تهرانی‌ها معادل مصرف 1.5 میلیون نفر آب هدر می دهند

گروه اقتصادی -   مصرف آب تهران در هشتم اسفندماه ۱۴۰۰ به سه میلیارد و 98 میلیون لیتر رسید. رقم قابل توجهی که به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران به اندازه حجم دریاچه چیتگر است. به عبارتی، تهرانی‌ها هر روز به اندازه یک دریاچه چیتگر آب مصرف و آن را تبدیل به فاضلاب می‌کئند.
محمدرضا بختیاری در گفت‌و‌گو با «ایران» اذعان می‌کند: «تأمین آب تهران نیازمند مدیریت جدی مصرف است. تهران از نظر منابع آبی در شرایط بسیار سختی است. سال گذشته آبی یکی از بدترین سال‌های نیم قرن اخیر بود و امسال شرایط از آن هم بدتر است. به طوری که در سال آبی جاری بارش‌ها 30 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل - که یکی از کم بارش‌ترین سال‌های 50 سال گذشته بوده- است. با کاهش بارش‌ها میزان ذخایر آبی در سدهای پنجگانه آب شرب تهران یعنی 5 سد امیرکبیر و طالقان در غرب تهران و ماملو، لتیان و لار کاهش داشته است. اما مسأله اینجاست که مصرف نیز از رقم 3 میلیارد لیتر در روز (3 میلیون متر مکعب) عبور کرده است و با شرایط منابع آبی همخوانی ندارد.»
او با اشاره به اینکه هر سال از مهر تا اسفندماه مصرف آب تهران زیر 3 میلیون مترمکعب بود، توضیح می‌دهد: «اما امسال بجز چند روز محدود، هر روز مصرف بیش از 3 میلیون مترمکعب بوده است و این مسأله نگرانی‌هایی را در خصوص مصرف آب در فصول گرمتر شکل داده است.»
بختیاری با اشاره به اینکه مصرف کنونی آب تهران با سابقه مصرف سال‌های اخیر همخوانی ندارد، تأکید می‌کند: «این درحالی است که از نظر منابع آبی تهران در شرایط سختی قرار دارد. البته به‌دنبال ایجاد نگرانی در جامعه نیستیم اما برای تأمین پایدار آب در تهران و کاهش برداشت آب از دشت ممنوعه تهران لازم است که مشترکان مصرف خود را مدیریت کنند.»
10 درصد مدیریت مصرف ضروری است
امسال بارندگی‌ها پراکندگی یکنواختی در مناطق مختلف کشور نداشته و آن‌طور که آمارها نشان می‌دهد در مرکز کشور کمترین میزان بارندگی رقم خورده است. استان تهران یکی از استان‌های مرکز کشور است که در سال آبی جاری هنوز بارش چشمگیری را تجربه نکرده است. مانند استان‌های دیگر مرکز کشور نظیر قزوین، البرز، اصفهان، قم و یزد که اکنون با تنش آبی مواجهند.
مدیرعامل آبفای تهران با اشاره به این موضوع می‌گوید: «واقعیت این است که باید مراقب باشیم. مصرف آب در تهران بالاست اما منابع محدود است. مصرف آب تهران برابر با 18 درصد کل مصرف کشور است. البته براحتی می‌توان 10 درصد مصرف را مدیریت کرد. 10 درصد صرفه‌جویی بدون آنکه آسیبی به کیفیت زندگی تهرانی‌ها وارد کند، ممکن است. ما در شرایطی قرار داریم که در این زمان از سال هر روز معادل یک دریاچه چیتگر در تهران آب مصرف می‌کنیم و این بحران زا خواهد بود.»
او ادامه می‌دهد: «هر سال در این زمان مصرف آب تهران بیشتر از 2.8 میلیون متر مکعب در روز نبود. این نشان می‌دهد که می‌توان مصرف را مدیریت کرد. 7 الی 10 درصد کاهش مصرف آب تهران تعیین کننده است. چراکه حدود 300 هزار متر مکعب معادل مصرف 1.5 میلیون نفر را می‌توان از محل مدیریت مصرف آب تهرانی‌ها تأمین آب کرد.»
بختیاری با اشاره به اینکه این میزان برابر با مصرف دو استان است، توضیح می‌دهد: «آب تهران یکی از با کیفیت‌ترین آب‌های جهان است، نباید آن را برای مصارفی مانند شستن خودرو و حیاط و پر کردن استخر استفاده کرد.»
 35 درصد مشترکان پرمصرفند
در مقیاسی دیگر می‌توان عنوان کرد که افزایش مصرف آب تهرانی‌ها در تابستان‌ها از تیر تا مردادماه برابر با مصرف آب استانی مانند اصفهان است. اندکی اصلاح مصرف در تهران با 10 میلیون نفر جمعیت، می‌تواند عدد قابل توجهی از منابع آبی کشور را آزاد کند و به همین خطر 10 درصد مدیریت مصرف در تهران عدد بسیار بزرگی برای منابع آبی کشور است.
با این حال، بختیاری می‌گوید: «65 درصد تهرانی‌ها زیر الگو یا در حد الگو رعایت می‌کنند و تنها 35 درصد پرمصرف هستند. از این میزان نیز 5 درصد تهرانی‌ها بسیار پر مصرف هستند و 15 درصد از کل مصرف آب تهران را به خود اختصاص می‌دهند. به همین خاطر باید روی اصلاح مصرف این بخش بیشتر تمرکز کرد. به طوری که اکنون علاوه بر اصلاح تعرفه‌ها بر اساس قانون به‌دنبال آن هستیم که با این 5 درصد بسیار پرمصرف برخوردهای قانونی داشته باشیم تا مصرف خود را اصلاح کنند.»
او با اشاره به اینکه صرفه‌جویی به معنی این نیست که بهداشت را رعایت نکنیم، ادامه می‌دهد: «این صرفه‌جویی با لحاظ تمام مصارف ضروری بویژه برای مقابله با بیماری کروناست. تنها باید مصارف غیرضروری مانند شست‌و‌شوی خودرو و حیاط و پر کردن استخر را متوقف کرد. در تهران آب شرب بسیار باکیفیتی به مردم تحویل می‌دهیم که استانداردهای بالایی دارد و با مشکلات فراوانی از فواصل زیاد -حدود فاصله 150 کیلومتری با خط لوله- به تهران می‌رسد. صحیح نیست که آن را بی‌رویه هدر بدهیم.»
مدیرعامل آبفای تهران با اشاره به اینکه در دو سال اخیر در سطح کشور تنها کلانشهری که یک ساعت قطعی آب نداشت، تهران بود، گفت: «باید مشترکان نیز همراهی لازم را برای تأمین پایدار آب داشته باشند.»
 کاهش فشار در شبکه
تأمین آب تهران با توجه به اینکه باید خروجی سدها با ورودی آنها همخوانی داشته باشد، اکنون شرایط سختی دارد. به طوری که بختیاری می‌گوید: «در حال حاضر ورودی و خروجی سدها در حال کنترل است تا ذخایر سدها به مرز بحرانی نرسد. در سال‌های نرمال برای تأمین آب شرب تهران نسبت 70 درصد آب سطحی و 30 درصد آب زیرزمینی رعایت می‌شود. اما اکنون 35 درصد از آب شرب تهران از طریق چاه‌ها تأمین می‌شود. کاهش فشار شبکه یکی از راهکارهاست که اکنون نیز در حال اجرای آن هستیم تا فشار بیشتری به منابع آب زیرزمینی وارد نشود. اما راهکار اصلی ورود به مباحث مدیریت مصرف است.»
 تابستان مصرف به 3.9 میلیون متر مکعب می‌رسد
مدیرعامل آبفای تهران با اشاره به اینکه وضعیت تأمین آب تهران در تابستان 1401 به میزان بارش‌ها تا زمان پیک 1401 بستگی دارد، می‌گوید: «ما سناریو را بدبینانه تنظیم می‌کنیم. به همین خاطر مصرف را باید کنترل کرد تا در تابستان غافلگیر و درگیر بحران نشویم. به همین خاطر با مشترکان بدمصرف برخورد می‌کنیم و در صورت بی‌توجهی آب مشترک را نیز قطع خواهیم کرد.»
او با اشاره به اینکه پیش‌بینی ما این است که تابستان مصرف به 3.9 میلیون متر مکعب می‌رسد، ادامه می‌دهد: «تاکنون 3 میلیون اخطار برای مشترکان پرمصرف فرستادیم و اگرچه آب را قطع نکردیم اما اگر این روند ادامه دار باشد، آب پرمصرف‌ها را قطع خواهیم کرد.»
او توضیح می‌دهد: «عامه مردم که همان 65 درصد خوش مصرف یا در محدوده الگو هستند، مشمول این قطعی آب نخواهند شد. بلکه نوک پیکان جریمه‌ها و قطعی آب به سوی 35 درصد پرمصرف تهرانی است. امیدواریم که در تابستان 1401 مانند تابستان 1400 افزایش مصرف نداشته باشیم و تابستان را بدون بحران سپری کنیم. البته برای عبور بدون بحران از تابستان آتی باید از همین حالا دست به کار شد و مصرف را مدیریت کرد. چراکه منابع و ذخایر آبی تهران محدود است.»