علی هژبری
دانشجوی دکترای باستان‌شناسی دانشگاه تهران
اقداماتی که برای آبخوانداری صورت می‌گیرد، «اقتصاد آب ذخایری» نامیده می‌شود. هرچند استخراج و استفاده از آبی که در هزاران سال در لایه‌های زمین ذخیره شده و نیز توسعه کشاورزی بی‌ضابطه منجر به این شده که چاه‌های بسیاری در مناطق جنوبی کشور حفر شود و سفره‌های آب زیرزمینی را فقیر کند؛ اما نباید فراموش کنیم که چالش‌های تقاضای آب را از طریق مدیریت تقاضا می‌توان مرتفع کرد، همچنین آب‌های حاصل از بارش‌های موسمی راه مناسبی برای تأمین آب منطقه است. بارش، سومین عامل شکل‌گیری نواحی اقلیمی ایران است و می‌توان اقلیم بارش را به سه گروه اصلی جنوبی، میانی و خزری تقسیم کرد. ناحیه جنوبی دارای ذخایر آبی کم و متمرکز و برداشت از منابع آب بسیار محدود و شور است. تغییر کیفیت آب‌های زیرزمینی و شور شدن منابع آب در حال حاضر خطری بزرگ در راه توسعه کشاورزی در اراضی خشک است. در این قلمرو که 39 درصد مساحت کشور است، بدون دخالت در چرخه آب و ساخت آب‌انبارها زندگی بسیار دشوار است. بارندگی کم و به‌صورت نامنظم در مدت زمان کوتاه با شدت زیاد و میانگین 15/217 میلیمتر در ماه‌های آذر، دی و بهمن از جمله عواقب آن است. میانگین دما در خرداد و مرداد بالای 40 درجه، در تیرماه به 43 درجه و در دی ماه برابر 4/5 درجه سانتیگراد است. سبک زندگی ایرانیان بخصوص با برافتادن دوره قاجار تفاوت‌هایی با گذشته کرد که از آن جمله می‌توان به لوله‌کشی آب شیرین اشاره داشت که به تبع آن ساخت سدها افزایش یافته و نیز سفره‌های آب زیرزمینی را به خطر انداخته است. با این اوصاف، تکیه بر منابع آب زیرزمینی در این نواحی خطایی بزرگ است.
وقف سالانه 20 تا 25 آب انبار در بستک
در آمار گیری سال 1394 موزه مردم شناسی اوز، 196 برکه (آب انبار) فقط در شهر، حد فاصل دانشگاه پیام نور تا دانشگاه آزاد شناسایی شد. البته این آمار جدا از برکه‌های فراوانی است که خارج از شهر، در بین راه‌ها و نیز در روستاهای بخش اوز قرار دارد. همچنین طی یک بررسی میدانی در شهر لار 211 برکه شناسایی شده است. بنابراین با توجه به اینکه تعداد بسیار زیادی از این برکه‌ها از گذشته تاکنون در منطقه ساخته شده می‌توان به اهمیت آن در کاهش فشار به مخزن سدها و نیز سفره‌های آب زیرزمینی پی برد. لذا به نظر می‌رسد ساخت مخازنی با ابعاد بزرگ دور از ذهن نیست تا امکان تصفیه آن برای مصارف شهری و همچنین استفاده در مصارف صنعتی، کشاورزی و حتی فضای سبز فراهم شود. همچنین با احیای برکه‌های موجود در شهرها، انتقال آن به یک مخزن اصلی و تصفیه آن علاوه بر تأمین آب ساکنان، به برکه‌ها که پیشینه ای طولانی داشته و امروزه در معرض فراموشی قرار دارند، توجه ویژه‌ای باید کرد. به‌عنوان مثال هرچند که سالانه بین 20 تا 25 آب‌انبار توسط واقفان فقط در شهرستان بستک احداث می‌شود اما این مهم به پشتیبانی دولتی برای طراحی و ساخت برکه‌های بزرگ برای تأمین آب سالم نیاز دارد که با تأمین هزینه‌های آن از واقفان امکان‌پذیر خواهد بود. توسعه پایدار با همراهی دانش بومی به کمک دانش رسمی محقق می‌شود و برای توسعه پایدار آب باید به سنت‌های بومی اعتماد کرد.
برآورد شده کمابیش حدود 7500 برکه در جنوب وجود دارد که به‌عنوان ذخیره فرهنگ ملموس از گذشتگان، ارزش توجه برای زندگی روزمره ساکنان را داشته است. بنابراین از این میراث ارزشمند فرهنگی باید حفاظت کرد. آنچنان که پیشتر سیما علویه، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لارستان گفته گرچه ثبت آب‌انبارها مهم است اما نباید آنها را واگذار کرد و موضوع مهم‌تر پس از ثبت، راهکارهایی برای ماندگاری آنهاست، نه اینکه عملاً باعث تخریب آنها شویم. با احیای برکه‌ها همچنین برای تهیه پرونده ثبت جهانی «برکه؛ سیستم ذخیره آب شیرین در حوزه خلیج فارس» گزینه مناسبی برای معرفی به یونسکو فراهم خواهد شد. این در حالی است که «طرح احیای سازه‌های تاریخی آبی جزیره قشم» نامزد دریافت جایزه آموزش برای توسعه پایدار یونسکو در سال ۲۰۱۷ شده اما نیاز است طرح احیای برکه‌ها برای تأمین آب مورد نیاز کل منطقه همچنان از طرف مسئولان پیگیری شود. هرچند گزارشاتی در خصوص «مدیریت بحران آب» تهیه شده که در کنار روش پرهزینه شیرین کردن آب دریا، مدیریت آبخیزداری را پیشنهاد داده‌اند اما خوشبختانه حرکت‌های اجتماعی خوبی از طرف فعالان فرهنگی شکل گرفته که زمینه اجتماعی این احیا را فراهم آورده‌اند که از جمله آنها می‌توان به تشکیل «هیأت امنای آب‌انبارهای اوز» اشاره کرد که در احیا، مرمت، لایروبی و جمع‌آوری زباله برکه‌ها کارنامه قابل قبولی دارند.
امروزه ساخت برکه از زمره فعالیت‌های خیرخواهانه محسوب می‌شود که انگیزه‌های مذهبی دارد و آنچنان که آقای صمد کامجو، عضو سابق شورای شهر لار و از فعالان اجتماعی ذکر کرده: «احیای برکه‌ها از مسجد واجب‌تر است، هم خیر دنیا دارد و هم آخرت» چرا که عدم توجه به حل معضلات آب در جنوب منجر به روند مهاجرت به شیخ‌نشین‌های جنوب خلیج فارس شده و از آنجا که مهاجران معمولاً متخصصان هستند، این ضرر بزرگی برای کشور و عاملی برای توسعه دیگر کشورهای مهاجرپذیر محسوب می‌شود. همچنین کمبود آب موج مهاجرت‌های داخل کشور را افزایش داده و مراکز روستایی را از بین خواهد برد. مطالعه برای ذخیره آب شیرین باید در دو بخش مهم؛ مطالعه ابعاد کمی و مطالعه مسائل کیفی انجام پذیرد. در مطالعات کمی در مورد ابعاد نهایی همچون تعیین حریم مسیل‌ها و در مطالعات کیفی به مواردی مانند گونه مسیل‌ها و نقش آنها در میزان آب، مشکلات جلوگیری از رسیدن آب به مقصد و نیز غیر بهداشتی شدن آب می‌پردازد.
با توجه به اینکه در حال حاضر یکی از مشکلات مدیریتی همچنان تأمین آب شرب مناطق مختلف کشور است، پیشنهاد می‌شود که دولت در تأمین آب مورد نیاز کشور از دانش گذشتگان بهره‌مند شود و این مهم با همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه، وزارت نیرو، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت راه و شهرسازی، شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، شرکت مدیریت منابع آب ایران، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و البته جامعه بومی و محلی  است تابرای حفظ و نیز ساخت آب‌انبارها به‌عنوان مخازن ذخیره آب تلاش کنند.

زهرا کشوری
خبرنگار
سفر رئیس جمهور به قطر یکبار دیگر توجه‌ها را به فرصت بزرگ گردشگری ایران در کشور «قطر» جلب کرد. ابراهیم رئیسی پس از بازگشت از قطر، خواستار ایجاد کارگروه ویژه‌ای برای استفاده از ظرفیت‌های گردشگری در مقطع زمانی برگزاری جام جهانی فوتبال در  قطر  شد. «عزت‌الله ضرغامی» وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور نیز در واکنش به این موضوع از صدور ویزای فرودگاهی برای گردشگران جام جهانی قطر به ایران خبر داد.
«سعید حاجی سعید» رئیس کانون راهنمایان گردشگری سراسر کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» افزایش پروازها و انجام تبلیغات گسترده در کشور قطر را پیش زمینه جذب 2تا 5 درصد از مسافران جام جهانی 2022 به قطر می‌داند.
«حاجی سعید» جام جهانی قطر در مجاورت ایران را یک فرصت مهم برای صنعت گردشگری ایران می‌داند و اعتقاد دارد که جاذبه‌های تفریحی و تاریخی قطر جوابگوی مسافران جام جهانی به این کشور نیست. او این موضوع را فرصتی فوق‌العاده برای ایران می‌داند و می‌گوید:«تا این لحظه که من با شما صحبت می‌کنم شرایط حضور علاقه‌مندان فوتبال برای حضور در ایران فراهم نیست. اگر کسی بخواهد سفر به قطر و ایران را در برنامه‌های خود بگذارد هیچ محرک تبلیغی در فضای مجازی پیدا نمی‌کند.»
او می‌گوید: «هیچ آژانس خارجی یا ایرانی برای جذب گردشگران جام جهانی به ایران اعلام آمادگی نکرده است.» او کمبود پروازهای بین‌المللی از قطر به ایران را از جمله دیگر مشکلات این مسیر معرفی می‌کند و می‌گوید: «تمام پروازهای قطر به ایران از سمت ایرلاین‌های قطری انجام می‌گیرد. آنها مسافر خود را دارند و جای خالی برای گردشگران جام جهانی ندارند.» او این مسأله را یک ضعف جدی برای جذب گردشگران جام جهانی قطر می‌داند و می‌گوید: «اگر مسافران جام جهانی بخواهند از فرصت دو ماهه جام جهانی برای سفر به ایران استفاده کنند و مثلاً چند روز فاصله بین دو بازی را به ایران بیایند هیچ پرواز پوششی که بخواهد به آنها خدمات بدهد وجود ندارد.» او می‌گوید: «برای مثلاً جذب 2 تا 5 درصد مسافران قطر باید بسته‌های پیشنهادی سفر مهیا باشد. تبلیغات در زمان جام جهانی در بیلبوردها، فرودگاه، اتوبوس شهری، شبکه‌های تلویزیونی قطر و دور زمین انجام گیرد که هیچ خبری از انجام چنین برنامه‌هایی به گوش نمی‌رسد.» او از مذاکره با یکی از ایرلاین‌های داخلی برای برقراری پرواز ایران - قطر سخن به میان می‌آورد اما می‌گوید معلوم نیست که این رایزنی به چه نتیجه‌ای رسیده است. او دلنگران است نبود اعتبار باعث شود تا برنامه‌ریزی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای جذب مسافر از رهگذر جام جهانی قطر به سرانجام مطلوب نرسد. حاجی سعید می‌گوید: «موضوع کمبود اعتبار برای انجام تبلیغات موضوع کهنه‌ای است که مدیران در دولت‌های مختلف نسبت به آن واکنش نشان داده‌اند اما هرگز به تصمیمی که بتواند یک رقم مشخص را برای تبلیغ گردشگری تأمین کند نرسیده است.»
«علی اصغر شالبافیان» معاون گردشگری کشور نیز در جمع فعالان صنعت گردشگری از افزایش خطوط هوایی ایران و قطر برای جذب تماشاگران جام جهانی خبر می‌دهد و با توجه به زمان برگزاری رویداد جام‌جهانی ۲۰۲۲ در فصل پاییز، می‌گوید: با توجه به اینکه مدت زمان برگزاری مسابقات در ایام غیر پیک گردشگری ایران است، از این‌رو ارائه بسته‌های سفر متشکل از محصولات متمایز همانند اقدامات ماجراجویانه، ورزش‌های زمستانی، جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی کشورمان می‌تواند سبب جذب تماشاگران و عامل ورود گردشگرانی شود که برای جام جهانی به قطر می‌آیند.

برش
مازندران به‌دنبال مسافران آفریقایی جام جهانی 2022

ایسنا- مهدی رمضان‌زاده مدیر گروه جهانگردی دانشگاه مازندران می‌گوید: «برای هدایت توریست‌هایی که برای تماشای رقابت‌های جام جهانی قطر به این کشور سفر می‌کنند، باید دید از کدام کشور هستند. اگر این مسافران از کشورهای اروپایی باشند، مسیرهای کلاسیک گردشگری ایران همانند کاشان، اصفهان، یزد، نایین، کرمان و به طور کلی 23 اثر جاذبه یونسکو، برمازندران غلبه می‌کنند.»
او می‌گوید: «در اروپا، کشورهایی همانند طبیعت و آب و هوای استان‌های مازندران یا گیلان وجود دارد و اگر گردشگری که به‌دنبال تجربه تفاوت مبدأ با مقصد سفر باشد، به طور قطع این استان‌ها انتخاب مسافران نخواهند بود.»
او معتقد است مازندران برای پذیرایی از گردشگران اروپایی باید روی گردشگری میراث[فرهنگی] سرمایه‌گذاری کند و می‌گوید: «قلعه‌ها، باغ عباس‌آباد، گوهرتپه، خانه‌های قدیمی، محوطه‌های باستانی و غارها می‌تواند در اولویت قرار بگیرد و باید از همین امروز به‌دنبال برندسازی این مناطق بود.»
به گفته او اگر گردشگر از کشورهای آفریقایی و عرب‌زبان باشند، استان‌های شمالی برند محسوب می‌شوند، چرا که در استان‌های دیگر کشورمان، جاذبه‌های میراث مبتنی بر آب و هوای گرم و خشک است که این مسافران، در کشورهای خود، درگیر آن هستند و به سمت اماکنی خواهند رفت که بیشترین تفاوت با محل زندگی آنها دارند.

13 اسفند روز ملی «آب» فرصت مناسبی برای خانه‌تکانی ذهن و یادآوری میراثی فراموش شده  است که تنها در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده؛ میراث مهندسی آب ایران. باشد که این خانه‌تکانی در سال جدید مهندسین سدساز و سازه‌ساز را به سمت مهندسی بومی ایران ببرد؛ مهندسی‌ای که باشکوه‌ترین تعامل بین انسان و محیط زیست را به تماشا می‌گذارد. سازه‌های آبی شوشتر که گردشگران بیشتر به نام «آبشار‌های شوشتر» می‌شناسند، مجموعه‌ای به هم پیوسته از ۱۳اثر تاریخی شامل پل‌ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌های دست‌کند و تونل‌های عظیم هدایت آب است که ساسانی‌ها در 1700 سال پیش آن را ساختند تا هم طغیان‌های کارون را آرام کنند و هم زمین‌های کشاورزی را سیراب. برخی اعتقاد دارند سنگ بنای این مهندسی شگرف به دوره هخامنشی یعنی 2500 سال قبل بازمی گردد.
این مجموعه عظیم و تاریخی به سبب آنکه شاهکاری از نبوغ و خلاقیت انسانی به شمار می‌رود، نمایانگر تبادل ارزش‌های بشری در یک دوره خاص است که همین تبادل منجر به پیشرفت معماری، فناوری و برنامه‌ریزی شهری شده و همچنین نمونه‌ بارزی از تعامل بین انسان و محیط زیست است. همین نبوغ باعث شد سازه‌های آبی شوشتر در سال 2009 و در شهر سویل اسپانیا با شماره 1315 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت  برسد. وقت آن است که هم روز ملی آب (13 اسفند) در تقویم ملی ثبت شود و هم گرد وخاک طاقچه‌ها از روی کتاب قطور مهندسی باستان ایران کنار رود.

حنیف رضا گلزار
کنشگر محیط‌ زیست و منابع طبیعی
ساخت سد فینسک در بالادست شهید رجایی و روی یکی از مهم‌ترین سرشاخه‌های حوضه آبریز تجن با نام «اسپی رو»، برخلاف همه قواعد و قوانین بالادستی و پایین دستی مربوط به مدیریت منابع آبی کشور با هدف انتقال سالانه بیش از هفت میلیون مترمکعب آب شیرین به شهر سمنان ادامه دارد. درباره پیامدهای زیست محیطی ساخت این سد بر ساختار زندگی، معیشت و اقتصاد مردم ساکن در 25 روستای پایین‌دست که از آب «اسپی رو» حقابه تاریخی دارند و همچنین از پیامدهای زیست محیطی ساخت این سد بر زیست بوم‌های جنگلی منطقه بسیار گفته و نوشته شد. البته همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، ره به جایی نبرد چرا که اصولاً پدیده مهاجرت اجباری، آوارگی، حاشیه نشینی، اختلال در معیشت مردم و پیامدهای فرهنگی، اجتماعی و روانی این مهاجرت و همچنین آسیب‌های تحمیل شده بر محیط‌ زیست و منابع طبیعی در ساختار فکری تصمیم گیران برای «سد فینسک» همانند همه سدهایی که در گذشته ساخته شد، تعریف نشده است. اما وجه تمایز «سد فینسک» نسبت به دیگرسدهای ساخته شده در کشور، خودسری و گردن کشی آشکار و بدون تعارف برخی مدیران محلی و در یک کلام، گردن ننهادن به نظرات کارشناسی وزارت نیرو و حتی دستورات شخص رئیس‌جمهور است. در واقع آن چیزی که سد فینسک را متمایز از دیگر سدهای ویرانگر ساخته شده در کشور می‌نماید این است که وزارت نیرو به‌عنوان متولی مدیریت منابع آبی کشور، نظر شفاف و واضح خود را در خصوص پیامدهای زیانبار اجرای این سد در قالب نامه شماره 4935/100/1400 مورخ 26/03/1400 به این شرح اعلام داشته که:
«پس از بررسی گزینه‌های مختلف از منظر مالی، زیست محیطی و اجتماعی، گزینه حذف سد فینسک و انتقال آب از منابع آب بهنگام(آب مازاد بر میانگین آورد سالانه) رودخانه اسپی رو مشخص شد که احداث بند انحرافی در محل ایستگاه هیدرومتری فینسک، موجب صرفه‌جویی در هزینه اجرا و بهره‌برداری شده و قیمت تمام شده آب 40 درصد نسبت به گزینه سد و سامانه انتقال آب طرح فینسک کاهش می‌یابد. همچنین با توجه به حذف سد فینسک که علاوه بر خسارت مخزن، منجر به جابه‌جایی دو روستای تلاجیم و تُم می‌شود، در این گزینه تنش‌های اجتماعی نیز به حداقل ممکن کاهش می‌یابد.» وزارت نیرو در ادامه اظهارنظر کارشناسی خود به صراحت اعلام می‌دارد «از طرف دیگر هرگونه ساخت تأسیسات دیگر از جمله سد و تأسیسات وابسته منوط به انجام مطالعات تکمیلی و تدقیق آمار و اطلاعات موجود و امکان تحقق بهره‌برداری پایدار است.»
با این وصف شاهد آن هستیم که نه تنها ساخت این سد متوقف نشده بلکه همه امکانات استان مقصد انتقال آب برای شتاب بخشیدن به روند ساخت آن بسیج و برنامه‌ای برای تمکین از نظرات کارشناسی و فنی و انجام مطالعات تکمیلی و تدقیق آمار و اطلاعات موجود، وجود ندارد. مسأله ناامید کننده در این ماجرا سکوت، انفعال و ناتوانی وزارت نیرو در برابر این گردن کشی آشکار و البته گاهی مظلوم نمایی نماینده و استاندار و سایر مدیران محلی است. این سکوت و ناتوانی وزارت نیرو در پرونده «سد فینسک» می‌تواند بیانگر نوعی نابسامانی و خودسری در فرایند ساخت سدها، تأسیسات آبی، طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای و در یک کلام برباد دادن منابع مالی کشور و البته بدعتی شوم در سطح ملی برای اجرای چنین پروژه‌های ویرانگری باشد.
«سد فینسک» و انتقال آب آن به سمنان نه تنها مشکلی از این شهر حل نخواهد کرد، بلکه با استناد به تجربیات گذشته در داخل و خارج کشور، خود به مشکلی جدید در مقصد تبدیل خواهد شد. اینکه مسئولان و متولیان مقصد این آب خود را به خواب زده‌اند یا تصمیمی به درک واقعیات کارشناسی و پیامدهای زیانبار اجرای چنین طرح‌هایی ندارند، به سمنان و مردم ساکن در آن بازمی‌گردد اما تحمیل هزینه مازاد 40 درصدی بر گرده بیت المال با استناد به گزارش رسمی وزارت نیرو مسأله‌ای است که مربوط به همه مردم ایران است. بنابراین هر ایرانی حسب وظیفه و حقوق شهروندی خود موظف و مکلف به پرسشگری در این رابطه است. شگفت آور و محل پرسش جدی است، نماینده‌ای که در صحن علنی مجلس حسب دستور صریح قانون اساسی در پیشگاه ملت ایران سوگند خورده تا «مصالح ملت را تأمین» نماید، چطور راضی و هموارکننده مسیری می‌شود تا طرحی که اساس و بنیان آن بر مبنای «بی‌عدالتی» و «تضییع حقوق عامه» استوار شده، آن هم به بهای 40 درصد بیشتر و گران‌تر از همه محاسبات و برآوردهای انجام شده اجرایی شود؟

 ایرنا-گرد و غبار خوزستان، ایلام و کرمانشاه را درنوردید. میزان آلودگی هوا در خرمشهر به ۵۴ برابر حد مجاز و در آبادان و شادگان به ۴۷ برابر حد مجاز رسید. محیط زیست خوزستان منشأ آن را کشورهای همجوار دانست و از احتمال تشدید آنها در ساعت‌های آینده خبر داد. حرکت توده‌های خاک به خوزستان محدود نشد و پروازهای صبح دیروز فرودگاه ایلام به مقصد تهران را هم لغو کرد. ریزگردها از مرز ایلام هم گذشت و  میزان دید افقی در قصرشیرین کرمانشاه  به ۳۰۰متر کاهش یافت.
میراث خبر- جمهوری باکو بار دیگر به یونسکو درخواست ثبت میراث معنوی «ورزش زورخانه‌ای و فرهنگ پهلوانی و کشتی‌گیری» در سال 2022 را داد. این در حالی است که ورزش زورخانه‌ای و فرهنگ پهلوانی در اجلاس کنیا به‌عنوان میراث معنوی بشریت به ثبت یونسکو به‌نام ایران به ثبت رسیده است. این درخواست سؤال‌برانگیز است چون جمهوری باکو می‌تواند پرونده ایران را پیوند بزند.
‌ایرنا- عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: رئیس‌جمهور پس از بازدید از جزیره آشوراده برای حل موانع اجرای طرح طبیعت‌گردی در تنها جزیره ایرانی دریای خزر دستورات لازم را صادر کرد. در ۲۲ هکتار از این منطقه که در اختیار ما قرار داده شده، یک طرح مقدماتی پیش‌بینی شده و خدمات و سرویس‌های مختلف گردشگری و تفریحی و اینترنتی در اختیار گردشگران قرار خواهد گرفت.
ایرنا- «علی سلاجقه» رئیس سازمان حفاظت محیط‌‌زیست در مراسم اختتامیه پنجاهمین سالگرد تأسیس برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در نایروبی کنیا گفت: تحریم‌ها دسترسی به‌موقع و مقرون‌به‌صرفه به کالاها و فناوری‌های لازم برای تضمین مدیریت سالم اکوسیستم و احیای آن را مختل کرده است.
ایسنا- یوسف بیدخوری، معاون گردشگری اداره‌ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: واحدهایی که بتوانند استانداردهای لازم برای میزبانی از زائران را رعایت کنند، از اداره‌ کل، مجوز دریافت می‌کنند. در غیر این صورت از فعالیت واحدهای اقامتی غیرمجاز جلوگیری خواهد شد.
ایرنا-رضا فرجی، سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت‌ محیط‌زیست گفت: هزار و ۲۳ گونه مهره‌دار در کشور به ثبت رسیده که از این تعداد، حدود ۱۵۱ گونه در فهرست سرخ IUCN به‌عنوان گونه‌های در خطر معرض انقراض ثبت شدند که ممکن است با توجه به تهدیدات متنوعی که متوجه اکوسیستم‌های طبیعی کشور ما است و شرایطی که با آن مواجه هستیم این گونه‌ها بیشتر هم باشند.