوان انتقال منافع مال غیر (مال مشاعی) از طریق محاکم کیفری یا در قالب دادخواست حقوقی از دادگاه دادخواهی کرد.در مورد منافعی هم که تاکنون از این زمین حاصل شده است نیز می‌توانید در قالب مطالبه اجرت‌المثل با جلب نظر کارشناس نسبت به‌سهم خود از طریق محاکم قضایی دادخواهی نمایید.
  در سال 97 برادر همسرم طی اختلافات پیش آمده از طریق فضای مجازی به من توهین کرد. در آن زمان با وساطت خانواده موضوع حل و فصل شد، ماه گذشته نیز دوباره اقدام به فحاشی از طریق پیامک کرد، آیا می‌توانم توهین‌های سال 97 را ضمیمه این توهین‌ها کرده و شکایت کنم؟
حق طرح هرگونه شکایت و دادخواست برای تمامی افراد محفوظ است ولی نکته اینجاست که با توجه به قوانین آیا شکایت شما قابلیت پیگرد دارد یا خیر؟ بزه توهین یکی از بزه‌هایی است که در قانون برای آن مرور زمان تعقیب مشخص شده است. مرور زمان تعقیب به این معناست که از زمان وقوع جرم، بزه دیده حق طرح شکایت دارد ولی در زمان مشخصی و در صورتی که در این مدت زمان اقدام به طرح دعوی ننماید و مواعد قانونی آن سپری شود، شکایت وی حتی به فرض صحت با قرار موقوفی تعقیب پرونده نسبت به جرمی که مشمول مرور زمان شده است، بسته می‌شود. ولی ذکر این نکته ضروری است که قانون در این موارد هم پیش‌بینی‌های لازم را در مورد ضرر و زیان‌های وارده به افراد پیش‌بینی کرده است و مستند به ماده ۱۱۳ قانون مجازات اسلامی، موقوف شدن تعقیب، صدور حکم یا اجرای مجازات، مانع از استیفای حقوق مدعی خصوصی نیست و متضرر از جرم می‌تواند دعوای خصوصی را در مرجع صالح اقامه کند.
 در آپارتمانی 20 واحدی زندگی می کنم و همسایه ما منزل خود را تبدیل به باغ وحش کرده و از انواع و اقسام حیوانات وحشی و اهلی نگهداری می‌کند، بوی نامطبوعی ساختمان را فرا گرفته و سر و صدای آن آسایش را از من و خانواده‌ام سلب کرده، تذکرات بنده و مدیر ساختمان هم مؤثر نبوده و ایشان مدعی است چهاردیواری اختیاری، حال با توجه به نزدیک شدن به ایام تعطیلات نوروز این موضوع بسیار آزاد دهنده‌تر شده، راه حل چیست؟
اولاً این صحبت که هر کسی اختیار مال خود را دارد صحیح است اما همین اختیار در تصرف در اموال خود استثنائاتی دارد.جایی که این تصرف باعث به وجود آمدن ضرر و زیان و مزاحمت برای دیگران باشد قطعاً رفع مزاحمت از دیگران بر اختیار تصرف در مال خود مقدم می‌شود. در این مورد با طرح شکایت مزاحمت می‌توانید حقوق از دست رفته خود را احیا کنید.
 همسرم در ابتدای سال کل پس اندازمان را به یکی از دوستان خود که مدعی بود در کار صادرات پسته و واردات دارو است، سپرد تا ماهانه ضمن حفظ اصل پول سود حاصل از مشارکت را به ما پرداخت نماید و از این طریق کمک خرجی برای خانواده باشد. ایشان سه ماه مبالغ مختلفی را به حساب ما واریز کرد و از ماه چهارم مدعی شد پس از حساب و کتاب سود و زیان، سودی به شراکت ما تعلق نگرفته و پس از بررسی‌هایی که انجام دادم، متوجه شدم ایشان اصلاً در کار صادرات و واردات نیست و پول ما را دریافت و اقدام به خرید خودرو کرده است. لطفاً راه حلی پیش پای من بگذارید.
آنچه شما بیان داشتید در ظاهر امر به نظر با عنصر قانونی جرم کلاهبرداری تطابق دارد و می‌بایست مستند به فریبی که در راستای دریافت وجه از آن استفاده کرده و خود را وارد کننده کالا معرفی کرده است طرح شکایت کلاهبرداری نمایید. نکته دیگر که در این مورد وجود دارد این است که اغلب مردم گمان می‌کنند این دست معاملات شرعی و قانونی است ولی باید در نظر گرفت پرداخت ماهانه سود مشخصی (ریالی) بابت دریافت وجه می‌تواند در زمره دریافت ربا و بهره تلقی شود که این عمل به هیچ عنوان مورد حمایت قانونگذار نیست.
 حدود پنج سال با باجناقم در یک کار اقتصادی شریک بودیم تا اینکه با هم بر سر حساب و کتاب به مشکل خوردیم، ایشان یک فقره چک سفید امضای من را جعل کرده است ولی به‌خاطر مصالح خانوادگی و پیری و بیماری مادرزنم نمی‌خواهم کار به دادگاه و زندان بکشد. آیا راهی هست که از طریق دادگاه بدون درگیری بتوانیم مشکلات را حل کنیم و به یک توافقی برسیم؟
پس از تصویب قانون شوراهای حل اختلاف یکی از وظایف شوراها ورود در پرونده‌های کیفری در راستای ایجاد صلح و سازش و برقراری صلح بین طرفین است.شما می‌توانید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ضمن ثبت شکواییه، نخست ارجاع شکایت به شورای حل اختلاف محل برای برقراری صلح و سازش را تقاضا نمایید و شورا با تشکیل جلسه و دعوت از طرفین سعی در برقراری صلح و سازش خواهد داشت که در این صورت شما می‌توانید بدون حواشی ناشی از طرح دعوا مستقیماً در دادسرا، به هدف خود برسید.