ایجاد فرصت و میدانداری برای جوانان

 اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
سیره و شیوه مناسب پیامبر اکرم(ص) بیشتر از همه، جوانان و اقشار ضعیف جامعه را به خود جذب می‌کرد. اگرچه دعوت اسلام عام بود و اختصاص به گروه و طبقه خاصی نداشت.
جوانان و افراد تهیدست جامعه با توجه به عدم تعلق دنیوی و غرور طبقاتی زودتر از دیگران طعم سخنان پرمغز رسول گرامی اسلام(ص) را می‌چشیدند و به آن می‌گرویدند. براساس روایت ابن سعد در الطبقات الکبری ایمان آورندگان نخستین، بیشتر ازقشر تهیدستان و جوانان بودند.
در انساب الاشراف روایتی است که به موجب آن، بزرگان قریش چندین بار از حضرت رسول(ص) به ابوطالب شکایت بردند و در بار آخر گفتند: «ای ابوطالب ما چندین بار پیش تو آمدیم تا درباره پسر برادرت با تو سخن بگوییم که دست از ما بازدارد و پدران و خدایان ما را به بدی یاد نکند و فرزندان، جوانان، بردگان و کنیزکان ما را از راه به در نبرد». این موضوع صرف نظر از بیان آمادگی بیشتر این افراد برای پذیرش دعوت و ترک سنت‌های جاهلی، نشان می‌دهد که پیامبراکرم(ص) اهتمام وتلاش بیشتری برای جلب این گروه داشته است.
همین تهیدستان و جوانان بی‌نام و نشان در مراحل بعد، از بزرگان اسلام و منشأ تحولات سرنوشت ساز شدند. برخی از آنان همچون عمار یاسر، صهیب بن سنان، بلال بن ریاح، جناب بن الارت، عامربن فهیره و ابوفکیهه در تاریخ اسلام درخشیدند و از چهره‌های سرشناس شدند.
پیامبر اکرم(ص) پس از گرویدن این گروه به آیین اسلام از آنان برای کارهای بزرگ و مأموریت‌های مهم استفاده می‌کردند. چنان که مصعب بن عمیر که جوانی نورسیده بود پس از پیمان عقبه اول برای تعلیم احکام و تبلیغ مضامین وحی به مدینه اعزام شد و با الهام از ایمان سرشار، توانست ضمن تبلیغ آیین اسلام میان افراد قبیله اوس وخزرج که کینه ودشمنی کهنه با یکدیگر داشتند، آشتی برقرار کند و آنان را در صف جماعت کنار هم بنشاند.
همچنین پیامبر اکرم(ص) در ابلاغ پیام دین اسلام خطاب به سران کشورها و بزرگان اقوام، از افراد جوان و تهیدست استفاده می‌کرد و آنان انصافاً با قدرت منطق و صلابت ایمان، پیام رسول خدا(ص)را به گوش پادشاهان می‌رساندند و نکته جالب توجه اینکه اسامی این افراد نیز در نامه‌هایی که خطاب به سران کشورها نوشته می‌شد، قید می‌گردید.
به نقل از ابن هشام در سیره نبویه حاصل این روش موجب انفعال سران و بزرگان کشورها و اقوام بود و به جز قیصر روم و خسروپرویز پادشاه ایران بقیه تحت تأثیر پیام و پیام رسانان به دین حق گرویدند.