دلیل مرگ ماهیان خلیج گرگان همچنان در ابهام

ایران زمین – پس از مرگ هزاران فلامینگو و سایر پرندگان مهاجر در خلیج گرگان و تالاب میانکاله، حالا نوبت به ماهیان کفال و کپور این زیستگاه آبی رسیده است که بمیرند. مرگ اکنون در جنوب شرقی ساحل خزر بیتوته کرده است و هربار به بهانه‌ای جان می‌گیرد. یکبار به‌خاطر بوتولیسم بار دیگر به‌خاطر آلودگی آب در حوزه‌های بالادستی با سموم کشاورزی و فاضلاب و بار دیگر... در نخستین روزهای هفته دوم تعطیلات نوروزی بود که امواج آب، نخستین دسته از ماهیان مرده را به سواحل خلیج گرگان در بندر ترکمن آورد. در بین این ماهیان همه گونه‌ای پیدا می‌شد، از ماهیان کوچک گرفته تا ماهیان بزرگ جثه؛ بیشتر از همه ماهیان کفال و کمتر از آن ماهیان کپور بودند که جان داده بودند. برآوردهای اولیه میزان تلفات را تا 5 هزار قطعه ماهی تخمین می‌زد. اما در روزهای بعدی امواج بازهم ماهیان مرده را به ساحل آورد. هرچند مشاهده لاشه ماهی در سواحل به مقدار کم، امری معمول است اما صیادان بومی این میزان از تلفات ماهی را غیر متعارف می‌دانند. مدیرکل دامپزشکی گلستان پیش‌تر با اشاره به استمرار تلفات پرندگان مهاجر آبزی در خلیج گرگان به سبب ابتلا به بوتولیسم نسبت به احتمال سرایت مرگ و میر این پرندگان به آبزیان هشدار داده بود. غلامرضا محرابی گفته بود: بر اساس آزمایش های مرکز بیماری شناسی سازمان دامپزشکی، علت تلفات پرندگان در پهنه آبی خلیج گرگان بوتولیسم است که دامنه اثرگذاری این باکتری فقط به پرندگان محدود نمی‌شود.
طبق اعلام دامپزشکی، بر اثر بیماری بوتولیسم که از بهمن ماه تا اواخر اسفند ۹۸ و 99 در تالاب بین‌المللی میانکاله رخ داد، بیش از ۸۰ هزار پرنده مهاجر در ۲ استان گلستان و مازندران تلف شدند.
بوتولیسم نوعی بیماری برای پرندگان و آبزیان است که بر اثر دو باکتری «کلوستریدیوم » و «بوتولینیوم» ایجاد می‌شود و به آن مسمومیت طبیعی هم گفته می‌شود. این باکتری‌ها به‌طور وسیع در خاک وجود داشته و برای فعالیت و تولید سم به گرما، منبع پروتئین و محیط بی‌هوازی نیاز دارند.
اما اظهارات اولیه مسئولان دامپزشکی، سرایت بوتولیسم پرندگان مهاجر به ماهیان را ضعیف ارزیابی می‌کند چراکه فاصله زمانی زیادی بین مرگ پرندگان مهاجر و ماهیان وجود دارد. ارزیابی‌ها، گمانه آلودگی خلیج گرگان به سموم کشاورزی و فاضلاب و مسمومیت ماهیان به این سموم را بیشتر محتمل می‌داند. چراکه در فروردین ماه استفاده از کود شیمیایی در کشتزارها شیوع بیشتری دارد. مدیرکل دامپزشکی گلستان در مصاحبه با ایرنا از اتمام نمونه‌برداری ماهیان تلف‌شده در پهنه آبی و حاشیه خلیج گرگان خبر داد و گفت که پس از تعیین نتایج آزمایشگاهی، علت مرگ و میر گسترده این آبزیان اعلام می‌شود. غلامرضا محرابی اظهار داشت: با پایش میدانی کارشناسان دامپزشکی از ماهیان تلف شده، نمونه‌برداری لازم صورت گرفته و در آزمایشگاه در دست بررسی است.  وی گفت: هر چند احتمال ابتلا به بوتولیسم در آبزیان تلف‌شده وجود دارد اما سایر بیماری‌های ویژه آبزیان نیز در اولویت بررسی قرار دارد. مدیرکل دامپزشکی گلستان به آلودگی آب رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان اشاره کرد و گفت: افزایش سموم و مواد آلی در این فاضلاب، کیفیت آب خلیج گرگان را تغییر داده و برخی آبزیان از جمله کفال زودتر از دیگر ماهیان به این موضوع واکنش نشان می‌دهند.